خلاصه کتاب بررسی اسیدپاشی در حقوق کیفری ایران ( نویسنده مختار فتاحی )

کتاب بررسی اسیدپاشی در حقوق کیفری ایران اثر مختار فتاحی، تحلیلی جامع و عمیق از ابعاد حقوقی و جرم شناختی اسیدپاشی در نظام قضایی ایران ارائه می دهد. این کتاب به بررسی دقیق عناصر جرم، مجازات ها و تدابیر پیشگیرانه می پردازد و راهنمایی ارزشمند برای درک این پدیده مجرمانه است.

جنایت هولناک اسیدپاشی، زخم های عمیقی بر جسم و روان قربانیان و بر پیکره جامعه بر جای می گذارد. این واقعه تلخ، نه تنها به دلیل شدت جراحات و تغییرات دائمی که در زندگی افراد ایجاد می کند، بلکه به خاطر ایجاد رعب و وحشت عمومی و به چالش کشیدن بنیان های امنیت اجتماعی، همواره مورد توجه حقوق دانان، جامعه شناسان و عموم مردم بوده است. در این میان، درک چارچوب حقوقی و قضایی مقابله با این جرم، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کتاب «بررسی اسیدپاشی در حقوق کیفری ایران» اثر ارزشمند مختار فتاحی، گامی مهم در جهت روشن ساختن ابعاد پیچیده این پدیده است. این اثر، خواننده را به سفری روشنگرانه در دل قوانین و مفاهیم حقوقی مرتبط با اسیدپاشی می برد و با زبانی دقیق و تحلیلی، نقاط تاریک این جرم را روشن می سازد. نویسنده در این کتاب، نه تنها به تحلیل مواد قانونی می پردازد، بلکه با رویکردی جرم شناختی، ریشه ها و پیامدهای اجتماعی این عمل را نیز مورد واکاوی قرار می دهد و تصویری جامع از ابعاد گوناگون اسیدپاشی ارائه می کند.

مقدمه: چرا اسیدپاشی نیازمند بررسی عمیق حقوقی است؟

جرم اسیدپاشی، بیش از یک عمل خشونت آمیز ساده است؛ این جرمی است که با هدف نابودی هویت، زیبایی و آرامش فرد صورت می گیرد و زخم هایش تا ابد بر روح و جسم قربانیان باقی می ماند. اهمیت و ضرورت مطالعه این پدیده در جامعه و حقوق ایران، تنها به دلیل ابعاد فاجعه بار فردی آن نیست، بلکه از تاثیرات گسترده تر آن بر امنیت روانی و اجتماعی جامعه نیز نشأت می گیرد. هر بار که خبری از اسیدپاشی منتشر می شود، موجی از نگرانی، خشم و مطالبه عدالت در افکار عمومی شکل می گیرد. این واکنش ها نشان می دهد که جامعه تا چه اندازه با این جرم بیگانه است و آن را تهدیدی جدی برای کرامت انسانی می داند.

کتاب «بررسی اسیدپاشی در حقوق کیفری ایران» به قلم مختار فتاحی، در پی پر کردن خلأ موجود در ادبیات حقوقی کشور در این زمینه است. این اثر ارزشمند، به شکلی جامع و تحلیلی، به کاوش در زوایای پنهان این جرم می پردازد. نویسنده، با نگاهی دقیق و علمی، نه تنها مبانی قانونی اسیدپاشی را بررسی می کند، بلکه به ریشه های اجتماعی و روان شناختی آن نیز توجه نشان می دهد. این کتاب، مرجعی قابل اتکا برای دانشجویان حقوق، وکلا، قضات و تمامی علاقه مندان به مسائل حقوقی و اجتماعی است که به دنبال درکی عمیق تر از این پدیده و راه های مقابله با آن هستند. ارزش افزوده ای که این خلاصه برای مخاطب ایجاد می کند، فراهم آوردن فرصتی برای آشنایی سریع و مفید با مهم ترین یافته ها و دیدگاه های نویسنده است، تا خواننده بتواند در زمانی کوتاه، به جوهره اصلی مباحث کتاب دست یابد و با ساختار فکری و تحلیل های ارائه شده در آن آشنا شود.

کلیات و مبانی جرم اسیدپاشی (فصل اول کتاب)

فصل نخست کتاب مختار فتاحی، سنگ بنای درک عمیق تر جرم اسیدپاشی را پی ریزی می کند. در این بخش، خواننده با تعاریف، مفاهیم و بستر تاریخی این جرم در ایران آشنا می شود. نویسنده، با دقت، به تشریح ابعاد مختلف این پدیده می پردازد و تصویری روشن از آن ارائه می دهد که برای فهم فصول بعدی ضروری است.

تعاریف و مفهوم اسیدپاشی

مختار فتاحی در گام نخست، به تبیین تعریف حقوقی و جرم شناختی اسیدپاشی می پردازد. از منظر حقوقی، اسیدپاشی عملی است که در آن فردی با استفاده از مواد اسیدی یا ترکیبات شیمیایی مشابه، به قصد ایراد صدمه جسمانی شدید یا قتل، به دیگری آسیب می رساند. این عمل، فراتر از یک ضرب و جرح عادی است و به دلیل نوع ماده مورد استفاده و قصد جنایت کارانه، دارای ویژگی های خاصی است. نویسنده با ظرافت، تفاوت های اسیدپاشی را با سایر جرائم علیه تمامیت جسمانی برجسته می کند. در حالی که بسیاری از جرائم جسمانی ممکن است با ابزارهای مختلفی صورت گیرند، اسیدپاشی به دلیل ماهیت سوزاننده و نابودکننده اسید، آثار مخرب و ماندگارتری از خود بر جای می گذارد که اغلب غیرقابل جبران هستند. این تمایز در نوع ماده، منجر به تفاوت در شدت مجازات و رویکرد قضایی نسبت به آن می شود.

تاریخچه و سیر تحولات قانون گذاری در خصوص اسیدپاشی در ایران

بخش مهم دیگری از فصل اول، به تاریخچه و سیر تحولات قانون گذاری اسیدپاشی در ایران اختصاص دارد. نویسنده، به بررسی وضعیت حقوقی پیش از تصویب قوانین خاص می پردازد و نشان می دهد که چگونه در نبود قوانین مشخص، این جرائم عمدتاً تحت عناوین کلی تر مانند مواد ۱۷۱، ۱۷۲ و ۱۷۳ قانون مجازات عمومی سال ۱۳۰۴ مورد رسیدگی قرار می گرفته اند. اما قبح عمل و شدت آسیب های ناشی از اسیدپاشی، ضرورت تدوین مقررات اختصاصی را برجسته ساخت. در این راستا، لایحه قانونی مجازات پاشیدن اسید که در سال ۱۳۳۷ به تصویب رسید، نقطه عطفی در تاریخ حقوق کیفری ایران محسوب می شود. این لایحه، پاسخی مستقیم به افزایش فزاینده این جرم در آن سال ها بود و توانست چارچوب قانونی مشخصی برای مقابله با آن فراهم آورد. فتاحی، اهمیت این قانون و تاثیر آن بر رویه قضایی را تحلیل می کند. پس از انقلاب اسلامی و با تصویب قوانین مجازات اسلامی، اسیدپاشی نیز جایگاه ویژه ای یافت و مورد توجه قانون گذار قرار گرفت، هرچند که پیچیدگی های خاص خود را در تطبیق با موازین فقهی و اجرای قصاص به همراه داشت. نویسنده به دقت، به بررسی این سیر تحولات و چالش های قانونی در طول زمان می پردازد.

بررسی عناصر تشکیل دهنده جرم اسیدپاشی (فصل دوم کتاب)

فصل دوم کتاب، خواننده را به عمق تحلیل حقوقی جرم اسیدپاشی می برد و عناصر سه گانه تشکیل دهنده این جرم را با دقت و جزئیات بررسی می کند. درک این عناصر، برای تشخیص ماهیت جرم و تعیین مسئولیت کیفری ضروری است و نویسنده با نگاهی موشکافانه، هر یک از آن ها را واکاوی می نماید.

عنصر قانونی جرم اسیدپاشی

از مهم ترین ارکان هر جرم، وجود عنصر قانونی است که اصل قانونی بودن جرائم و مجازات ها را محقق می سازد. مختار فتاحی در این بخش، به مواد قانونی مرتبط با اسیدپاشی، به ویژه لایحه قانونی مجازات پاشیدن اسید (مصوب ۱۳۳۷) و همچنین مواد قانون مجازات اسلامی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم به صدمات عمدی اشاره دارند، می پردازد. نویسنده با تحلیل مبنای قانونی جرم انگاری اسیدپاشی از دیدگاه خود، این سوال را مطرح می کند که چرا قانون گذار این عمل را جرم انگاری کرده و هدف از این جرم انگاری چیست. این تحلیل نشان می دهد که قانون گذار با جرم دانستن اسیدپاشی، علاوه بر حمایت از تمامیت جسمانی افراد، به دنبال حفظ نظم عمومی و جلوگیری از ایجاد رعب و وحشت در جامعه بوده است. بررسی این مبانی، دیدگاهی عمیق تر نسبت به فلسفه وجودی این قوانین ارائه می دهد.

عنصر مادی جرم اسیدپاشی

عنصر مادی، رفتار فیزیکی مجرمانه است که جرم را به منصه ظهور می رساند. فتاحی در این بخش، به تحلیل رفتار فیزیکی مجرمانه یعنی «پاشیدن اسید یا ترکیبات شیمیایی خطرناک» می پردازد. او تاکید می کند که برای تحقق عنصر مادی، صرف نگهداری یا تهیه اسید کافی نیست، بلکه عمل پاشیدن است که جرم را محقق می سازد. بخش مهم دیگری از این تحلیل، بررسی «نتیجه مجرمانه» و مقیّد به نتیجه بودن جرم اسیدپاشی است. این جرم، بر خلاف برخی جرائم که صرف ارتکاب فعل کفایت می کند، نیازمند بروز نتیجه ای خاص (مانند صدمه جسمانی یا قتل) است. بنابراین، اگر اسید پاشیده شود اما به قربانی آسیب نرسد، ممکن است جرم به صورت «شروع به جرم» یا «جرم محال» باقی بماند که احکام خاص خود را دارد. تحلیل «رابطه سببیت» بین فعل مجرم و نتیجه حاصله، یکی دیگر از نکات کلیدی این بخش است. اثبات اینکه آسیب وارده مستقیماً ناشی از پاشیدن اسید توسط مجرم بوده، برای اثبات عنصر مادی ضروری است و نویسنده به تفصیل به این موضوع می پردازد.

عنصر معنوی (روانی) جرم اسیدپاشی

شاید پیچیده ترین و بحث برانگیزترین عنصر در تحلیل حقوقی اسیدپاشی، عنصر معنوی یا روانی آن باشد. مختار فتاحی در این قسمت، به بررسی «قصد مجرمانه» (سوءنیت عام و خاص) در اسیدپاشی می پردازد. سوءنیت عام به معنای اراده انجام فعل (پاشیدن اسید) و سوءنیت خاص به معنای اراده نتیجه حاصل از آن (مانند قتل یا صدمه شدید) است. این تمایز در تعیین نوع مجازات و حتی امکان اعمال قصاص بسیار حیاتی است. نویسنده با بررسی موارد مختلف، نقش اراده و اختیار در ارتکاب جرم را تشریح می کند و به موانع مسئولیت کیفری مانند جنون، مستی، اکراه یا هیپنوتیزم اشاره می کند. این موارد می توانند قصد مجرمانه را تحت تاثیر قرار داده و در نتیجه، مسئولیت کیفری مرتکب را تغییر دهند. توضیح جایگاه عمد در فعل اسیدپاشی از منظر نویسنده، به خواننده کمک می کند تا درک کند که چگونه تشخیص عمد، تفاوت های اساسی در فرآیند دادرسی و صدور حکم ایجاد می کند. این قسمت از کتاب، نشان دهنده دقت و ظرافت لازم در تحلیل قضایی پرونده های اسیدپاشی است.

ماهیت جرم اسیدپاشی (آنی یا مستمر)

یکی دیگر از مباحث مهم در فصل دوم، بررسی ماهیت جرم اسیدپاشی از حیث آنی یا مستمر بودن آن است. این تفکیک دارای پیامدهای حقوقی مهمی در خصوص صلاحیت دادگاه، مرور زمان و نحوه تعقیب کیفری است. نویسنده دیدگاه خود را درباره آنی بودن جرم اسیدپاشی ارائه می دهد. جرم آنی به فعلی اطلاق می شود که در یک لحظه یا فاصله زمانی بسیار کوتاه محقق می شود و عمل مجرمانه پس از آن خاتمه می یابد، هرچند که آثار آن ممکن است برای همیشه باقی بماند. به عنوان مثال، پاشیدن اسید عملی آنی است که در لحظه انجام می شود. این در حالی است که جرم مستمر، عملی است که تداوم دارد و در طول زمان ادامه می یابد (مانند نگهداری مواد مخدر). فتاحی با استدلال های حقوقی، نشان می دهد که چرا اسیدپاشی، با وجود آثار دیرپایش، یک جرم آنی محسوب می شود و این ماهیت آنی چه تاثیری بر فرآیند قضایی آن دارد.

«جرم اسیدپاشی، با وجود آثار مخرب و ماندگارش که زندگی قربانی را تا ابد تحت تاثیر قرار می دهد، از منظر حقوقی یک جرم آنی محسوب می شود؛ زیرا عمل مجرمانه در لحظه پاشیدن اسید به پایان می رسد، هرچند رنج و درد آن برای قربانی تا پایان عمر ادامه یابد.»

مجازات ها و تدابیر قانونی در قبال اسیدپاشی (فصل سوم کتاب)

فصل سوم کتاب، به حساس ترین و پیچیده ترین جنبه جرم اسیدپاشی، یعنی مجازات ها و تدابیر قانونی مقابله با آن می پردازد. در این بخش، خواننده با تفاوت های قصاص، دیه و مجازات های تعزیری آشنا می شود و چالش های اجرای عدالت در این پرونده ها را درک می کند.

مجازات قصاص در اسیدپاشی

قصاص، به عنوان مجازاتی برگرفته از فقه اسلامی و بر مبنای اصل «چشم در برابر چشم»، در جرائم علیه تمامیت جسمانی مطرح است. مختار فتاحی در این بخش، به تفصیل به بررسی شرایط و امکان اعمال قصاص (چه قصاص نفس در صورت فوت قربانی و چه قصاص عضو در صورت صدمه) در جرائم اسیدپاشی می پردازد. اما چالش های فقهی و حقوقی در اجرای قصاص در این گونه جرائم، بسیار پیچیده است. یکی از مهم ترین موانع، اصل «تساوی در قصاص» است؛ یعنی باید اطمینان حاصل شود که قصاص به همان میزان آسیب وارد شده به قربانی، به مجرم وارد می شود. در اسیدپاشی، به دلیل ماهیت تخریبی و پخش شوندگی اسید، تعیین دقیق میزان قصاص عضو و اطمینان از عدم تجاوز از آن، امری دشوار و گاه ناممکن است. این موضوع بحث های فراوانی را در میان فقها و حقوق دانان برانگیخته است. نویسنده با استناد به آراء و نظریات فقهی معتبر، به واکاوی این چالش ها می پردازد و راهکارهای موجود برای حل این معضلات را بررسی می کند. در بسیاری از موارد، به دلیل عدم امکان قصاص دقیق، مجازات به دیه تبدیل می شود که خود موضوع بحث بعدی است.

دیه و ارش

در صورتی که امکان اجرای قصاص به دلایل فقهی یا حقوقی وجود نداشته باشد (مانند عدم امکان تساوی در قصاص)، مجازات به «دیه» یا «ارش» تبدیل می شود. فتاحی در این بخش، موارد لزوم پرداخت دیه و ارش را تشریح می کند. دیه، مبلغی است که بابت جبران خسارت های بدنی به قربانی پرداخت می شود و میزان آن برای اعضا و جراحات مختلف در قانون مشخص شده است. اما در اسیدپاشی، آسیب ها اغلب فراتر از تعاریف و مقادیر مشخص دیه است؛ زیرا اسید ممکن است به چندین عضو آسیب رسانده، تغییر شکل شدید ایجاد کند و آثار روانی و اجتماعی عمیقی داشته باشد. در چنین مواردی، «ارش» به میان می آید. ارش، به دیه غیرمقدّر اطلاق می شود که میزان آن در شرع تعیین نشده و قاضی با توجه به نظر کارشناس و بر اساس نوع و شدت آسیب، آن را تعیین می کند. نویسنده به دقت، نحوه تعیین دیه و ارش برای صدمات جسمانی و روانی ناشی از اسیدپاشی را بررسی می کند و بر اهمیت نقش کارشناسان پزشکی قانونی در این فرآیند تاکید دارد.

حبس و سایر مجازات های تعزیری

علاوه بر قصاص یا دیه، که جنبه حق الناسی و جبرانی دارند، قانون گذار مجازات های تعزیری نیز برای جرم اسیدپاشی در نظر گرفته است. این مجازات ها، جنبه حق اللهی داشته و برای حفظ نظم عمومی و ارعاب مجرمان اعمال می شوند. مختار فتاحی به توضیح مجازات حبس که معمولاً در کنار قصاص یا دیه تعیین می شود، می پردازد. او همچنین به مجازات های تکمیلی و تبعی اشاره می کند که می تواند در کنار مجازات اصلی اعمال شود؛ مانند محرومیت از حقوق اجتماعی، تبعید یا منع اقامت در مکان های خاص. این مجازات ها با هدف بازدارندگی بیشتر و اصلاح مجرم در نظر گرفته شده اند. در ادامه، نویسنده کیفیت های مشدده مجازات را در قوانین مربوطه بررسی می کند. به عنوان مثال، اگر اسیدپاشی با انگیزه انتقام جویی شدید یا با برنامه ریزی قبلی صورت گرفته باشد، ممکن است مجازات تشدید شود. این بخش از کتاب، تصویر کاملی از ابزارهای قانونی در دست قضات برای مقابله با این جرم ارائه می دهد.

ابعاد جامعه شناختی و پیشگیرانه اسیدپاشی (فصل چهارم کتاب)

فصل چهارم کتاب مختار فتاحی، نگاهی عمیق تر به ریشه ها و پیامدهای جرم اسیدپاشی از منظر جامعه شناختی دارد. این بخش، از محدوده تحلیل صرفاً حقوقی فراتر رفته و به جنبه های انسانی و اجتماعی این فاجعه می پردازد و راهکارهای عملی برای پیشگیری و مقابله را پیشنهاد می دهد.

ریشه ها و عوامل جرم زای اسیدپاشی

درک علل ریشه ای اسیدپاشی، کلید اصلی تدوین راهکارهای موثر پیشگیرانه است. نویسنده در این بخش، به بررسی علل فردی، روانی، خانوادگی و اجتماعی مؤثر در بروز اسیدپاشی می پردازد. علل فردی می تواند شامل اختلالات روانی، ضعف کنترل خشم، حسادت شدید، یا شخصیت های پرخاشگر باشد. عوامل خانوادگی نیز مانند خشونت های خانگی، طلاق، اختلافات زناشویی یا تربیت نادرست می توانند در شکل گیری شخصیت مستعد به ارتکاب چنین جرائمی نقش داشته باشند. از بُعد اجتماعی، فقر فرهنگی، نابرابری های اجتماعی، مشکلات اقتصادی و دسترسی آسان به مواد اسیدی و شیمیایی خطرناک از جمله عواملی هستند که زمینه را برای وقوع این جرم فراهم می آورند. فتاحی به نقش دسترسی آسان به این مواد و عدم وجود قوانین سخت گیرانه برای فروش آن ها تاکید می کند و نشان می دهد که چگونه این سهولت دسترسی، می تواند به عاملی تشدیدکننده تبدیل شود. این تحلیل چندوجهی، به ما کمک می کند تا اسیدپاشی را تنها یک عمل فردی نبینیم، بلکه آن را نتیجه شبکه ای پیچیده از عوامل بدانیم.

پیامدهای اسیدپاشی بر قربانی و جامعه

پیامدهای اسیدپاشی، فراتر از جراحات اولیه است و قربانیان را در تمام ابعاد زندگی تحت تاثیر قرار می دهد. این بخش از کتاب به تحلیل آثار جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی بر قربانیان می پردازد. آثار جسمی شامل سوختگی های عمیق، از دست دادن بینایی، تغییر شکل دائمی صورت و اعضای بدن است که به خودی خود زندگی فرد را دگرگون می کند. اما ابعاد روانی این فاجعه شاید حتی عمیق تر باشد؛ افسردگی، اضطراب، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، احساس انزوا و شرم، تنها گوشه ای از آسیب های روحی هستند که قربانیان با آن ها دست و پنجه نرم می کنند. از بعد اجتماعی، قربانیان اغلب با طردشدگی، تبعیض و از دست دادن شغل و جایگاه اجتماعی خود مواجه می شوند. پیامدهای اقتصادی نیز شامل هزینه های سنگین درمانی، از دست دادن درآمد و نیاز به حمایت های طولانی مدت است. علاوه بر این، نویسنده به تاثیر جرم اسیدپاشی بر امنیت روانی جامعه و ایجاد رعب و وحشت نیز اشاره می کند. هر اسیدپاشی، هشداردهنده است و حس ناامنی را در میان مردم تقویت می کند.

«اسیدپاشی تنها جسم قربانی را نمی سوزاند؛ بلکه روح او را مجروح، هویتش را خدشه دار و اعتمادش به زندگی و جامعه را نابود می کند. این جراحتی است که نه تنها فرد، بلکه تمام جامعه را درگیر درد و بیم می کند.»

راهکارهای پیشگیری و مقابله

با توجه به عمق فاجعه و پیچیدگی عوامل، ارائه راهکارهای پیشگیری و مقابله از اهمیت حیاتی برخوردار است. فتاحی در این بخش، راهکارهای پیشگیرانه (وضعی و اجتماعی) را از دیدگاه خود ارائه و تحلیل می کند. پیشگیری وضعی شامل محدود کردن دسترسی به مواد اسیدی خطرناک از طریق قوانین سخت گیرانه فروش، نظارت بر مبادی توزیع و افزایش مجازات برای قاچاق این مواد است. پیشگیری اجتماعی نیز بر آموزش عمومی، فرهنگ سازی، ارتقای سلامت روان جامعه و تقویت نهادهای مدنی تاکید دارد. نویسنده بر نقش آموزش عمومی در افزایش آگاهی مردم نسبت به عواقب حقوقی و اجتماعی اسیدپاشی، اهمیت رسانه ها در ترویج فرهنگ صلح و مدارا، و نقش نهادهای مدنی در حمایت از قربانیان و مطالبه گری برای اصلاح قوانین تاکید می کند. او همچنین پیشنهادات مشخصی برای سیاست گذاری های کلان و خرد در جهت کنترل و کاهش اسیدپاشی ارائه می دهد که شامل اصلاح قوانین، تقویت قوای قهریه، و گسترش برنامه های حمایتی از آسیب دیدگان است. این راهکارها، نوری در تاریکی این معضل اجتماعی می افکنند و امید به آینده ای امن تر را زنده نگه می دارند.

نتیجه گیری و پیشنهادات

در پایان این سفر تحلیلی از ابعاد حقوقی و اجتماعی اسیدپاشی، کتاب «بررسی اسیدپاشی در حقوق کیفری ایران» به یک جمع بندی مهم و حیاتی دست می یابد. مختار فتاحی در این اثر، با دقتی مثال زدنی، نه تنها به تشریح قوانین و مفاهیم حقوقی پرداخته، بلکه نگاهی فراتر از صرف متن قانون داشته و پیامدهای انسانی و اجتماعی این جرم را نیز مد نظر قرار داده است. اهم یافته های کتاب نشان می دهد که اسیدپاشی جرمی است با ابعاد پیچیده که نیازمند رویکردی چندوجهی از سوی نظام حقوقی و جامعه است. از یک سو، با خلأهای قانونی و چالش های اجرایی در اعمال مجازات قصاص مواجه هستیم و از سوی دیگر، با پیامدهای ویرانگر آن بر قربانیان و جامعه روبرو می شویم.

جمع بندی دیدگاه نویسنده این است که وضعیت فعلی جرم اسیدپاشی در ایران، به رغم تلاش های قانون گذار، همچنان نیازمند بازنگری و تقویت است. او تاکید می کند که نه تنها باید قوانین سخت گیرانه تری برای کنترل دسترسی به مواد اسیدی وضع شود، بلکه باید سیستم قضایی نیز با در نظر گرفتن پیچیدگی های این جرم، با دقت و حساسیت بیشتری به پرونده ها رسیدگی کند. فتاحی در ادامه، پیشنهادات خود را برای اصلاح قوانین، رویه های قضایی و اقدامات پیشگیرانه مطرح می سازد. از جمله این پیشنهادات می توان به تکمیل قوانین موجود برای پوشش تمامی زوایای اسیدپاشی، آموزش تخصصی قضات و کارشناسان، و تقویت برنامه های حمایتی از قربانیان اشاره کرد. همچنین، نقش آموزش عمومی و رسانه ها در افزایش آگاهی و تغییر نگرش های اجتماعی به عنوان یک عامل مهم پیشگیرانه برجسته می شود. نکات پایانی نویسنده بر اهمیت تداوم پژوهش و گفتمان در این حوزه تاکید دارد، چرا که تنها با شناخت عمیق این پدیده است که می توانیم به راهکارهای پایدار برای کاهش و ریشه کن کردن آن دست یابیم.

منابع و مراجع

کتاب «بررسی اسیدپاشی در حقوق کیفری ایران» برای تبیین و تحلیل مباحث خود، به منابع و مراجع معتبر حقوقی و فقهی متعددی استناد کرده است. این منابع، شامل کتب فقهی برجسته، قوانین جزایی، آیین نامه ها، مقالات تخصصی و نظریات حقوق دانان نامدار است. از جمله مهم ترین ارجاعات می توان به متون فقهی کلاسیک مانند «جواهر الکلام»، کتب حقوق جزای عمومی و اختصاصی از اساتید برجسته حقوق، و همچنین آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور اشاره کرد. این استنادات، اعتبار علمی و پژوهشی کتاب را دوچندان کرده و آن را به یک منبع قابل اتکا برای دانشجویان، پژوهشگران و دست اندرکاران حوزه حقوق کیفری تبدیل می کند.