شرایط آوردن فرزند از پرورشگاه

آوردن فرزند از پرورشگاه، که به آن فرزندخواندگی یا پذیرش سرپرستی گفته می شود، مسیری سرشار از امید و عشق است که به خانواده ها فرصت می دهد تا زندگی کودکی را متحول کنند و گرمای خانه خود را با او قسمت کنند. این فرآیند مهم نیازمند آگاهی کامل از تمامی شرایط قانونی و مراحل اجرایی است تا اطمینان حاصل شود که بهترین منافع کودک همواره در اولویت قرار دارد.

تصمیم به پذیرش یک کودک به زندگی خود، گامی بزرگ و معنوی است. این تجربه نه تنها به کودکی بی سرپرست یا بدسرپرست خانه ای امن می بخشد، بلکه دنیای خانواده پذیرنده را نیز از عشق و معنا سرشار می سازد. در ایران، این مسیر تحت نظارت دقیق سازمان بهزیستی و مراجع قضایی انجام می شود تا اطمینان حاصل شود که تمامی ابعاد حقوقی، اجتماعی و عاطفی آن به درستی رعایت می گردد. برای زوجین فاقد فرزند، خانواده های دارای فرزند که دلشان می خواهد محبتشان را با کودک دیگری سهیم شوند، و حتی زنان مجردی که آرزوی مادر شدن را در دل دارند، درک کامل این فرآیند از اهمیت بالایی برخوردار است.

فرزندخواندگی و سرپرستی؛ مفاهیم و مبانی قانونی

پیش از ورود به جزئیات شرایط و مراحل، ابتدا باید با تعریف دقیق مفاهیم فرزندخواندگی و سرپرستی آشنا شد. این دو اصطلاح، هرچند در نگاه اول مشابه به نظر می رسند، اما تفاوت های حقوقی مهمی دارند که درک آن ها برای متقاضیان ضروری است.

بر اساس تعریفی که سازمان بهزیستی کشور ارائه می دهد و در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست مصوب سال ۱۳۹۲ آمده است، فرزندخواندگی عبارت است از اعطای سرپرستی کودکان بدون سرپرست شناخته شده یا بدسرپرست تحت سرپرستی سازمان بهزیستی به خانواده های متقاضی که واجد شرایط قانونی هستند. این تعریف تأکید می کند که هدف اصلی، یافتن بهترین خانواده برای کودک است تا او بتواند در محیطی امن و سرشار از محبت رشد کند.

در واقع، فرزندخواندگی یک رابطه حقوقی دائم ایجاد می کند که در آن کودک از حقوق و تکالیف مشابه با یک فرزند بیولوژیکی برخوردار می شود، البته با تفاوت هایی در خصوص ارث و محرمیت که در ادامه به آن ها پرداخته خواهد شد. این فرآیند شامل حکم قطعی دادگاه است که به کودک هویت جدیدی در خانواده می بخشد.

موضوع اصلی و محور تمامی تصمیمات در فرآیند فرزندخواندگی، منافع عالیه کودک است. این اصل به این معناست که هر تصمیمی، از تأیید صلاحیت متقاضیان تا انتخاب کودک و نظارت های پس از آن، باید بر پایه فراهم آوردن بهترین شرایط برای رشد جسمی، روانی، اجتماعی و عاطفی کودک باشد. این رویکرد، فلسفه وجودی سخت گیری های سازمان بهزیستی و مراجع قضایی در این مسیر محسوب می شود.

چه کسانی می توانند برای فرزندخواندگی اقدام کنند؟ (شرایط متقاضیان)

مسیر فرزندخواندگی برای همه باز است، اما متقاضیان باید واجد شرایط خاصی باشند که توسط قانون و سازمان بهزیستی تعیین شده است. این شرایط با هدف تضمین آینده ای روشن و امن برای کودک تعیین شده اند و از ابعاد مختلف اجتماعی، اخلاقی، جسمی، روانی و مالی، خانواده متقاضی را مورد ارزیابی قرار می دهند.

دسته بندی و اولویت بندی متقاضیان بر اساس قانون

قانون، برای پذیرش سرپرستی کودکان، اولویت هایی را تعیین کرده است تا کودکان نیازمند، هرچه سریع تر به آغوش یک خانواده امن سپرده شوند:

1. اولویت اول: زوجین بدون فرزند

   زوجینی که پنج سال از تاریخ ازدواجشان گذشته باشد و تاکنون صاحب فرزند نشده اند، در اولویت نخست قرار دارند. البته، اگر گواهی پزشکی قانونی عدم امکان فرزندآوری را تأیید کند، شرط پنج سال ازدواج لغو می شود. حداقل سن یکی از زوجین نیز باید سی سال باشد. این اولویت بندی نشان دهنده اهمیت تشکیل خانواده برای این کودکان است و کمک می کند تا زوج هایی که آرزوی فرزند دارند، به خواسته خود برسند.

2. اولویت دوم: زنان و دختران مجرد بالای ۳۰ سال

   در سال های اخیر، قانون امکان پذیرش سرپرستی را برای زنان و دختران مجرد بالای ۳۰ سال نیز فراهم آورده است. این گروه از متقاضیان، تنها می توانند سرپرستی فرزند دختر را برعهده بگیرند. این گام، فرصتی ارزشمند برای زنانی است که با وجود نداشتن همسر، از توانایی و تمایل لازم برای مادری برخوردارند و می توانند محیطی سرشار از محبت برای یک دختر فراهم کنند.

3. اولویت سوم: زوجین دارای فرزند

   گروه دیگری که می توانند برای سرپرستی بچه اقدام کنند، زوجینی هستند که خودشان فرزند بیولوژیکی دارند. این امکان جدید در قانون، به خانواده هایی که از لحاظ عاطفی و مالی آمادگی پذیرش فرزند دیگری را دارند، اجازه می دهد تا مهر و عطوفت خود را با کودکی نیازمند سهیم شوند. حداقل سن یکی از زوجین در این مورد نیز باید سی سال باشد.

شرایط عمومی و الزامات قانونی برای تمامی متقاضیان

علاوه بر اولویت بندی ذکر شده، تمام متقاضیان آوردن فرزند از پرورشگاه، فارغ از دسته بندی، باید دارای شرایط عمومی زیر باشند:

• تابعیت ایرانی: متقاضیان باید تابعیت جمهوری اسلامی ایران را داشته باشند.
• اعتقاد به یکی از ادیان رسمی کشور: اعتقاد به یکی از ادیان شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ضروری است.
• حداقل سن: حداقل سن ۳۰ سال برای یکی از زوجین یا برای زن مجرد متقاضی الزامی است.
• سلامت جسمی و روانی: متقاضیان نباید به بیماری های صعب العلاج، واگیردار یا بیماری های روانی حاد مبتلا باشند. سلامت کامل جسمی و روانی برای مراقبت و تربیت کودک، از اهمیت بالایی برخوردار است.
• صلاحیت اخلاقی و اجتماعی: توانایی اثبات شده در تربیت و نگهداری کودک و داشتن صلاحیت اخلاقی و اجتماعی لازم برای ایجاد یک محیط خانوادگی سالم.
• عدم سابقه کیفری موثر: متقاضیان نباید سابقه محکومیت جزایی موثر داشته باشند. گواهی عدم سوءپیشینه از مراحل اولیه است.
• تمکن مالی قابل قبول: باید توانایی مالی کافی برای تأمین تمامی نیازهای کودک، از جمله خوراک، پوشاک، مسکن، آموزش و بهداشت را اثبات کنند. این شرط به منظور تضمین آینده مادی کودک است.
• عدم اعتیاد: عدم اعتیاد به الکل، مواد مخدر یا هرگونه مواد روان گردان الزامی است.
• عدم حجر: متقاضیان باید از صلاحیت قانونی برای اداره امور خود برخوردار باشند (محجور نباشند).
• رضایت کامل و کتبی: در صورت تأهل، رضایت کامل و کتبی هر دو زوج برای پذیرش سرپرستی ضروری است.

سعید بابایی، مدیرکل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور، بر این نکته تأکید کرده است که سازمان بهزیستی در تأیید صلاحیت خانواده های متقاضی نباید ذره ای کوتاه بیاید، زیرا این کودکان امانتی هستند که باید به بهترین خانواده ای سپرده شوند که می تواند آینده آن ها را تأمین کند.

چه کودکانی می توانند تحت سرپرستی قرار گیرند؟ (شرایط کودک واگذار شونده)

مسیر گرفتن بچه از بهزیستی، از سوی دیگر، به شرایط خاصی در مورد کودکانی که قرار است تحت سرپرستی قرار گیرند نیز وابسته است. سازمان بهزیستی و مراجع قضایی، تنها در صورتی اقدام به واگذاری سرپرستی می کنند که شرایط قانونی و حمایت از منافع عالیه کودک به طور کامل رعایت شود.

کودکان واجد شرایط برای پذیرش سرپرستی بر اساس ماده ۷ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، شامل دسته های زیر هستند:

1. کودکان با والدین ناشناس یا فوت شده:

   این دسته شامل کودکانی است که هیچ گونه اطلاعاتی از پدر، مادر یا جد پدری آن ها در دست نیست یا تمامی آن ها فوت کرده اند. این وضعیت شامل کودکانی می شود که به اصطلاح سرراهی بوده اند یا والدینشان را از دست داده اند.

2. کودکان دارای والدین یا بستگانی که صلاحیت نگهداری ندارند:

   در برخی موارد، والدین یا بستگان کودک در قید حیات هستند، اما به دلایلی مانند اعتیاد شدید، بیماری های روانی حاد، سوءرفتار، یا عدم تمکن مالی و اخلاقی، دادگاه صلاحیت نگهداری آن ها را سلب کرده و سرپرستی کودک را به سازمان بهزیستی سپرده است. در این موارد، حتی اگر با حضور امین یا ناظر نیز صلاحیت والدین یا بستگان احراز نشود، کودک واجد شرایط واگذاری محسوب می شود.

3. کودکانی که بیش از دو سال در بهزیستی مانده اند:

   کودکانی که سرپرستی آن ها به موجب حکم مراجع صلاحیت دار به سازمان بهزیستی سپرده شده است و تا دو سال پس از آن تاریخ، هیچ یک از والدین، جد پدری یا وصی منصوب از سوی ولی قهری برای سرپرستی آن ها مراجعه نکرده اند، می توانند تحت سرپرستی قرار گیرند. این شرط برای اطمینان از عدم وجود ادعای واقعی سرپرستی از سوی خانواده بیولوژیکی و فراهم آوردن فرصت زندگی در یک خانواده جدید برای کودک است.

این شرایط نشان می دهد که فرآیند فرزندخواندگی تنها در موارد کاملاً ضروری و پس از اطمینان از عدم وجود گزینه های دیگر برای مراقبت از کودک در خانواده بیولوژیکی اش انجام می شود.

مراحل گام به گام فرآیند فرزندخواندگی در ایران

مسیر فرزندخواندگی در ایران یک فرآیند سیستماتیک و چندمرحله ای است که با دقت و نظارت کامل سازمان بهزیستی و مراجع قضایی انجام می شود. این مراحل برای تضمین منافع عالیه کودک و اطمینان از صلاحیت کامل خانواده متقاضی طراحی شده اند. درک صحیح این مراحل، می تواند به متقاضیان در طی کردن این مسیر یاری رساند و تجربه ای شفاف تر و مطمئن تر برایشان رقم بزند.

گام اول: ثبت نام در سامانه ملی فرزندخواندگی سازمان بهزیستی

نقطه آغازین این سفر، ثبت نام در سامانه آنلاین سازمان بهزیستی است. متقاضیان باید به آدرس http://adoption.behzisti.net مراجعه کرده، یک حساب کاربری ایجاد کنند و اطلاعات اولیه خود را با دقت وارد نمایند. این سامانه، در واقع دروازه ورود به فرآیند فرزندخواندگی و ثبت رسمی درخواست متقاضیان محسوب می شود. از طریق این پلتفرم، تمامی مراحل بعدی درخواست قابل پیگیری خواهد بود.

گام دوم: تهیه و بارگذاری مدارک مورد نیاز (چک لیست کامل و تفکیک شده)

پس از ثبت نام اولیه، نوبت به جمع آوری و بارگذاری مدارک لازم می رسد. این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا نقص در مدارک می تواند فرآیند را به تأخیر بیندازد. متقاضیان باید تمامی مدارک را با کیفیت مطلوب و از روی اصل اسناد، اسکن و در سامانه بارگذاری کنند. سپس یک پیامک حاوی کد پیگیری به آن ها ارسال خواهد شد.

مدارک اصلی مورد نیاز شامل موارد زیر است:

• تصویر خوانا از تمامی صفحات شناسنامه و کارت ملی متقاضیان (برای هر دو زوج در صورت تأهل).
• تصویر سند ازدواج (برای زوجین متقاضی).
• اصل گواهی پزشکی قانونی مبنی بر عدم امکان فرزندآوری (این گواهی برای زوجین فاقد فرزندی که می خواهند از اولویت اول برخوردار شوند، الزامی است).
• تصویر کارت پایان خدمت یا کارت معافیت از خدمت (برای آقایان).
• تصویر سند مالکیت یا مبایعه نامه منزل یا اجاره نامه (برای اثبات محل سکونت مناسب).
• گواهی اشتغال به کار، فیش حقوقی یا پروانه کسب (برای اثبات تمکن مالی و میزان درآمد).
• تصویر مدارک بیمه پایه اجتماعی (مانند بیمه تأمین اجتماعی یا خدمات درمانی).
• گواهی عدم سوءپیشینه کیفری (که باید از دفاتر پلیس +10 تهیه شود).
• گواهی عدم اعتیاد به الکل، مواد مخدر یا روان گردان ها (از آزمایشگاه های معتبر).
• تصویر آخرین مدرک تحصیلی متقاضیان.

نکته مهم: پس از تأیید اولیه مدارک در سامانه، متقاضیان باید اصل مدارک را در یکی از دفاتر اسناد رسمی برابر اصل کنند.

گام سوم: بررسی اولیه، مصاحبه و بازدید مددکاری

پس از بارگذاری مدارک، نوبت به ارزیابی های اولیه می رسد. مددکاران اجتماعی سازمان بهزیستی، شرایط اجتماعی، فرهنگی و خانوادگی متقاضیان را بررسی می کنند. این مرحله شامل مصاحبه حضوری با متقاضیان و بازدید از محل سکونت آن ها می شود تا اطمینان حاصل شود که محیط زندگی مناسب و امن برای رشد کودک فراهم است. در این بازدید، جزئیاتی مانند فضای خانه، وضعیت بهداشتی، و نحوه تعامل اعضای خانواده با یکدیگر مورد بررسی قرار می گیرد.

گام چهارم: ارزیابی روانشناسی و معرفی کودک

پس از تأیید اولیه و مددکاری، متقاضیان به روانشناس معتمد سازمان بهزیستی معرفی می شوند تا صلاحیت روحی و روانی آن ها برای پذیرش سرپرستی کودک مورد تأیید قرار گیرد. در این مرحله، گواهی عدم اعتیاد و عدم سوءپیشینه نیز نهایی می شود.

سپس، در صورت وجود کودک واجد شرایط واگذاری، مرحله حساس معرفی کودک آغاز می شود. این فرآیند ممکن است شامل دیدارهای اولیه بین متقاضیان و کودک باشد تا میزان پذیرش و تعامل دو طرف ارزیابی شود. سازمان بهزیستی ممکن است تا سه کودک را به خانواده پیشنهاد دهد تا از ایجاد یک ارتباط عاطفی قوی و اطمینان از انتخاب درست، اطمینان حاصل شود. این دیدارهای اولیه برای ایجاد حس نزدیکی و آشنایی بسیار مهم هستند.

گام پنجم: صدور حکم سرپرستی موقت و دوره آزمایشی

اگر تمامی مراحل قبل با موفقیت طی شود و تعامل مثبتی بین خانواده و کودک برقرار گردد، دادگاه حکم سرپرستی موقت را به مدت شش ماه صادر می کند. این دوره، یک مرحله آزمایشی و حیاتی است که در آن، مددکاران اجتماعی بهزیستی نظارت مستمری بر وضعیت کودک و خانواده دارند. هدف از این نظارت، اطمینان از انطباق کودک با محیط جدید و توانایی خانواده در برآورده کردن نیازهای اوست. در این دوره، ممکن است خانواده ها به شرکت در دوره های آموزش والدگری (Parenting Training) نیز تشویق شوند تا مهارت های لازم برای تربیت هرچه بهتر کودک را کسب کنند.

گام ششم: صدور حکم سرپرستی قطعی

پس از پایان موفقیت آمیز دوره آزمایشی و تأیید نهایی سازمان بهزیستی و دادگاه مبنی بر اینکه بهترین شرایط برای کودک فراهم شده است، حکم سرپرستی قطعی صادر می شود. با صدور این حکم، کودک به صورت رسمی به سرپرستی خانواده درآمده و از حقوق و تکالیف یک فرزند قانونی برخوردار می شود. این لحظه، نقطه عطفی در زندگی کودک و خانواده است و آغازگر فصلی نو از زندگی مشترک و سرشار از مهر و عاطفه خواهد بود.

نکات مهم و چالش های رایج در مسیر فرزندخواندگی

مسیر آوردن فرزند از پرورشگاه، هرچند سرشار از مهر و امید است، اما مانند هر سفر مهم دیگری، با چالش ها و نکات ظریفی همراه است که آگاهی از آن ها می تواند به متقاضیان در عبور موفق از این مسیر کمک کند. در این بخش به برخی از مهم ترین این نکات و چالش ها می پردازیم.

مدت زمان تقریبی فرآیند

یکی از سؤالات رایج متقاضیان، در مورد مدت زمان طی شدن فرآیند فرزندخواندگی است. پاسخ این است که زمان بندی می تواند بسیار متغیر باشد. سعید بابایی، مدیرکل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور، اشاره می کند که «در صورت وجود کودک واجد شرایط واگذاری، فرآیند زیر ۶ ماه قابل انجام است.» با این حال، عوامل مختلفی بر این زمان تأثیر می گذارند:

• سن و جنسیت مورد درخواست کودک: تقاضا برای نوزادان، به ویژه نوزادان دختر، بسیار بالاست که این موضوع می تواند منجر به طولانی تر شدن صف انتظار شود. در مقابل، پذیرش کودکان با سنین بالاتر، پسران یا کودکانی با شرایط خاص (مانند معلولیت یا بیماری)، معمولاً زمان انتظار را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.
• تعداد کودکان واجد شرایط: بهزیستی متولی تأمین کودک برای فرزندپذیران نیست، بلکه تنها می تواند کودکانی را واگذار کند که از نظر قضایی واجد شرایط واگذاری باشند (یعنی بی سرپرست یا بدسرپرست بودن آن ها تأیید شده باشد). این فرآیند قضایی زمان بر است.

فلسفه سخت گیری سازمان بهزیستی

گاهی اوقات متقاضیان ممکن است احساس کنند که فرآیند سخت گیرانه است. اما پشت این سخت گیری ها، فلسفه ای عمیق و انسانی نهفته است: تأکید بر منافع عالیه کودک و جلوگیری از فسخ فرزندخواندگی. فسخ فرزندخواندگی، به معنای بازگرداندن کودک به مراکز بهزیستی پس از مدتی زندگی در خانواده، می تواند آسیب های روحی و روانی بسیار جدی و جبران ناپذیری به کودک وارد کند.

سعید بابایی در این باره می گوید: «سخت ترین تجربه برای کودکان فسخ فرزندخواندگی است. برخی خانواده ها که به هر علتی با احساس پیش می آیند و بعد تاب شنیدن حرف اطرافیان را ندارند یا دلشان را می زند، بزرگ ترین لطمه را به کودک وارد می کنند. برای همین باید از ابتدا دقیق بررسی شوند.»

بنابراین، این سخت گیری ها در واقع نوعی حفاظت از آینده کودک و تضمین یک زندگی پایدار برای اوست، حتی اگر مسیر را برای متقاضیان طولانی تر یا دشوارتر سازد.

شرط تملیک بخشی از اموال به نام فرزندخوانده (ماده ۱۴ قانون حمایت)

یکی از نکات حقوقی مهم در فرآیند فرزندخواندگی، ماده ۱۴ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست است که به تملیک اموال به فرزندخوانده اشاره دارد. این ماده تصریح می کند که دادگاه می تواند از متقاضی سرپرستی بخواهد بخشی از اموال یا حقوق خود را به نام کودک یا نوجوان تحت سرپرستی تملیک کند. دلیل این شرط، عدم بهره مندی فرزندخوانده از ارث به صورت خودکار است، و قانونگذار با این راهکار تلاش کرده تا آینده مالی کودک را تضمین کند.

البته، نوع و میزان مال یا حقوق مزبور توسط دادگاه تعیین می شود و در مواردی که دادگاه تشخیص دهد اخذ تضمین عینی ممکن یا به مصلحت نیست، می تواند دستور اخذ تعهد کتبی به تملیک بخشی از اموال یا حقوق در آینده را صادر کند. همچنین، یک تبصره در این ماده وجود دارد که به دادگاه اجازه می دهد در صورت تشخیص مصلحت کودک، بدون اجرای این شرط نیز حکم سرپرستی را صادر کند.

مسئله محرمیت فرزندخوانده

بحث محرمیت، به ویژه برای خانواده های مذهبی، یکی از دغدغه های مهم در فرزندخواندگی است. از آنجا که فرزندخوانده از نظر شرعی، محرم فرزندان و والدین رضاعی خود محسوب نمی شود، سؤالاتی در مورد نحوه برقراری محرمیت پیش می آید. در این زمینه، راه حل های شرعی و فقهی مختلفی وجود دارد که خانواده ها می توانند با مراجعه به مراجع تقلید خود، از احکام و روش های ممکن (مانند شیردهی از طریق همسر متقاضی به نوزاد پسر، یا صیغه محرمیت برای دختر با یکی از محارم خانواده) آگاهی یابند. این موضوع نیازمند مشورت با اهل فن و مراجع مذهبی است تا خانواده با آرامش خاطر بتوانند این گام را بردارند.

آمار و اولویت ها: واقعیت های موجود در بهزیستی

بر اساس آمار سازمان بهزیستی، تعداد دختران و پسران در مراکز شبه خانواده تقریباً برابر است (حدود ۵۰-۵۰). با این حال، تقاضای خانواده ها برای پذیرش نوزاد دختر به مراتب بالاتر است (حدود ۹۹ درصد متقاضیان در ابتدا نوزاد دختر می خواهند). این موضوع باعث می شود که صف انتظار برای نوزادان دختر بسیار طولانی تر شود و کودکان با سنین بالاتر، به ویژه پسران، مدت بیشتری در مراکز باقی بمانند.

سازمان بهزیستی همواره تشویق می کند که خانواده ها به پذیرش کودکان با سنین بالاتر یا کودکان دارای نیازهای خاص (مانند معلولیت یا بیماری) نیز فکر کنند. تجربه نشان داده است که با پذیرش این کودکان، زمان انتظار به طور قابل توجهی کاهش می یابد و خانواده ها می توانند زودتر به آرزوی خود دست یابند. حدود ۸۰ درصد فرزندخواندگی ها در سال های اخیر در محدوده سنی ۰ تا ۳ سال انجام شده است و کودکان بالای ۳ سال متقاضی کمتری دارند.

فرهنگ سازی و شفافیت با کودک

یکی از آسیب های رایج در گذشته، پنهان کاری هویت فرزندخوانده از او و اطرافیان بود. مطالعات روانشناسی و تجربیات نشان داده است که این پنهان کاری، می تواند لطمات روحی و روانی سنگینی به کودک وارد کند، به ویژه زمانی که در سنین بالاتر از واقعیت مطلع می شود. شفافیت و صداقت از همان ابتدا، بهترین رویکرد است. کودک باید از سنین پایین و به تدریج با واقعیت فرزندخواندگی خود آشنا شود تا این موضوع بخشی طبیعی از هویت او گردد و از شوک ها و آسیب های آینده جلوگیری شود.

نقش رسانه ها در ترویج فرهنگ فرزندخواندگی و پذیرش تفاوت ها بسیار حیاتی است. ساخت فیلم ها و سریال هایی که این موضوع را به شکل صحیح و انسانی مطرح می کنند، می تواند به جامعه در درک بهتر و پذیرش فرزندخوانده ها کمک شایانی کند.

افسانه پارتی بازی

گاهی اوقات این باور غلط در میان مردم شکل می گیرد که در فرآیند گرفتن بچه از بهزیستی، پارتی بازی یا روابط خاصی وجود دارد. مدیرکل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور این موضوع را رد کرده و تأکید دارد که با راه اندازی سامانه ملی فرزندخواندگی، روندها کاملاً شفاف و قابل رصد شده اند. او اشاره می کند که تفاوت در زمان انتظار ممکن است ناشی از شرایط متفاوت هر خانواده و نوع کودکی باشد که درخواست می شود. به عنوان مثال، خانواده ای که نوزاد دختر می خواهد، ممکن است سال ها منتظر بماند، در حالی که خانواده ای دیگر با پذیرش سرپرستی یک پسر ۶ ساله یا کودکی با نیازهای خاص، در مدت کوتاهی به نتیجه برسد. این تفاوت ها نباید به اشتباه به پارتی بازی تعبیر شود.

در صورتی که متقاضیان احساس اجحافی داشته باشند، می توانند از طریق بخش پرسش و پاسخ سامانه فرزندخواندگی یا سامانه دیدبان سازمان بهزیستی با شماره تماس ۱۴۸۲ موارد خود را به ستاد کشوری مطرح نمایند.

نتیجه گیری

مسیر آوردن فرزند از پرورشگاه، سفری مقدس و پر از امید است که پایانی شیرین دارد: پر کردن جای خالی در یک خانه و روشن کردن چراغ زندگی یک کودک. این فرآیند، نه تنها به کودکی بی سرپرست یا بدسرپرست فرصت داشتن یک خانواده را می دهد، بلکه به خانواده های متقاضی نیز طعم عمیق و بی نظیر پدر و مادر شدن را می چشاند.

این راه، نیازمند صبر، آگاهی و عشق بی پایان است. آگاهی از تمامی مراحل قانونی، شرایط متقاضیان و کودکان، و چالش های احتمالی، می تواند این مسیر را برای متقاضیان هموارتر سازد. سازمان بهزیستی و مراجع قضایی با دقت فراوان، تمامی ابعاد این فرآیند را بررسی می کنند تا اطمینان حاصل شود که «منافع عالیه کودک» همواره در اولویت قرار دارد و کودکان به بهترین خانواده های ممکن سپرده شوند.

فرزندخواندگی، هدیه ای دوطرفه است؛ هدیه ای که زندگی کودک و خانواده را از نو می سازد و آن ها را به یکدیگر پیوند می دهد. اگر این مسیر را در پیش گرفته اید، با قلب و ذهنی آماده، آگاهانه و مسئولانه قدم بردارید و در هر گام از مشورت متخصصین و سازمان های ذیربط بهره ببرید تا تجربه ای زیبا و ماندگار برای خود و فرزندتان رقم بزنید.

منابع و مراجع

• سامانه ملی فرزندخواندگی سازمان بهزیستی کشور (http://adoption.behzisti.net)
• قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست مصوب ۱۳۹۲
• شماره تماس اورژانس اجتماعی و مشاوره سازمان بهزیستی (۱۴۸۲)
• مراکز مشاوره حقوقی تخصصی خانواده