خبر‌های جدید در درمان سکته مغزی
لحظاتی که در آن‌ها بیمار بیهوش شده، جمجمه اش باز شده و پزشک سعی می‌کند دستان خود را با ظرافت و بدون لرزش به سمت رگ مسدود شده در مغز هدایت کند، ولی خوشبختانه امروزه روش‌های جدیدتری برای درمان سکته مغزی ابداع شده است، در گفتگو با دکتر مجید کیهانی فرد فوق تخصص سکته مغزی با این روش‌ها بیشتر آشنا می‌شوید.
روش‌های قدیمی که در بالا آورده شد نه تنها شانس ابتلا به عفونت را در بیمار افزایش می‌دهند بلکه استرس زیادی به بیمار و خانواده‌ی او وارد کرده و احتمال بروز آپسه‌ی مغزی در آن‌ها بالاست.
خوشبختانه با پیشرفت روز افزون علم پزشکی و تنیده شدن ربات و دستگاه‌ها با این علم روش‌های جدید تری برای استفاده‌ی مردم در دسترس است که تماما سعی دارند جنبه‌های منفی روش سنتی را از بین برده و راحتی بیشتری برای پزشک و بیمار به ارمغان بیاورند. در این گفتگو برای پرداختن به درمان‌های کمتر تهاجمی سکته مغزی با تعریف کلی‌ای از سکته مغزی شروع می‌کنیم. سپس به این درمان‌های نوین که روز به روز در حال پیشرفت کردن بوده و عرصه‌ای برای بروز خلاقیت پزشکان و مهندسان هستند می‌پردازیم.
سکته مغزی چیست؟
سلول‌های عصبی ما به شدت حساس بوده و در صورت آسیب قابلیت تجدید پیدا کردن ندارند. این سلول‌ها در بافت عصبی و در مغز ما قرار گرفته اند و روشی که بدن برای محافظت از آن‌ها به کار برده است تنها در برابر آسیب‌های کم و حدودا متوسط کاربرد دارد.
زمانی که شخصی در اثر حوادثی مثل تصادف، سقوط، سوانح حین بازی یا ورزش‌های حرفه ای، افتادن، انفجار و … ضربه‌ی شدیدی به مغزش وارد می‌شود، دیگر جمجمه و یا مایعی که مغز در آن شناور است نمی‌توانند از این عضو حیاتی محافظت کرده و نه تنها فرد علائم روانی و رفتاری ناشی از ضربه را نشان می‌دهد بلکه اعضای تحت کنترل مغز مثل سیستم تنفس و قلبی عروقی هم دچار اختلال می‌شوند.
ممکن است شدت آسیب به حدی زیاد باشد که بلافاصله بعد از سانحه بیمار به بیمارستان فرستاده شده و پزشک متوجه نرسیدن مواد غذایی و اکسیژن به یک قسمت از مغز یا سکته‌ی مغزی شود. اما زمان‌هایی هم هست که بیمار ضربه را جدی نگرفته و بعد از مدتی علائمی نشان خواهد داد که در کنار هم دال بر سکته‌ی مغزی هستند. علائمی مثل بیهوشی، سرگیجه، سر درد، اختلالات گفتاری، وز وز گوش، حالت تهوع، استفراغ، خستگی، گشادی مردمک، اختلالات در حواسی مثل بویایی، شنوایی و حافظه و ….
بیمار بعد از چنین علائمی به پزشک مراجعه می‌کند و پزشک بعد از بررسی سوابق او، بررسی‌های بالینی، عکس برداری و نوار مغز و … ابتدا شدت آسیب مغزی را تعیین کرده و بعد از آن درمان مناسب را انتخاب می‌کند.
سکته‌های مغزی به دو دسته‌ی کلی سکته‌ی هموراژیک و ایسکمیک تقسیم بندی می‌شوند. در سکته‌ی هموراژیک همانطور که از اسمش پیداست به خاطر خونریزی در مغز در اثر ضربه یا بیماری‌هایی مثل آنوریسم یا بیرون زدگی رگ، لخته‌ی خونی در مغز ایجاد می‌شود. این لخته مسیر رسیدن مواد غذایی و اکسیژن را به ناحیه‌ای از مغز بسته و فرد به سکته‌ی هموراژیک مبتلا می‌شود.
در سکته‌ی ایسکمیک فشار به رگ‌های مغزی در اثر عاملی غیر از خونریزی و پاره شدن رگ علت مرگ سلول‌های یک قسمت از مغز و یا سکته مغزی ایسکمیک است. به طور مثال چربی خون بالا، سندرم متابولیک، چاقی و … از ریسک فاکتور‌هایی هستند که با تحریک چربی به رسوب در داخل بافت رگ، باعث اعمال فشار به شریان مغزی شده و خون رسانی به یک قسمت از مغز را کاهش می‌دهند.
درمان‌های کمتر تهاجمی و جدید سکته‌ی مغزی چیست؟
همانطور که گفته شد سکته مغزی علت‌های مختلفی دارد که پزشک با در نظر گیری آن‌ها و در کنار مواردی مثل سن بیمار، جنسیت او، سابقه‌ی پزشکی، سلامت سایر ارگان‌های بدن خصوصا کبد و … مناسب‌ترین درمان را انتخاب می‌کند.
در کنار درمان‌های سنتی‌ای که وجود دارد بیماران می‌توانند از یک دسته‌ی جدیدی از درمان‌های سکته مغزی هم استفاده کنند که به آن‌ها نورواینترونشن یا جراحی بسته‌ی مغز می‌گویند. در این دسته آنژیوپلاستی و یا به عبارتی ترمیم رگ انجام می‌شود که در آن بدون باز کردن جمجمه و تنها با استفاده از شریان فومورال که در ران پا وجود دارد دستگاهی به جریان خون وارد می‌شود تا با رسیدن به مغز علت سکته مغزی را برطرف کند.
دکتر مجید کیهانی فرد اذعان کردند که در این روش‌ها ابتدا باید پزشک محل دقیق گرفتگی رگ را با تزریق ماده‌ی حاجب و سپس عکس برداری مشخص کند. سپس ران پای بیمار شکافته می‌شود تا با دسترسی پیدا کردن به شریان فومورال کاتتری که دارای حاملی با خود است وارد شریان شود. این حامل با توجه به علت انسداد رگ و یا عاملی که در رگ باعث تهدید جان بیمار است متفاوت بوده و می‌تواند استنت (فنر)، دارو، ماده‌ی چسبنده، مکنده، سیم پیچ پلاتینی و … باشد.
پزشک با استفاده از ربات‌ها این کاتتر را هدایت می‌کند تا به محل مورد نظر رسیده و تاثیر خود را اعمال کند.
به طور مثال اگر بیمار به آترواسکلروزیس و یا تنگ شدن رگ به علت رسوب پلاک‌های چربی در لایه‌های آن مبتلا باشد می‌توان با استفاده از استنت رگ را گشاد‌تر کرد تا خون رسانی کافی به بافت، قبل از آسیب بیشتر انجام شود.
در مورد کسانی که مشکلات انعقادی دارند، خونشان به سرعت لخته می‌شود و لخته‌ای در شریانی از مغز گیر کرده است، حامل کاتتر دارویی مثل اکتیلاز و یا RTPA است که لخته را لیز می‌کند. به این روش ترومبولیز می‌گویند. همچنین می‌توان لخته را با مکنده‌ای از رگ جدا کرد که این روش به اسم ترومبکتومی شناخته می‌شود.
کسانی هم هستند که به آنوریسم مبتلا می‌باشند. در این افراد یک قسمت از رگ بیرون زدگی‌ای دارد که بافت آن به شدت نازک بوده و مستعد خونریزی است. پزشک بعد از پیدا کردن محل آنوریسم کاتتری که حاملش سیم پیچی پلاتینی است را به محل مورد نظر رسانده و سیم پیچ را در تنه‌ی نازک آنوریسم رگ جاسازی می‌کند تا از پارگی احتمالی و در نتیجه سکته‌ی هموراژیک جلوگیری شود.
در مورد بیمارانی که مبتلا به بیماری ژنتیکی AVM هستند و سر درد هایشان که ناشی از بدشکل بودن رگ‌های مغزیشان است با میگرن اشتباه می‌شود، آنژیوپلاستی با کاتتر دارای حامل چسبنده روش بسیار نتیجه بخشی بوده است. این حامل جریان خون نواحی فرعی را تنظیم می‌کند به طوری که خون کافی به رگ اصلی وارد شود.
مواردی که نام برده شد تنها قسمتی از پیشرفت علم پزشکی برای درمان‌های کمتر تهاجمی بیماری‌هایی مثل سکته‌ی مغزی می‌باشد. شما می‌توانید با مراجعه کردن به پزشک‌های متخصص در زمینه‌ی نورواینترونشن و بررسی‌های لازم، از این درمان‌های کمتر تهاجمی، مقرون به صرفه‌تر و کم ریسک‌تر بهره ببرید.