فعالیت ۱۱ «بانک شیر مادر» در ایران/ اثرات درمانی «آغوز» و نحوه اهدای شیر مادران

دکتر عباس حبیب‌اللهی همزمان با هفته جهانی تغذیه با شیر مادر در گفت‌وگو با امروزنگار، با اشاره به اینکه دانش روز پزشکی ثابت کرده است که بهترین تغذیه برای نوزادان، شیر مادر است، گفت: این موضوع بخصوص برای نوزادانی که زودتر از موعد طبیعی به دنیا می‌آیند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. ترکیب شیر مادرانی که نوزادانی با موعد زمانی به دنیا آمدن درست دارند، با ترکیب شیر مادرانی که نوزادان آنها نارس به دنیا آمده‌اند متفاوت است؛ زیرا نیازهای نوزادان در هر سنی متفاوت است و این یکی از شگفتی‌های خلقت است؛ بنابراین به خصوص برای نوزادان نارس و یا بیمار، بهترین شیر همان شیر مادران خودشان است.

کدام نوزادان از شیر مادر محروم هستند؟

وی افزود: اما به دلایل زیادی ممکن است که شیرخواری از شیر مادر محروم باشد؛ به عنوان مثال مادری که بیماری صعب‌العلاج داشته باشد از شیردهی به نوزاد منع می‌شود و یا یک اتفاق شایع در بین مادرانی که زودتر از موعد فرزند خود را به دنیا می‌آورند و لازم است نوزاد در NICU بستری شود این است که ممکن است در روزهای نخست پس از تولد، این مادران به دلیل استرس شیرشان کم شود و یا شیردهی موفقی نداشته باشند.

اثرات درمانی “آغوز” و شیر مادر

او ادامه داد: از طرف دیگر دانش روز پزشکی توصیه می‌کند که در همه نوزادان، حتی نوزادان بدحال هم تغذیه با شیر مادر را از ساعت اول شروع کنیم؛ بخشی از این تاکید به دلیل نیاز تغذیه‌ای و بخشی دیگر استفاده مقدار بسیار اندک از شیرمادر به عنوان ایمنی درمانی است. این شیر مادر و بویژه “آغوز” اثر درمانی دارد و نوزاد را در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کند و نیز بر تکامل کودک اثر دارد.

بارِ اضافی تغذیه با شیرمصنوعی بر معده نوزادان

رئیس اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت، تاکید کرد: وقتی با نوزاد نارسی مواجه شویم که مادرش شیر کافی ندارد دو راه حل مقابل‌مان قرار می‌گیرد. راه تجاری و نادرست استفاده از شیر مصنوعی است. شیر مصنوعی از شیر گاو تهیه شده که سازگار با دستگاه گوارش و نیازهای همان حیوان است و طبیعی است که نتواند تمام نیازهای انسانی را به طور کامل برطرف کند. از طرفی وقتی برای نوزادان نارس که دستگاه‌های حیاتی بدنش نارس است از شیر خشک استفاده می‌کنیم، یک بارِ اضافی را به بدن او تحمیل می‌کنیم برای اینکه بتواند از این اثرات تغذیه‌ای استفاده کند.

علت شکل‌گیری بانک شیرمادر

وی افزود: از سال‌ها پیش وقتی مادری نمی‌توانسته به نوزادش شیر دهد از شیر دایه استفاده می‌کرده است اما، با زندگی مدرن امروزی پیدا کردن دایه و اطمینان از سلامت او سخت است و از طرفی موضوعات شرعی و رضاعی استفاده از شیر دایه هم مطرح می‌شود که ممکن است در آینده مشکل آفرین شود. بر همین اساس دنیا راه حل این موضوع را در راه‌اندازی بانک شیرمادر دیده است که به عنوان راه دوم شناخته می‌شود.

بانک شیرمادر چگونه فعالیت می‌کند؟

او در توضیح روند کاری بانک شیرمادر، تصریح کرد: مادرانی که شیرخوار کمتر از یک سال دارند و شیرشان  اضافه است پس از بررسی‌ها و آزمایش‌های تخصصی سلامتی برای اطمینان از عدم بیماری (عدم ابتلا به HIV، هپاتیت، سایر عفونت‌ها و…) این شیر اضافه را به بانک شیرمادر اهدا می‌کنند. در بانک شیر، فرایندهایی از جمله پاستوریزه کردن روی شیر انجام می‌شود تا مطمئن شوند شیر آلودگی میکروبی ندارد و در نهایت فریز و نگهداری می‌شود تا برای نوزادانی که نیازمند دریافت شیر هستند استفاده شود.

وی افزود: از سوی دیگر از خانواده نوزادی که نیازمند شیرمادر است رضایت گرفته می‌شود تا زمانی که شیر خود مادر جریان پیدا کند بتوانیم از شیرهای بانک شیر برای نوزاد استفاده کنیم.

جزئیات تعرفه بیمارستانی دریافت شیر از بانک شیر مادر

وی درباره تعرفه بیمارستانی دریافت شیر از بانک شیر مادر، توضیح داد: این تعرفه به صورت هر ساله توسط شورای عالی بیمه تعیین می‌شود و ۱۰ درصد آن را باید خانواده‌ها پرداخت کنند. این تعرفه بابت خدمات و اقداماتی است که بر روی شیرهایی اهدایی انجام می شود تا این شیرها برای مصرف نوزادان نیازمند آماده و ایمن شود.

کدام مادران شرایط اهدای شیر دارند؟

او در پاسخ به این پرسش که کدام مادران می‌توانند اقدام به اهدای شیر کنند، توضیح داد: برای اینکه ترکیبات پروتئینی و چربی شیر مناسب باشد مادران می‌توانند تا وقتی که شیرخوار خودشان یک ساله شود درصورتی که شیرشان بیش از نیاز فرزندشان باشد، اقدام به اهدای شیر کنند. از سوی دیگر مادرانی که به دلایلی فرزندشان پس از تولد از دنیا رفته است هم می‌توانند اقدام به اهدای شیر کنند و حتی این کار به آرامش روانی آنها کمک می‌کند.

فعالیت ۱۱ بانک شیر مادر در کشور

رئیس اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت در خصوص پایه گذاری بانک شیر مادر در ایران، بیان کرد: اولین بانک شیر در ایران در دانشگاه علوم پزشکی تبریز راه اندازی شد و در حال حاضر نیز ۱۱ بانک شیر مادر فعال دیگر در کشور داریم. برنامه ما این است که بتوانیم با منابع داخلی و کمک خیرین این تعداد را افزایش دهیم تا حداقل در هر یک از دانشگاه‌های علوم پزشکی بتوانیم یک بانک شیر تاسیس کنیم تا بخش‌های مراقبت ویژه نوزادان بتوانند از آن استفاده کنند.

وی افزود: در حال حاضر در استان‌های تبریز، یزد، شیراز، کرمان، زاهدان، کرمانشاه،‌ اهواز، مشهد، اصفهان و دو بانک شیر هم در تهران (بیمارستان شهید اکبرآبادی و مجتمع بیمارستانی امام خمینی) فعال داریم. در همین روزها بانک شیر مادر دانشگاه نیشابور هم راه‌اندازی می‌شود.

حفظ زنجیره سرد شیر از خانه تا مرکز

حبیب‌اللهی ادامه داد: در بسیاری از این بانک‌های شیر، مادر اهدا کننده تنها یک بار برای بررسی‌های اولیه سلامت مراجعه می‌کند و اگر به عنوان اهدا کننده بانک شیر شناسایی شود، تحت آموزش‌های لازم قرار می‌گیرد تا شیر خود را در خانه بدوشد و در ظرف‌های مخصوص قرار دهد و در مدت زمان‌های مشخص به پِیکی که از طرف بیمارستان به منزل او فرستاده می‌شود،‌ تحویل دهد.

او تاکید کرد: جمع‌آوری شیر نیازمند حفظ زنجیره سرد است بنابراین؛ افرادی که برای تحویل شیر می‌روند با یخچال‌های مخصوص مراجعه می‌کنند تا شیر اهدایی خراب نشود.

حبیب‌اللهی ادامه داد: البته شیرهای موجود در بانک شیر مادر همیشه هم برای نوزادان نارس استفاده نمی‌شوند، گاهی در صورتی که ذخیره بانک مناسب باشد شیر به نوزادان واجد شرایط ترخیص شده از جمله نوزادان چند قلویی و… ارائه می‌شود.

وجهی به مادران اهداکننده پرداخت نمی‌شود

وی با بیان اینکه مادران بابت اهدای شیر وجهی دریافت نمی‌کنند، تصریح کرد: این کار باقیات صالحات و سودآور است چون به بقای یک انسان کمک می‌کند. البته در برخی بیمارستان‌ها و به صورت خودجوش برای اهداکنندگان شیر یک تسهیلاتی در نظر گرفته شده است؛ به عنوان مثال اگر کودکان مادران اهدا کننده بیمار شوند به شکل رایگان معاینه می‌شوند. در این زمینه نیز خیران سلامت می توانند برای راه اندازی بانک شیر مادر در جای جای کشور قدم پیش بگذارند یا در تأمین هزینه‌های جاری بانک‌های شیر مادر موجود اقدام کنند.

انتهای پیام