خاصیت شفابخش پوست ماهی تیلاپیا

پوست تیلاپیا غنی از کلاژن است و فراوانی این پروتئین ساختاری، ماهی یادشده را به منبعی محبوب در دام‌پزشکی و پزشکی انسانی تبدیل می‌کند. محققان کاربردهای مختلفی مانند پانسمان‌کردن قربانیان سوختگی، اصلاح فتق شکمی، ترمیم دریچه‌های قلب و بازسازی واژن برای پوست این ماهی کشف کرده‌اند.

میرزا ملو، چشم‌پزشک حیوانات از برزیل، با الهام از همکارانش در ده‌ها تخصص دیگر، تأثیر پوست تیلاپیا را در درمان زخم‌ها و سوراخ‌های قرنیه به‌ویژه در سگ‌هایی با پوزه‌ی کوتاه که مشکلی فراگیر در حوزه‌ی تخصصی خود به‌شمار می‌رود، آزمایش کرد. به‌گفته‌ی او، این گروه از سگ‌ها حیواناتی با چشم‌های درشت هستند؛ به‌همین‌دلیل، چشم‌هایشان اغلب مجروح می‌شود.

آسیب‌های قرنیه براثر جراحات خارجی معمولاً با قراردادن غشای ساخته‌شده از جفت اسب روی ناحیه‌ی آسیب‌دیده درمان می‌شوند. جفت اسب منبعی غنی از کلاژن محسوب می‌شود؛ اما میزان کلاژن موجود در آن کمتر از پوست تیلاپیا است. دکتر ملو برای اولین‌بار در سال ۲۰۱۹ با جایگزین‌کردن این غشا با پوست تیلاپیا، سوراخ شدید قرنیه‌ی سگ شیتزو را جراحی کرد.

ملو پس از انجام نخستین جراحی خود با کمک پوست تیلاپیا، تماسی از مؤسسه‌ی حمایت از سوختگی برزیل و دانشگاه فدرال سئارا (پیش‌گام استفاده از پوست در درمان سوختگی) دریافت کرد. این تماس که به‌منظور آگاهی از تکنیک استفاده‌شده در جراحی برقرار شده بود، به شروع آزمایشی با حمایت این مؤسسه منجر شد. ملو در این همکاری آزمایش غشایی به‌ نام ماتریکس پوستی سلولی (ADM) را آغاز کرد که از کلاژن خالص استخراج‌شده از پوست ماهی ساخته شده بود.

به‌گفته‌ی ملو، کلاژن به تحریک رشد سلولی و هدایت تولید بافت‌های مختلف معروف است. او می‌گوید کیفیت کلاژن پوست ماهی تیلاپپیا در تمام طول عمر این حیوان در سطح بالایی قرار دارد. این در حالی است که کیفیت کلاژن جفت اسب بسته به عواملی مانند سن و وزن حیوان دچار تغییر می‌شود.

ADM پردازش‌شده شبیه ورق کاغذ ضخیمی است که دام‌پزشکان پیش از جراحی آن را با آب‌نمک آب‌رسانی می‌کنند و پس از قراردادن روی ضایعه‌ی قرنیه‌ی سگ، آن را بخیه می‌زنند. این ماتریکس پوستی سلولی به‌عنوان داربست برای بازسازی سلول‌ها عمل می‌کند. تاکنون، ملو بیش از ۴۰۰ سگ را با این روش درمان کرده است که هیچ‌کدام از آن‌ها با عوارضی مانند درد یا عفونت مواجه نشده‌اند.

بیشتر بخوانید:

به‌گفته‌ی رابسون سانتوس، چشم‌پزشک حیوانات، استراتژی‌های فعلی ترمیم قرنیه مانند استفاده از جفت اسب و عمل پیوند و اهدای عضو همگی نتایج خوبی به‌همراه دارند؛ اما جای زخم همچنان یکی از نگرانی‌های مهم در این روش‌ها به‌شمار می‌رود. سانتوس عقیده دارد که پوست ماهی تیلاپیا جایگزینی عالی برای روش‌های موجود است.

درحال‌حاضر، ملو قصد دارد تا ADM پردازش‌شده را روی گربه‌ها آزمایش کند و می‌گوید که بحث‌ها درباره‌ی چگونگی تطبیق این روش با انسان نیز آغاز شده است. درعین‌حال، او امیدوار است که تحقیقات خود را به‌سمت شبکیه چشم ببرد که درمان آن به‌دلیل وجود نورون‌های تخصصی بسیار حساس دشوار است.

به‌گفته‌ی ملو، درمان آسیب‌های شبکیه جایی است که محدودترین منابع در دام‌پزشکی و پزشکی انسانی وجود دارد؛ به‌همین‌دلیل، وی امیدوار است تا روزی استفاده از ADM فراگیر شود.

۵۸۵۸