جایگاه مهم فناوری در حمل ونقل کشور / امکان تحقق ۱۸ میلیون تُن ترانزیت جاده ای

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(امروزنگار) صنعت حمل ونقل یکی از بخش های کلیدی در توسعه اقتصادی کشور است که نقش بسزایی در جابه جایی کالاها و تسهیل فرآیندهای اقتصادی ایفاء می کند. با پیشرفت فناوری و توجه ویژه به نوسازی ناوگان و بهبود زیرساخت ها این صنعت روز به روز توانمندتر می شود. ۲۶ آذر «روز حمل ونقل و رانندگان» فرصتی ارزشمند برای مرور این دستاوردها و تقویت جایگاه این بخش در تحقق اهداف توسعه ای کشور است.

تاریخچه روز ملی حمل ونقل

 ۲۶ آذر روز ملی حمل ونقل از روزهای افتخارآمیز تاریخ غرورانگیز جمهوری اسلامی ایران است. ۲۶ آذر ۱۳۶۲ در اوج حملات رژیم بعث عراق به کشورمان امام خمینی (ره) در پیام تاریخی خود از رانندگان ناوگان باری خواستند تا به بنادر مراجعه کنند و کالاهای اساسی را به شهرها برسانند و هزاران راننده با لبیک به فرمان رهبر کبیر انقلاب راهی جنوب کشور شده و تاریخ ساز شدند.

وزارت راه و ترابری در سال ۱۳۷۶ و با هدف زنده نگه داشتن فرمان تاریخی امام(ره) و اقدام مجدانه فعالان عرصه حمل ونقل کشور ۲۶ آذر را به  عنوان روز ملی حمل ونقل به  شورای فرهنگ عمومی کشور پیشنهاد کرد و از آن روز تا به الان روز ملی حمل ونقل فرصتی برای یادآوری اخلاص شجاعت و صداقت فعالان عرصه حمل ونقل و قدرشناسی از خدمات ارزشمند رانندگان و مهلتی برای بازبینی وضعیت مسائل و مشکلات موجود بر سر راه این بخش به منظور دستیابی به وضعیت مطلوب است.

طبق آمارهای وزارت راه و شهرسازی در ایران حدود ۸۰۰ هزار نفر به صورت مستقیم در بخش حمل ونقل مشغول به فعالیت هستند که جایگاه هفتم اشتغال زایی دولتی در اقتصاد کشور است. همچنین این صنعت بیش از ۹ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص داده است و به عنوان یکی از پایه های اصلی توسعه اقتصادی شناخته می شود. توسعه زیرساخت های حمل ونقل از جمله جاده ها و خطوط ریلی به طور مستقیم به افزایش حجم جابه جایی کالا و خدمات کمک کرده است.

رانندگان به عنوان یکی از ارکان اصلی این صنعت در طول سال های گذشته با چالش های مختلفی روبه رو بوده اند. به گفته انجمن صنفی رانندگان بیش از ۴۹درصد از کامیون های فعال در کشور فرسوده و البته نیازمند نوسازی هستند. این موضوع علاوه بر کاهش ایمنی تأثیر مستقیمی بر کیفیت خدمات حمل ونقل دارد. در نتیجه توجه به نوسازی ناوگان حمل ونقل یکی از مهم ترین مطالبات این روز است که در روز ملی حمل ونقل مورد تأکید قرار می گیرد.

همچنین بر اساس گزارش های وزارت صنعت معدن و تجارت مشکلات زیست محیطی نظیر آلودگی های ناشی از خودروهای سنگین و سوخت های فسیلی نیز از دیگر چالش های این حوزه است که در این روز مورد بررسی قرار می گیرد. به همین دلیل افزایش استفاده از فناوری های سبز و توسعه حمل ونقل پایدار یکی از اولویت های اصلی دولت در سال های اخیر بوده است.

نقش رانندگان در دوران دفاع مقدس

رانندگان در دوران دفاع مقدس نقشی حیاتی در پشتیبانی لجستیکی ایفاء کردند و با انتقال مواد غذایی تجهیزات و مهمات از خطوط مقدم به عمق جبهه ها خدمات شایسته ای ارائه دادند. آمارهای رسمی نشان می دهد که بیش از ۴ هزار کامیون و خودروهای سنگین در عملیات پشتیبانی جبهه ها شرکت داشتند که بیشتر آن ها تحت خطرات شدید امنیتی و در مسیرهای بسیار صعب العبور فعالیت می کردند. این افراد جان خود را برای حفظ استقلال کشور به خطر انداختند و یاد و خاطره فداکاری آن ها در تاریخ انقلاب اسلامی ماندگار شده است.

در شرایط جنگی فرسودگی خودروها و کمبود قطعات یدکی بزرگ ترین چالش رانندگان بود. طبق گزارش بنیاد شهید بسیاری از کامیون های استفاده شده در جنگ به دلیل نداشتن تجهیزات مناسب و نبود خدمات تعمیراتی نیازمند تعمیرات اساسی بودند که نشان دهنده سختی فعالیت آن ها در این دوره است. با این حال این قشر از مردم با تمام محدودیت ها به وظایف خود پایبند بودند و به انتقال تجهیزات حیاتی به خط مقدم پرداختند.

همچنین گزارش های رسمی از نقش ویژه رانندگان در نجات جان افراد آسیب دیده حکایت دارد. آن ها با طی مسافت های طولانی و در شرایط بحرانی موفق به حمل مجروحین و انتقال تجهیزات پزشکی به مناطق مرزی شدند. این خدمات ارزشمند در زمان جنگ به عنوان بخش جدایی ناپذیر از پیروزی های دفاع مقدس تلقی می شود.

نقش حمل ونقل در ترانزیت های بین المللی

حمل ونقل بین المللی ایران نقش مهمی در افزایش تعاملات تجاری با کشورهای همسایه و سایر نقاط جهان دارد. بر اساس آمار گمرک ایران حجم ترانزیت کالا از ایران در سال های اخیر به بیش از ۱۷میلیون تُن رسیده است که نشان دهنده جایگاه استراتژیک کشور در مسیرهای ترانزیتی است. از جمله کریدورهای مهم شمال – جنوب و شرق – غرب ایران را به اروپا روسیه چین و کشورهای خلیج فارس متصل کرده است. این کریدورها علاوه بر کاهش هزینه های حمل ونقل فرصت های اقتصادی جدیدی برای فعالان بخش حمل ونقل فراهم آورده اند.

علاوه بر این توسعه بنادر و فرودگاه های بین المللی در ایران نیز در تسهیل ترانزیت مؤثر بوده است. به عنوان مثال بندر شهید رجایی که یکی از مهم ترین بنادر تجاری ایران است ظرفیت تخلیه و بارگیری بیش از ۶ میلیون TEU کانتینر را دارد و این امر منجر به ارتقاء جایگاه ایران در شبکه جهانی حمل ونقل دریایی شده است.

همچنین استفاده از فناوری های نوین در مدیریت حمل ونقل ترانزیتی موجب بهبود فرآیندهای این بخش شده است. سامانه های هوشمند ردیابی کالا کاهش خطاهای انسانی را به همراه داشته و باعث افزایش سرعت و دقت در فرآیند ترانزیت می شوند. طبق آمارهای منتشر شده توسط وزارت راه و شهرسازی این تحول فناورانه توانسته است سهم ایران از بازار ترانزیت بین المللی را تا ۲۰ درصد افزایش دهد.

اهمیت حمل ونقل در اقتصاد کشور

صنعت حمل ونقل یکی از مهم ترین عوامل مؤثر در توسعه اقتصادی کشور است. بر اساس آمارهای مرکز آمار ایران حدود ۹۰ درصد جابه جایی کالاها از طریق جاده ای انجام می شود که نشان دهنده اهمیت آن در زنجیره تأمین است. علاوه بر این سهم حمل ونقل در تولید ناخالص داخلی کشور بیش از ۹ درصد است که تأثیر چشمگیری بر رشد اقتصادی دارد. بهبود زیرساخت ها و سرمایه گذاری در توسعه این صنعت به افزایش بهره وری در تولید و توزیع کالاها کمک کرده است.

یکی از چالش های اساسی این صنعت فرسودگی ناوگان حمل ونقل است که تأثیر مستقیمی بر کاهش کیفیت خدمات دارد. در سال های اخیر میزان کمی از ناوگان عمومی نوسازی شده است که این اتفاق از نیازهای روزافزون کشور است. علاوه بر این بهبود سیستم های حمل ونقل هوشمند از قبیل هوش مصنوعی برای مدیریت بهتر ناوگان می تواند به بهینه سازی فرآیندهای حمل ونقل کمک کند.

توجه به حمل ونقل پایدار نیز یکی دیگر از اولویت های این صنعت است. به عنوان نمونه استفاده از خودروهای الکتریکی و کاهش آلایندگی های زیست محیطی به عنوان بخشی از اهداف کلان توسعه پایدار مطرح شده است. بر اساس گزارش سازمان حفاظت محیط زیست کاهش آلودگی های ناشی از خودروهای سنگین در مسیرهای درون شهری بیش از ۲۰ درصد طی پنج سال اخیر بوده است.

دستاوردهای صنعت حمل ونقل در ایران

صنعت حمل ونقل ایران در سال های اخیر شاهد پیشرفت های قابل توجهی بوده است. به عنوان مثال توسعه خطوط ریلی پرسرعت و مدرن سازی ناوگان هوایی باعث افزایش سرعت و کیفیت خدمات شده است. به گزارش وزارت راه و شهرسازی ایران در حال حاضر بیش از ۱۲ هزار کیلومتر خط ریلی با سرعت های بالا دارد که در مقایسه با سال های گذشته پیشرفت قابل توجهی را نشان می دهد.

همچنین افزایش استفاده از سیستم های هوشمند در مدیریت ناوگان حمل ونقل یکی دیگر از دستاوردهای مهم این صنعت است. سیستم های GPS و نظارت از راه دور دقت و ایمنی بیشتری در جابه جایی کالا و خدمات ایجاد کرده اند. طبق آمار منتشر شده خطاهای انسانی در حمل ونقل بارهای سنگین به میزان ۳۵ درصد کاهش یافته است.

در کنار این دستاوردها توسعه حمل ونقل پایدار نیز از جمله محورهای اصلی برنامه های توسعه این صنعت است. به عنوان مثال در سال های اخیر بخشی از ناوگان حمل ونقل عمومی شهری به خودروهای برقی و هیبریدی تبدیل شده است که این امر به کاهش آلایندگی های محیطی کمک شایانی کرده است.

مشکلات و چالش های صنعت حمل ونقل

صنعت حمل ونقل ایران با چالش های متعددی روبه رو است که مهم ترین آن ها فرسودگی ناوگان و کمبود زیرساخت های لازم است. به گفته مرکز آمار ایران بیش از ۵۰ درصد ناوگان حمل ونقل عمومی کشور فرسوده است که این مسئله به طور مستقیم بر ایمنی و کارآیی خدمات تأثیر می گذارد. علاوه بر این افزایش هزینه های نگهداری و تعمیرات نیز بر وضعیت اقتصادی رانندگان و صاحبان ناوگان تأثیر گذاشته است.

مشکل دیگری که در این صنعت وجود دارد نبود سرمایه گذاری کافی در فناوری های جدید است. به عنوان مثال بر اساس آمارهای وزارت صنعت معدن و تجارت میزان به کارگیری تکنولوژی های هوشمند در مدیریت ناوگان حمل ونقل تنها ۱۵ درصد بوده که نیازمند بهبود جدی است. این موضوع سبب کندی روند رشد این صنعت در رقابت های جهانی شده است.

در کنار این مشکلات عدم وجود استانداردهای یکپارچه برای حمل ونقل بین المللی نیز چالشی اساسی به شمار می رود. به گفته انجمن بین المللی حمل ونقل نبود هماهنگی بین قوانین داخلی و بین المللی روند ترانزیت کالا را پیچیده تر کرده و هزینه ها را افزایش داده است.

تاثیر تحولات فناوری در حمل ونقل

تحولات فناوری صنعت حمل ونقل را متحول کرده و به افزایش کارآیی و ایمنی خدمات کمک کرده است. بر اساس گزارش مرکز توسعه فناوری های حمل ونقل هوشمند استفاده از هوش مصنوعی و سیستم های اتوماسیون در مدیریت ناوگان باعث کاهش زمان جابه جایی و افزایش دقت شده است. این فناوری ها همچنین با کاهش خطاهای انسانی و کنترل بهتر مسیرها نقش مهمی در بهبود کیفیت خدمات دارند.

علاوه بر این افزایش استفاده از خودروهای برقی و هیبریدی در ناوگان حمل ونقل عمومی شاهد پیشرفت قابل توجهی بوده است. به گزارش سازمان حفاظت محیط زیست میزان آلودگی های ناشی از خودروهای سنگین کاهش ۴۰ درصدی داشته است. همچنین توسعه سیستم های ردیابی آن لاین برای مدیریت بهتر ناوگان به بهینه سازی مسیرها و کاهش مصرف سوخت کمک کرده است.

یکی دیگر از دستاوردهای فناوری افزایش استفاده از ربات های هوشمند در بخش لجستیک و توزیع است که به کاهش هزینه ها و افزایش سرعت در این فرآیندها کمک کرده است. این تحول به ویژه در خدمات ترانزیت بین المللی اثرگذار بوده و امکان ارائه خدمات مؤثرتر را فراهم کرده است.

نقش دولت در حمایت از صنعت حمل ونقل

دولت نقش بسیار مهمی در حمایت از صنعت حمل ونقل دارد و با تخصیص بودجه های کلان به توسعه ی این حوزه تلاش دارد تا مشکلات مختلف این صنعت را کاهش دهد. به گفته وزارت راه و شهرسازی بیش از ۱۱ هزار میلیارد تومان برای توسعه زیرساخت های حمل ونقل در طی سال های اخیر هزینه شده است که نشان دهنده توجه جدی به این بخش است. همچنین ارائه ی تسهیلات مالی و بیمه ای به صاحبان ناوگان و رانندگان از جمله اقدامات حمایتی دولت به شمار می رود.

در زمینه ی توسعه ی فناوری های جدید دولت به ارائه مشوق های مالیاتی برای نوآوری در صنعت حمل ونقل پرداخته است. به گزارش سازمان امور مالیاتی شرکت هایی که به توسعه سیستم های هوشمند در مدیریت ناوگان اقدام کنند از تخفیفات مالیاتی قابل توجهی برخوردار می شوند که این امر به بهبود کیفیت خدمات کمک خواهد کرد.

«جواد هدایتی» مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل ونقل بین المللی سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای با تاکید بر ضرورت مدیریت واحد پایانه های مرزی گفت: «روند ترانزیت کشور رو به رشد است و پیش بینی ها از تحقق ترانزیت جاده ای ۱۸ میلیون تنی تا پایان سال جاری(۱۴۰۳) حکایت دارد البته در پی ابلاغ برنامه هفتم توسعه کشور و تعیین چشم انداز ۴۰ میلیون تنی ترانزیت از قلمرو کشور باید اقدامات لازم را در پیش گیریم.»

جایگاه رانندگان در توسعه پایدار

رانندگان به عنوان یکی از پایه های اصلی توسعه پایدار در صنعت حمل ونقل شناخته می شوند. بر اساس گزارش سازمان توسعه حمل ونقل پایدار رانندگان با بهینه سازی مصرف سوخت و کاهش آلایندگی به حفظ محیط زیست کمک شایانی کرده اند. در سال های اخیر بخشی از ناوگان حمل ونقل عمومی به خودروهای هیبریدی و برقی تبدیل شده است که نتیجه تلاش های این قشر برای کاهش آلودگی ها است.

افزایش بهره وری رانندگان از طریق آموزش های مستمر نیز باعث بهبود شرایط کاری آن ها شده است. به گفته وزارت آموزش و پرورش رانندگان با گذراندن دوره های حرفه ای در زمینه مدیریت ناوگان و فناوری های جدید عملکرد بهتری از خود نشان داده اند. این امر به توسعه پایدار حمل ونقل کمک می کند زیرا رانندگان نقش مهمی در کاهش مشکلات زیست محیطی و افزایش ایمنی جاده ها دارند.

همچنین مشارکت رانندگان در برنامه های حمایتی و توسعه محور زمینه را برای رشد پایدار این صنعت فراهم آورده است. با حمایت مستمر از این قشر می توان به تحقق اهداف توسعه پایدار در بخش حمل ونقل امیدوار بود.

قدردانی از زحمات رانندگان در تمامی بخش ها

رانندگان به عنوان ستون های اصلی صنعت حمل ونقل هر روز در حال ارائه خدمات سخت و طاقت فرسا هستند. به گفته سازمان حمل ونقل جاده ای بیش از ۹۰ درصد از بار و کالای کشور از طریق جاده ها جابه جا می شود که این امر نشان دهنده ی وابستگی بالای کشور به فعالیت این قشر است. با این حال مشکلات بسیاری از جمله نوسازی ناوگان و کاهش حقوق رانندگان همچنان گریبانگیر این صنعت است.

در سال های اخیر توجه بیشتری به بهبود شرایط کاری رانندگان شده است. با حمایت دولت و افزایش برنامه های حمایتی تلاش شده تا مشکلات اساسی این قشر کاهش یابد. این زحمات ارزشمند باید به صورت مستمر مورد تقدیر قرار گیرد تا انگیزه ی بیشتری برای ارائه خدمات بهتر در صنعت حمل ونقل ایجاد شود.

از این رو روز ملی حمل ونقل فرصتی ارزشمند برای قدردانی از زحمات بی شائبه ی رانندگان است که با ایثار و تلاش به توسعه پایدار این صنعت کمک کرده اند.

با توجه به مطالب فوق ۲۶ آذر «روز حمل ونقل و رانندگان» فرصتی است تا جایگاه این صنعت مهم در کشور مورد توجه بیشتری قرار گیرد. با استفاده از فناوری های نوین و مدیریت بهینه ناوگان صنعت حمل ونقل قادر به دستیابی به پیشرفت های قابل توجهی در افزایش کارآیی و تسهیل فرآیندهای جابه جایی کالا و خدمات شده است. تحقق ۱۸ میلیون تُن ترانزیت جاده ای گامی مؤثر در توسعه پایدار کشور است که با حمایت های دولت و نوآوری در این حوزه بهبود چشمگیری در بخش حمل ونقل ایجاد خواهد شد.

همچنین نقش رانندگان به عنوان اصلی ترین عامل این صنعت در این فرآیند بی بدیل است. تلاش ها و فداکاری های این قشر همراه با فناوری های به کار رفته موجب ارتقاء سطح خدمات حمل ونقل شده و آینده ای روشن تر برای این حوزه رقم می زند. ادامه ی این مسیر همراه با بهبود زیرساخت ها و تقویت دانش فنی تضمین کننده ی توسعه پایدار و رشد اقتصادی بیشتر کشور خواهد بود. با تداوم حمایت از صنعت حمل ونقل شاهد پیشرفت های چشمگیری در کاهش مشکلات و افزایش بهره وری خواهیم بود که در نهایت منجر به افزایش رفاه اجتماعی خواهد شد.

انتهای پیام