از تکامل اکوسیستم نوآوری تولید خودروهای برقی چین می‌توان الگو گرفت
یک پژوهشگر موسسه مطالعات وزارت صمت با اشاره به اینکه اکوسیستم نوآوری صنعت تولید خودروهای برقی در چین در حال تکامل است که با توجه به تاکید ویژه وزیر صمت توسعه خودروهای برقی در ایران، می‌توان از طرح تکامل چین برای توسعه صنعت تولید خودروهای برقی در ایران درس‌ها گرفت معتقد است که سیاست‌های دولت چین، تکامل هم‌افزای زنجیره نوآوری و مقبولیت اجتماعی را هماهنگ کرده و به توسعه و تکامل مستمر اکوسیستم نوآوری NEV، سرعت بخشیده است.
به گزارش امروزنگار، با سپردن سکانداری وزارت صنعت، معدن و تجارت به عباس علی‌آبادی، از همان ابتدا، بحث توسعه خودروهای برقی در کشور مورد توجه و تاکید وی بوده است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با توجه به سرعت بالای مصرف‌کنندگی کشور در حوزه انرژی و مشکلاتی که در آینده‌ای نزدیک در تامین آن با سرعت فعلی ایجاد خواهد شد و صنعت خودرو را به بن‌بست خواهد رساند، آدرس درست و اصلی در این صنعت را تمرکز بر خودروهای برقی می‌داند و برنامه‌ریزی این وزارتخانه را بر توسعه برقی‌سازی خودروها چیده است.
وزارت صمت تلاش می‌کند با برنامه‌ریزی برای توسعه برقی‌سازی خودروها، علاوه بر اینکه تاثیر زیست محیطی بسیار خوبی ایجاد و مشکلات محیط زیستی را برطرف کند، بر موضوع انرژی و ذخیره‌سازی آن نیز تمرکز داشته باشد.
در این رابطه، محیا غیاثی- پژوهشگر موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت- در یادداشتی موضوع را مورد بررسی قرار داده و معتقد است که به کارگیری همزمان سه پیشران کلیدی “نوآوری فناورانه، تقاضای بازار و سیاست دولت چین”، تکاملِ مستمر اکوسیستم نوآوری NEV این کشور را به دنبال داشته و موجب شکل‌گیری، رشد و ارتقای این صنعت شده است.
گفتنی است که NEV مخفف عبارت New Energy Vehicle (وسائل نقلیه با انرژی‌های نو است) که به معنای خودروهای برقی است که از انرژی‌های نو همچون خورشیدی برای تامین برق خود استفاده می‌کنند.
این پژوهشگر در یادداشت خود در توضیحی اجمالی نوشت: صنعت خودروهای با انرژی جدید چین ([۱] NEV) به عنوان یکی از هفت صنعت استراتژیک نوظهور این کشور با هدف کاهش آلودگی زیست‌محیطی، کاهش مصرف انرژی فسیلی و ارتقا صنعت خودرو و صنایع پشتیبان مورد توجه جدی دولت این کشور قرار گرفته است؛ به طوریکه این کشور از سال ۲۰۱۵ رتبه نخست مالکیت خودروهای برقی در جهان را به خود اختصاص داده است. سه پیشران کلیدی تاثیر گذار بر توسعه صنعت NEV در چین عبارتند از:
۱) نوآوری فناورانه: به عنوان یک صنعت نوظهور، پیدایش صنعت NEV، به دلیل پیشرفت‌های فناورانه جدید در زمینه باتری‌ها، موتورها، کنترل‌های الکتریکی، تجهیزات شارژ و غیره بوده است؛ لذا، نوآوری فناورانه مشترک در بین تولیدکنندگان و تامین کنندگان قطعات باعث شکل‌گیری، گسترش و بازسازی زنجیره نوآوری مشترک NEV در اکوسیستم نوآوری شده و توسعه پایدار صنعت NEV را به پیش برده است.
۲) تقاضای بازار : توسعه تقاضای بازار و ارتقای مقبولیت محصول از عوامل اصلی تاثیرگذار بر توسعه صنعت NEV چین به شمار می‌روند.
۳) سیاست دولت : سیاست‌های دولت در چین تکامل هم‌افزای زنجیره نوآوری و مقبولیت اجتماعی را هماهنگ کرده و به توسعه صنعت NEV سرعت بخشیده است. این سیاست‌ها که با هدف تشویق توسعه فناوری‌های پایه و کاهش قیمت NEV ها شکل گرفته‌اند، به سه دسته تقسیم می‌شوند:
الف) ابزارهای سمت عرضه؛ شامل ابزارهایی که بر توسعه فناوری NEV، بهبود کارایی و عملکرد محصول و کاهش هزینه تولید تمرکز کرده‌اند. این ابزارها شامل هدف‌گذاری کمی برای تولید خودرو، معافیت از مالیات تولید، حمایت از تحقیق و توسعه محصول، اعطای اعتبار مالیاتی و برنامه‌ریزی توسعه فناوری محصول بوده است.
ب) ابزارهای سمت تقاضا؛ ابزارهایی که از سال ۲۰۰۹ با هدف افزایش مقدار خرید، کاهش هزینه‌های استفاده و افزایش سهولت استفاده از محصول به کار گرفته شدند. همچنین افزایش یارانه از سوی دولت برای خرید خودرو شخصی و تسهیلات شارژ، ضمن افزایش مقبولیت اجتماعی خودروهای برقی، بازیگران بیشتری را به مشارکت در ایجاد زیرساخت‌ها تشویق کرده است. این ابزارها شامل اعطای یارانه تشویقی، یارانه زیرساخت، یارانه بهره‌برداری، خریدهای دولتی، تخفیف خرید، معافیت مالیاتی خرید و برنامه‌ریزی توسعه زیرساخت بوده است.
ج) ابزارهای توسعه رقابت پذیری و محیط زیست؛ ابزارهایی که از سال ۲۰۱۱ با توسعه مقیاس و بلوغ صنعت، به طور فزاینده برای ملاحظات زیست‌محیطی و شکل دادن به یک محیط رقابتی منصفانه و منظم، جهت هماهنگ کردن فرآیند نوآوری پیچیده صنعت NEV توسعه داده شده‌اند. این ابزارها شامل بازنگری در مقررات ورود وسایل نقلیه، سخت‌گیری در خصوص انتشار آلاینده‌ها، بهبود استانداردهای زیرساخت و استانداردهای محصول و… بوده است.
بر این اساس، بکارگیری همزمان سه پیشران کلیدی “نوآوری فناورانه، تقاضای بازار و سیاست دولت”، تکاملِ مستمر اکوسیستم نوآوری NEV چین را به دنبال داشته و موجب شکل‌گیری، رشد و ارتقای این صنعت شده است.
مراحل تکامل اکوسیستم نوآوری و فازهای توسعه پایدار صنعت NEV در چین را می‌توان به شرح زیر برشمرد:
۱- شکل گیری اکوسیستم پایدار در مرحله ابتدایی صنعت: این دوره مربوط به سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۷ است که در آن با توجه به حمایت‌های دولت چین از طرح‌های نوآورانه و فناورانه، برخی از تولیدکنندگان وسایل نقلیه رایج با سوخت سنتی را با باتری‌های بهبود یافته و فناوری‌های موتور الکتریکی پیوند زدند تا زنجیره نوآوری مشترک را با هدف توسعه خودروهای برقی اولیه شکل دهند. در همین حال، تقاضای جایگزینی بالقوه بسیار بالا، طرح‌های دولت برای حمایت مالی از نوآوری فناورانه، همراه با ورودی تحقیق و توسعه اولیه برخی از شرکت‌ها سه نیروی پیشران برای ایجاد یک زنجیره نوآوری مشترک کوچک اما نسبتا کامل شد تا اکوسیستم صنعت NEV چین تشکیل شود.
۲ – تشکیل اکوسیستم پلتفرم و رشد صنعت: این دوره مربوط به سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ است، که در آن صنعت NEV چین به سرعت بر اساس اکوسیستم پلتفرم با حضور کلیه بازیگران رشد کرد. در این دوره، با راهنمایی نقشه راه فناوری چین، پیشرفت های فناورانه، افزایش تقاضای عمومی و تقویت یارانه های مالی طرف تقاضا، از توسعه اکوسیستم پلتفرم نوآوری صنعت NEV در چین حمایت شد و باعث توسعه موازی انواع خودروهای PEVs[۲]، PHEVs [۳] و FCVs [۴] گردید.
۳- ارتقا اکوسیستم و پیکره بندی مجدد صنعت: این دوره از سال ۲۰۱۳ آغاز شده و تا به امروز ادامه دارد. نیروی‌های پیشران در این دوره عبارتند از: افزایش بلوغ در نوآوری و گسترش زنجیره نوآوری مشترک NEV ها با توسعه و کاربرد فناوری‌های مکمل، آغاز برنامه‌های توسعه هوشمند NEV ها توسط شرکت‌های فعال در حوزه فناوری‌های مکمل همچون اینترنت اشیا و هوش مصنوعی، پذیرفته شدن تعداد فزاینده‌ای از NEV ها توسط مصرف‌کنندگان خصوصی، افزایش یارانه‌های دولت برای خرید خودرو شخصی و تسهیلات شارژ که بازیگران بیشتری را تشویق کرده تا در ساخت و بهره‌برداری از زیرساخت‌ها مشارکت کنند و تقویت سیاست‌ها و مقررات زیست محیطی برای حمایت از گسترش هم‌افزایی زنجیره‌های نوآوری مشترک NEV ها در چین.
نکات کلیدی:
نوآوری فناورانه، تقاضای بازار و سیاست‌های دولت، توسعه صنعت NEV چین را به پیش می‌برند و سیاست‌های دولتی تنها زمانی می‌تواند نقش موثری از هماهنگی را ایفا کند که از فرآیند نوآوری و مکانیزم انتخاب تقاضای بازار پیروی داشته باشد؛ بنابراین، مطابق با الگوی چین روند تکامل اکوسیستم نوآوری صنعت خودروهای برقی در کشور را می‌توان در سه مرحله ذیل برنامه ریزی کرد.
در مرحله نخست توسعه فناوری‌های با ریسک کم، بهره‌گیری از تقاضای بالقوه بازار و سیاست‌های سمت عرضه، یک اکوسیستم نوآوری قابل دوام و شکل اولیه صنعت خودرو برقی را ایجاد می‌کند.
در مرحله بعد، پیشرفت‌های فناورانه، توسعه تقاضای عمومی و سیاست‌های سمت تقاضا، توانایی این صنعت را برای رشد از طریق اکوسیستم مبتنی بر پلتفرم با حضور کلیه ذی‌نفعان افزایش می‌دهد.
در مرحله آخر، نوآوری بالغ، تقویت تقاضای بخش خصوصی و ملاحظات زیست‌محیطی موجب ارتقای صنعت خودروهای برقی از طریق گسترش و پیکربندی مجدد اکوسیستم نوآوری آن می‌شود.
انتهای پیام