در این مبحث به این سؤالات شما پاسخ داده می‌شود:
۱. منظور از بخش مراقبت ویژه چیست؟ ۲. چه بیمارانی نیاز به مراقبت ویژه دارند؟ ۳. پزشک مسئول درمان بیمار در بخش مراقبت ویژه چه فردی است؟ ۴. چرا بخش مراقبت ویژه ملاقات ممنوع است؟ ۵. راه هوایی مصنوعی چیست؟ ۶. دستگاه تهویه مکانیکی چیست؟ ۷. مانیتور بالای سر بیمار چیست؟ ۸. ملاقات با بیمار در بخش مراقبت ویژه باید چه شرایطی داشته باشد؟ ۹. برای بیمار بستری در بخش مراقبتهای ویژه چه اقداماتی انجام داده می شود؟ ۱۰. خروج بیمار از بخش مراقبت های ویژه چگونه انجام می‌شود؟ ۱۱. چه زمان بیمار از بخش مراقبتهای ویژه به بخش بستری عمومی منتقل می‌شود؟ ۱۲. علل انتقال بیمار از بخش مراقبت ویژه به بخش بستری چیست؟ ۱۳. همراه بیمار بخش مراقبت های ویژه باید چه شرایطی را رعایت نماید؟ ۱۴. همراه بر بالین بیمار در بخش های عمومی چه شرایطی را رعایت می‌نماید؟
پرستار بیمار: بخش مراقبت ویژه، بخشی است مخصوص بیماران بدحال با شرایط بحرانی،که علی‌رغم بیماری‌های متعدد زمینه‌ای، امید به زندگی در آنها وجود دارد.
در واقع شرایط بیماران بستری در بخش مراقبت ویژه به گونه ای است که امکان مراقبت ونگهداری از آنها در سایر بخش‌ها و در کنار دیگر بیماران وجود ندارد.
پرستار در منزل: در این بخش بیماران تحت نظارت دقیق و دائمی قرار دارند. در واقع بالاترین سطح مراقبتهای پزشکی و پرستاری از این دسته بیماران انجام می‌شود. قابل توجه است که بخش مراقبت ویژه مجهز به پیشرفته‌ترین تجهیزات پزشکی روز می‌باشد و پرسنل کادر درمانی آن را از بین ماهرترین افراد انتخاب می‌نمایند.
نکته: هدف از تشکیل بخش مراقبتهای ویژه در واقع ایجاد شرایطی است که بیمار توسط پرسنل آموزش دیده به‌طور اختصاصی و بصورت مداوم تحت نظارت دقیق قرار گیرد.
از جمله این مراقبت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود. کنترل دائم علائم حیاتی مانند فشارخون، تنفس، ضربان قلب، بررسی کلیه آزمایشات، بررسی سطح هوشیاری بیمار، کنترل و تنظیم دستگاه های متصل به بیمار (مانند دستگاه تنفس مصنوعی، پمپ‌های تزریق دارو) و … .
بخش مراقبتهای ویژه مخصوص بیماران بدحالی است که امید به زندگی در آنها وجود ندارد. درست غلط
بیمارانی نیاز به بستری در بخش مراقبت ویژه دارند که:
قیمت همراه بیمار در بیمارستان: باید مورد بررسی دقیق و مداوم علائم حیاتی (تنفس، ضربان قلب، فشارخون و…) قرار گیرند.
کلیه بیمارانی که تحت عمل جراحی بزرگ و طولانی مانند عمل جراحی قلب، سیستم تنفس، مغز و… قرار گرفته‌اند.
بیمارانی که بعد از عمل جراحی به دلایلی مانند: کاهش سطح هوشیاری، خونریزی، افت یا افزایش فشارخون، مشکلات تنفسی و … نیازمند به بررسی دقیق دارند.
تصویر ۱: در بخش مراقبت ویژه بیماران تحت نظارت دقیق و دائمی قرار دارند
بیمارانی که در اثر حوادثی مانند تصادف، سقوط، ضربه و آسیب ناشی از چاقو خوردگی و… دچار وضعیت بحرانی مانند خونریزی شدید، آسیب به ارگان‌های اصلی بدن مانند سیستم قلبی، تنفسی، مغز و … شده باشند و نیازمند مراقبتهای دقیق پزشکی و پرستاری باشند.
بیمارانی که دچار عفونت شدید مانند عفونت در خون (سپتی سمیا) شده باشند.
آن دسته از افراد سالخورده که به دلیل تشدید بیماری‌های زمینه‌ای نیاز به بررسی مداوم و دقیق علائم حیاتی دارند.
هر بیماری که نیاز به حمایت تنفسی بوسیله دستگاه تنفس مصنوعی داشته باشد.
: هر بیماری که نیاز به حمایت تنفسی بوسیله دستگاه تنفس مصنوعی داشته باشد باید در بخش مراقبت ویژه بستری شود. درست غلط
در بخش مراقبتهای ویژهICU اداره امور درمانی بیمار به صورت تیمی انجام می‌شود و بسته به نوع بیماری در این تیم متخصصین مختلف جراحی، داخلی، قلب، عفونی و … همکاری می‌نمایند مسئول هماهنگی و سرپرست تیم متخصص مراقبتهای ویژه ICU می‌باشد.
: در بخش مراقبتهای ویژه اداره امور درمانی فقط به عهده پرستار است. درست غلط
شاید به نظر برسد، مقررات این بخش‌ها بسیارسخت گیرانه است، اما باید توجه داشته باشید که بیمار شما به علت شرایط جسمی ناپایدار در این بخش بستری می‌باشد و برای و حفظ ایمنی و همچنین کمک به تسریع روند درمان باید کلیه مقررات تعیین شده را رعایت نمایید.
سعی کنید از درخواست‌های گاه و بیگاه برای ملاقات با بیمارتان بپرهیزید. این‌کار باعث می‌شود که پرسنل پرستاری و پزشکی بخش نتوانند اقدامات لازم درمانی را به موقع انجام دهند و در واقع امر مراقبت از بیمار دچار اختلال می‌شود.
تماس تلفنی به بخش را محدود کنید. بهتر است یکی از افراد خانواده در رابطه با شرایط بیمار اطلاعات لازم را کسب کند و به دیگر اعضای خانواده اطلاع رسانی نماید.
دلایلی که باعث شده بخش مراقبت ویژه ملاقات ممنوع شود عبارت است از : حفظ ایمنی بیمار، کمک به تسریع روند درمان، کنترل عفونت. درست غلط
بعضی از بیماران به علت آسیب شدید وارد شده، قادر به تنفس طبیعی از طریق مجاری هوایی نمی‌باشند. در این حالت تیم درمان لوله های باریکی (ETT ) در دهان و گاهی نیز در بینی بیمار قرار می‌دهند و با انجام این فرایند بیمار را در امر تنفس یاری می‌دهند. به قرار دادن لوله (ETT) در مجاری تنفسی، راه هوایی مصنوعی گویند. لازم به ذکر است این راه هوایی مصنوعی جهت کمک به تنفس واتصال بیمار به دستگاه تهویه مکانیکی بیماران می باشد.
تصویر ۲: نحوه قرار گرفتن لوله راه هوایی مصنوعی (ETT) درمجاری هوایی بیمار
: راه هوایی مصنوعی جهت کمک به تنفس و اتصال بیمار به دستگاه تهویه مکانیکی بیماران می باشد. درست غلط
اگر بیمار در اثر شدت صدمات وارد شده قادر به انجام تنفس با تعداد و عمق مناسب نباشد کادر پزشکی از طریق دستگاه تهویه مکانیکی (ونتیلاتور) به وی تنفسی با تعداد، ریتم و عمق مناسب می‌دهد.
دستگاه تهویه مکانیکی در واقع سیستمی هوشمند دارد و مناسب با مشکل تنفس بیمار به وی تنفس مصنوعی می‌دهد. به این طریق که پزشک متخصص، لوله‌گذاری در مجاری هوایی بیمار را انجام می‌دهد. سپس برنامه‌ای متناسب با شرایط جسمی بیمار به دستگاه تهویه مکانیکی داده می‌شود. این برنامه شامل تعداد تنفس، ریتم تنفس، عمق تنفس و… می‌باشد. سپس راه هوایی مصنوعی ((ETT را از طریق لوله‌های رابط مخصوص به دستگاه تهویه مکانیکی وصل می‌کنند.
تصویر ۳: بیمار از طریق راه هوایی مصنوعی (ETT ) و لوله های رابط مخصوص به دستگاه تهویه مکانیکی متصل می‌شود
نکته: پرستاران بخش مراقبت ویژه به نحوه کار و تنظیمات دستگاه تهویه مکانیکی کاملا مسلط می‌باشند و در صورت بروز هرگونه مشکل با دستور پزشک می‌توانند تنظیمات دستگاه را تغییر دهند.
نکته مهم ۱: در صورتی‌که قصد دارید بیمار را در بخش مراقبت ویژه ملاقات کنید هرگز لوله‌ای که در دهان یا بینی بیمار قرار دارد را نکشید یا جا به جا نکنید.
نکته مهم ۲: هرگز به تنظیمات دستگاه تهویه مکانیکی دست نزنید.
دستگاه تهویه مکانیکی سیستمی هوشمند است که متناسب با مشکل تنفس بیمار به وی تنفس مصنوعی می‌دهد. درست غلط
: در صورتی‌که قصد دارید بیمار را در بخش مراقبت ویژه ملاقات کنید نباید به لوله‌ای که در دهان یا بینی بیمار قرار دارد دست بزنید. درست غلط
شاید تاکنون دستگاه مانیتور کوچکی که بالای سر بیماران بستری در بخش مراقبت ویژه قرار دارد را دیده باشید. این دستگاه از طریق سیم‌ها و رابط‌هایی که به بیمار متصل می‌شود به پرستار و پزشک امکان بررسی دقیق علائم حیاتی از قبیل فشارخون، ضربان قلب، نوار قلب، تعداد تنفس و درجه حرارت را می‌دهد.
از طریق این مانیتورهای کوچک و آلارم‌هایی که دستگاه دارد پرستاران کلیه علائم حیاتی بیمار را به صورت مداوم زیر نظر می‌گیرند و در صورت بروز هرگونه مشکل می‌توانند در اسرع وقت اقدام لازم را انجام می‌دهند.
تصویر ۴: در بخش مراقبت ویژه بالای سر بیماران بستری دستگاه مانیتور قرار دارد
: دستگاه مانیتور بالای سربیماران از طریق سیم‌ها و رابط‌هایی که به بیمار متصل می‌شود فقط فشار خون بیمار را نشان می‌دهد. درست غلط
برای ملاقات با بیمار در بخش مراقبت ویژه باید از قبل هماهنگی لازم انجام شود. سعی کنید زمان مناسبی که پرستار اجازه می‌دهد در بخش حضور پیدا کنید و موارد زیر را رعایت نمائید:
قبل از ورود و خروج به بخش، حتما دستهایتان را بشویید.
از درخواست گاه و بیگاه برای ملاقات با بیمار اجتناب کنید. توجه داشته باشید زمان مناسب جهت ملاقات با بیمار از طریق بخش به شما اطلاع داده می‌شود.
سعی کنید مدت زمان حضور بر بالین بیمار را برای حفظ ایمنی بیمار و خودتان محدود کنید.
آخرین حسی که در بیمار از بین می‌رود، حس شنوایی است. پس هنگام ملاقات با بیمار جملات آرامش‌بخش و امیدوار کننده بگوئید و آگاه باشید که صدای شما را می‌شنوند.
هنگام حضور در بخش با هماهنگی پرستار از گان، ماسک و روکفشی استفاده کنید.
تصویر ۵: هنگام حضور در بخش با هماهنگی پرستار از گان، ماسک و روکفشی استفاده کنید
لوله‌ها و اتصالات وصل شده به بیمار را لمس نکنید. همچنین از جابه جا کردن دستگاه‌های بالای سر بیمار خودداری نمایید.
ممکن است به علت پائین بودن سطح هوشیاری بیمار ناخودآگاه سیم‌ها و لوله‌های متصل خود را جداکند. به همین علت دست‌های بیمار را با بانداژ می‌بندند.
از درخواست حضور همزمان دو یا چند نفر بر بالین بیمار در بخش مراقبت ویژه جداً خودداری فرمائید.
از به همراه داشتن وسایل درهنگام ملاقات در بخش مراقبت ویژه خودداری فرمایید.
نکته مهم: می‌توانید آهنگ‌های مورد علاقه بیمار را همراه با دستگاه‌های صوتی و گوشی مخصوص به پرستار بخش بدهید تا بیمار بتواند این آهنگ‌ها را درطول روز گوش دهد. این کار علاوه برکاهش اضطراب ناشی از صدای آلارم دستگاه و نور چراغ‌هایی که دائم در بخش مراقبت ویژه وجود دارد، گاهی در بالارفتن سطح هوشیاری بیمار نیز کمک‌کننده می‌باشد.
آلارم‌ها و دستگاها و نور چراغ‌هایی که دائم در بخش مراقبت ویژه وجود دارد، در بالابردن سطح هوشیاری بیمار کمک ساز می‌باشد. درست غلط
گاهی اوقات پخش آهنگ‌های مورد علاقه بیمار همراه با دستگاه‌های صوتی ، با کمک گوشی دربخش می تواند به بالابردن سطح هوشیاری بیمار کمک کند. درست غلط
