حرم شاهچراغ: تاریخ، فرهنگ و معنویت در هم آمیخته

مقدمه

حرم شاهچراغ به عنوان یکی از مهم ‌ترین و خاص ترین جاذبه‌ های مذهبی ایران در قلب شهر شیراز واقع شده است. این مکان مقدس همچون نگینی درخشان چشم هر بیننده‌ ای را به خود جلب می ‌کند. این آرامگاه به عنوان زیارتگاه حضرت احمد بن موسی کاظم فرزند امام موسی کاظم (ع) و برادر امام علی بن موسی الرضا (ع) در تاریخ و فرهنگ ایرانیان به شدت حائز اهمیت می باشد. حرم شاهچراغ به ‌واسطه معماری شگفت ‌انگیز تزیینات بی نظیر و فضای معنوی خود همواره میزبان خیل عظیمی از زائران و گردشگران داخلی و خارجی است.

حرم شاهچراغ؛ یکی از زیارتگاه ‌های بزرگ ایران

حرم شاهچراغ در طول تاریخ بار ها دستخوش تغییرات و مرمت ‌های مختلفی قرار گرفته است. این آرامگاه تنها یک مکان زیارتی نیست بلکه یک مرجع فرهنگی و تاریخی برای مردم شیراز و دیگر ایرانیان به شمار می ‌رود. شاهچراغ در واقع به ‌عنوان سومین زیارتگاه مهم کشور پس از حرم ‌های امام رضا (ع) در مشهد و حضرت معصومه (س) در قم شناخته می ‌شود.از جاهای مختلف ایران برای زیارت حضرت شاهچراغ به شیراز سفر میکنند و نیاز دارند در کنار حرم شاهچراغ مکانی برای اقامت رزرو کننددر سایت اقامتگاه موون و سایت اقامت 24 میتوان به راحتی اقامتگاه خود که در نزدیکی حرم می باشد را رزرو کرد.

تاریخچه حرم شاهچراغ شیراز

تاریخچه حرم شاهچراغ به قرن ششم هجری قمری باز می ‌گردد. ساخت مقبره حضرت احمد بن موسی کاظم توسط اتابکان فارس صورت گرفت اما آنچه امروز شاهد آن هستیم نتیجه مرمت ‌ها و بازسازی ‌های متعدد در طول تاریخ است. محل دفن حضرت احمد بن موسی کاظم توسط یک پیرزن محلی کشف شد. طبق روایت‌ ها این پیرزن در شب‌ های جمعه نوری را در منطقه بالای تپه ‌ای مشاهده می ‌کرد که در نهایت متوجه شدند که این مکان محل دفن این امامزاده هست. پس از این کشف این مکان به نام “شاهچراغ” شهرت یافت و پس از مرمت ‌های متعدد شکوه و عظمت بیشتری پیدا کرد.

معماری حرم شاهچراغ

حرم شاهچراغ از نظر معماری اسلامی یکی از برجسته‌ ترین نمونه‌ ها در ایران به شمار می رود. نخستین گنبد این آرامگاه در قرن ششم هجری قمری ساخته شد و طی سال ‌ها دستخوش تغییرات مختلفی قرار گرفت. این گنبد که به گنبد غنچه ‌ای معروف است با طراحی خاص خود فضای حرم را زیباتر کرده و جذابیت فوق العاده ای به این مکان مقدس می افزاید. گنبد شاهچراغ از مواد مختلفی همچون آجر و کاشی ساخته شده و با استفاده از هنر آینه ‌کاری کاشی‌ کاری ‌های زیبا و خطاطی ‌های نفیس تزئین شده است.

یکی از جالب‌ ترین ویژگی ‌های معماری شاهچراغ تزئینات آینه‌ کاری آن است. دیوار های داخلی حرم با آینه‌کاری ‌های ظریف و رنگارنگ پوشیده شده که این امر به هنگام تابش نور فضای حرم را درخشان و رویایی می ‌کند. این آینه ‌کاری ‌ها به همراه خطاطی ‌های اسلامی که در اطراف آن به چشم می ‌خورد فضای معنوی و منحصر به فردی را برای زائران ایجاد می نماید.

به نقل از پرتال جامع حرم مطهر شاهچراغ علیه السلام :

«تاریخچه ایوان قسمت شرق حرم واقع است. احداث صحن قدیمی قبل از ایوان بوده است و بنای اولین ایوان را به دوران علاء الدوله قاجار نسبت می دهند. ساختار كنوني  ابعاد ایوان مطهّر پس از توسعه به طول 38.30 متر و به عرض 5.5 متر می باشد»

بخش ‌های مختلف حرم

حرم شاهچراغ از بخش‌ های مختلفی تشکیل شده که هرکدام ویژگی‌ های منحصر به فرد خود را دارند. یکی از مهم ‌ترین بخش ‌ها ضریح حضرت احمد بن موسی کاظم است که در شبستان دارالعباده قرار دارد. این ضریح که از جنس نقره است با زیبایی خاص خود زائران را به خود جذب می ‌کند. علاوه بر این در اطراف ضریح فضای مناسبی برای نماز و نیایش وجود دارد که زائران می‌ توانند در آن به عبادت بپردازند.

در حرم شاهچراغ چهار صحن بزرگ وجود دارد که مهم ‌ترین آن‌ ها صحن اصلی می باشد که در آن فضای وسیعی برای تجمع و زیارت فراهم شده است. در کنار این صحن ‌ها شبستان ‌های مختلفی وجود دارد. صحن‌ ها و شبستان ‌ها به ‌واسطه در های نفیس و کاشی ‌کاری‌ های زیبا از یکدیگر جدا شده ‌اند.

جاذبه ‌های اطراف حرم

حرم شاهچراغ علاوه بر زیبایی ‌های داخلی خود محوطه ‌ای وسیع دارد که به دلیل وجود باغ ‌ها و درختان سرسبز فضایی دل ‌انگیز و آرام بخش ایجاد کرده است. در اطراف حرم بازار های سنتی و قدیمی شیراز قرار دارند که گردشگران می‌ توانند جهت خرید سوغاتی به این بازار ها مراجعه کنند. یکی از این بازار ها بازار بین ‌الحرمین است که زائران برای رسیدن به حرم باید از آن عبور کنند.

سوالات متداول

در چه ساعاتی از روز می توان از حرم شاهچراغ بازدید کرد؟

زائران و گردشگران می توانند در هر ساعاتی از روز به زیارت شاهچراغ بروند.

آیا حرم مطهر شاهچراغ در فهرست آثار ملی کشور ایران به ثبت رسیده است؟

بله در سال 1321 هجری شمسی این مکان مقدس به ثبت رسیده است.