راستی‌آزمایی ادعای جنجالی «کوانتومی» دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی
نگارعلی_ اظهارنظرهای حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی، اخیرا خبرساز شده‌است؛ وی ادعا کرده‌است که در منطقه هیچ کشوری مانند ایران در حوزه علم کوانتوم پیشرفت نداشته‌است. بنابر گفته وی رژیم صهیونیستی، عربستان، امارات و ترکیه کارهایی را شروع کرده‌اند، ولی در منطقه هیچ کشوری مثل ایران نیست.
فناوری کوانتوم در ایران در بعد آزمایشگاهی قرار دارد!
در خصوص فناوری کوانتوم علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، با اشاره به اینکه نقشه راه فناوری کوانتوم در بازه زمانی سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ توسط کشورهای اروپایی و اتحادیه تنظیم شده‌است، گفت:« با رصدی که در سازمان انرژی اتمی صورت گرفته‌است، از دو سال پیش ما نیز به حوزه فناوری کوانتومی ورود پیدا کردیم.»
وی در ادامه با اشاره به اینکه فناوری کوانتومی در ارتباط با پدیده‌هایی است که در سطح اتم و زیراتم اتفاق می‌افتد؛ گفت:« به طور طبیعی انتظار می‌رود که اگر سنگی درون چاهی افتاده‌است، به صورت طبیعی به بیرون چاه نیاید، مگر اینکه فردی این سنگ را از چاه بیرون بیاورد، اما اگر سنگ کوانتومی در چاهک کوانتومی افتاده باشد، باید این انتظار را داشت که این سنگ به خودی خود به بیرون از چاه بیاید. زمانی که وارد اندازه‌های اتمی می‌شویم اتفاقات عجیب و غریبی رخ می‌دهد که اگر به خوبی مهار شود، در تکنولوژی‌های جدید به کار گرفته خواهد شد.»
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه افزود:« کلید ورود به این فناوری کوانتومی این است که ذرات زیراتمی و یا فوتون‌ها که ذرات نور هستند؛ اگر دو ذره نوری را به یکدیگر چسبیده فرض کنیم و این‌ها را جدا کرده یکی را در یک دست و دیگری را در دست دیگری بگیریم، تفاوتی نمی‌کند که فاضله این دو ذره از یکدیگر چقدر باشد، می‌تواند یک متر، یک میلیارد کیلیومتر و یا چند سال نوری باشد، هر اتفاقی که بر روی یکی از این ذرات نوری بیافتد، همان لحظه ذره نوری دیگر متوجه آن اتفاق می‌شود، و واکنش نشان می‌دهد، به این معنا که انتقال اطلاعات از یک ذره نوری به دیگر ذره نوری در زمان صفر اتفاق خواهد افتاد.»
بیشتر بخوانید:
صفرتاصد تردز؛ چرا کاربران از دست تردز عاصی شدند؟
جهش قیمتی پرچمداران تاشو سامسونگ خبرساز شد!/ عکس
وی در ادامه گفت:«برای ورود در این لحظه ابتدا باید فوتون‌ها و الکترون‌های از هم تنیده را از یکدیگر جدا کرد و زمانی که این اتفاق افتاد، بهره‌برداری لازم را می‌توان از این فناوری کرد و کلید رسید به این فناوری جداسازی این ذرات است؛ در بعد آزمایشگاهی در ایران توانسته‌ایم این ذرات را از یکدیگر جدا کنیم و برنامه این است که این فوتون‌ها را در فاصله ۷ کیلومتری از یکدیگر آزمایش کنیم.»
ایران در خاورمیانه حرف اول را در حوزه کوانتوم می‌زند؟
برخلاف ادعای دبیر شورایعالی فرهنگی، کشورهای نفت خیز در خاورمیانه، از جمله امارات متحده عربی، عربستان سعودی و قطر و از طرفی ترکیه به عنوان کشوری که دلارهای نفتی را در اختیار ندارد، پیشرفت چشمگیری در حوزه فناوری کوانتوم و حتی عملیاتی کردن آن داشته‌اند.
امارات‌متحده عربی پیشتاز فناوری کوانتوم در خاورمیانه؟
زمانی که حرف از فناوری کوانتوم در مجامع بین‌المللی می‌شود، کمتر نام خاورمیانه می‌درخشد، با این حال کشورهایی در خاورمیانه هستند که توانستند به دستاورهایی در این حوزه دست‌یابند؛ به طور کلی دلارهای نفتی و ثبات سیاسی محرک کشورهایی در خاورمیانه بودند که توانستند در این حوزه خودی نشان دهند، از میان این کشورها می‌توان به عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر اشاره کرد و در این میان ترکیه نیز با وجود فقدان دلارهای نفتی در این گروه از کشورها قرار دارد.
یک مکان خوب برای شروع ابوظبی است، مؤسسه نوآوری فناوری ابوظبی (TII) که با مشارکت با استارتاپ مستقر در بارسلونا Qilimanjaro Quantum Tech تشکیل شد، مرکز تحقیقات کوانتومی (QRC) را تشکیل داد. چندین مقاله عالی که امسال در Wired منتشر شد، استراتژی کوانتومی QRC را به نمایش گذاشت. این مرکز در حال حاضر در مسیر ایجاد پایه‌های تولید اولین تراشه‌های کوانتومی ساده خود است.
در آموزش نیز ابوظبی در منطقه جایگاه خوبی دارد. استادان دانشگاه NYU ابوظبی، سانا اوده و هشام ساتی، برگزارکنندگان اولین هکاتون محاسبات کوانتومی امارات در آوریل، بخشی از این روند هستند. اوده و ساتی با الهام از رویدادهای هکاتون مشابه که توسط MIT و CERN میزبانی می‌شدند، بیش از ۱۵۰ دانش آموز را از سراسر جهان به پایتخت امارات گرد هم آوردند. در طول هکاتون، کدنویس‌های کوانتومی روی رایانه‌های کوانتومی کار کردند تا مشکلات مختلفی مانند خدمات مالی، لجستیک و مسائل بهداشتی را حل کنند.
عربستان سعودی کجای رقابت کوانتومی ایستاده‌است؟
در سال ۲۰۲۱، دانشگاه علم و فناوری ملک عبدالله (KAUST)، اعلام کرد که با Zapata Computing، استارت آپ مستقر در بوستون، همکاری می کند. این مشارکت زاپاتا را به عنوان یکی از اولین شرکت‌های محاسباتی کوانتومی فعال در منطقه معرفی می‌کند و محققان KAUST را قادر می‌سازد تا آینده دینامیک سیالات هوافضا را بررسی کنند. بنابر داده‌های عربستان سعودی منتشر کرده‌است این همکاری کوانتومی در راستای تاثیرگذاری در صنعت هوافضا خواهد بود.
قطر نیز به کوانتوم علاقه‌مند است و شرکت دفاعی قطری بارزان هولدینگ ۱۰ میلیون دلار در دانشگاه حمد بن خلیفه مستقر در دوحه (HBKU) به عنوان بخشی از یک ابتکار ملی در زمینه محاسبات کوانتومی سرمایه گذاری کرده است و در آخر مشاکرت ترکیه در حوزه کوانتوم اگرچه به عنوان سه کشور نام برده شده تاثیرگذار نیست اما در بخش آکادمیک حضور پررنگی داشته‌است.
بنابر گفته دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی آمریکا، چین و تا حدودی هندوستان این قدرت را پیدا کرده‌اند و اگر بخواهم چهارمین کشور را در جهان در این حوزه نام ببریم «ایران» است.
رتبه چهارم ایران پس از آمریکا، چین و هند ، منطقی است؟
بودجه تخمینی در چین برای توسعه فناوری‌های کوانتومی تا کنون بین ۴ تا ۱۷ میلیارد دلار بوده است، با بیش از ۲۵۵ میلیون دلار سرمایه گذاری خصوصی که از سال ۲۰۲۱ به طور عمومی افشا شده است. بنابر گزارش‌های منتشر شده چین در حوزه فناوری‌های کوانتوم از آمریکا پیشی گرفته‌است.
از طرفی در هند نیز تحقیق و توسعه فناوری محاسبات کوانتومی چندین سال است که به طور فعال درحال انجام شدن است. در تلاش برای حمایت از رشد محاسبات کوانتومی هند، دولت هند چندین طرح برای حمایت از توسعه آن ایجاد کرده است.
گفتنی است که در سطح جهانی به طور مشابه، نزدیک به نیمی از کشورهایی که تولید ناخالص داخلی آنها بین ۵۰۰ میلیارد دلار تا یک تریلیون دلار است در یک طرح کوانتومی ملی سرمایه گذاری کرده‌اند.
۲۲۷۲۲۷