اکثر خانم‌ها وقتی متوجه می‌شوند که باردارند، سوالات زیادی در ذهنشان ایجاد می‌شود. مثلا در دوران بارداری چگونه بخوابیم یا چه غذاهایی بخوریم و… . به نظر شما آیا فعالیت‌هایی وجود دارند که باید در دوران بارداری از آنها اجتناب کرد؟ یا کارهای ممنوعه در دوران بارداری شامل چه مواردی می شود؟ تعطیلات، سرگرمی‌ها و ورزش همیشه بخشی از زندگی ما بوده، اما با شروع بارداری به این فکر می‌کنید که آیا باید فعالیت‌های تفریحی مورد علاقه‌تان را در دوران بارداری تغییر دهید؟ به‌طورکلی بهتر است در این دوران برای اطمینان از ایمنی خودتان و کودکتان از انجام برخی کارها اجتناب کنید.
در این مقاله سعی شده است که مجموعۀ کارهای ممنوعه در دوران بارداری به مادران باردار عزیز ارائه شود. دوران بارداری دورانی فوق‌العاده است که در این دوران شرایط خاصی برای بدن به وجود می‌آید. هنگام بارداری بدن تغییر کرده و همۀ اعضای بدن تحت تأثیر این روند تکاملی قرار می‌گیرند. این فرآیند باید به‌درستی طی شود و از کارهای ممنوعه در دوران بارداری اجتناب کرد. سلامتی و رفاه مادر و جنین در حال رشد، در این دوران نیازمند توجه اساسی است. مصرف برخی غذاها یا انجام بعضی فعالیت‌ها موجب به خطر افتادن سلامت مادر و جنین می‌شود. انجام برخی کارها در دوران بارداری منع شده است و خانم‌های باردار حتماً باید با پزشک معالج خود دربارۀ بایدها و نبایدهای این دوران مشورت کنند. از انجام کارهای ممنوعه در دوران بارداری که سلامت مادر، رشد و سلامت جنین را تهدید کرده و به خطر می‌اندازد، باید اجتناب گردد.
کارهای ممنوعه در دوران بارداری که بایستی بدانید
نوشیدن الکل
زنان باردار باید از نوشیدن الکل خودداری کنند. نوشیدن الکل در حین بارداری می‌تواند موجب بروز انواع اختلالات در جنین شود. الکل بسیار راحت از جفت رد شده و روی جنین از نظر فیزیکی و مغزی تأثیر می‌گذارد. نوشیدن الکل باعث ایجاد سندروم جنین الکلی می‌شود که اختلالات عصبی-رفتاری را به دنبال خواهد داشت. نوشیدن الکل به‌طور کلی در دوران بارداری از نظر پزشکان ممنوع است.
بروز این اختلالات باعث مشکلات زیر می‌شود:
- ناهنجاری‌های جسمی
- ناتوانی ذهنی
- مشکلات رفتاری
- تشنج
- رشد ناقص جنین
سیگار کشیدن از مهم‌ترین کارهای ممنوعه در دوران بارداری
یکی از کارهای ممنوعه در دوران بارداری کشیدن سیگار است. استعمال سیگار در دوران بارداری هم برای مادر و هم برای نوزاد بسیار مضر است. گذشته از افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سرطان ریه، استعمال سیگار در دوران بارداری می‌تواند مشکلات زیر را در دوران بارداری و بعد از آن ایجاد کند:
- زایمان زودرس
- ناهنجاری‌های مادرزادی مانند شکاف کام یا لب (لب شکری)
- سقط جنین
مسائل مربوط به جفت
خانم‌های باردار باید به محض اطلاع از بارداری کشیدن سیگار را متوقف کنند. همچنین در معرض دود سیگار دیگران نیز قرار نگیرند. این موارد ممکن است از زایمان طبیعی که یکی از بهترین انواع زایمان است جلوگیری کند. بیمارستان و زایشگاه مریم کرج یکی از بهترین مراکز برای زایمان طبیعی است.
استفاده از مواد مخدر
استفاده از مواد مخدر همیشه برای شخص مصرف‌کننده خطرناک بوده، ولی در دوران بارداری شدیداً مضرتر است و از جمله کارهای ممنوعه در دوران بارداری به شمار می‌رود. استفاده از مواد مخدر یا سوءاستفاده از برخی داروهای بدون نسخه، می‌تواند جنین را دچار NAS کند. سر نوزادی که دارای NAS است، کوچکتر از بقیه نوزادان سالم است و این نقص عموماً با گریه‌های زیاد و هیجانی، رعشه در خواب و همچنین عدم تغذیه مناسب مشخص می‌شود. علاوه بر این، استفاده از مواد مخدر می‌تواند خطر زایمان زودرس، کاهش توانایی بارداری و ناهنجاری‌های مادرزادی را به دنبال داشته باشد.
رژیم گرفتن برای کاهش وزن
یکی از کارهای ممنوعه در دوران بارداری، رژیم لاغری است. مادران باردار نباید به‌طور عمدی رژیم بگیرند و وزن کم کنند؛ مگر اینکه پزشک برای سلامت آنها این کار را توصیه کرده باشد. عدم افزایش وزن کافی، گاهی باعث سقط جنین، زایمان زودرس یا عدم رشد جنین می‌شود. به جای گرفتن رژیم می‌توانید با خوردن میوه‌ها و سبزیجات تازه و پرهیز از غذاهای فرآوری شده وزنتان را در حد نرمال نگه دارید و کاهش وزن بیشتر را به بعد از زایمان موکول کنید.
وان آب گرم + سونا + گرمای بیش از حد
در حالی که استراحت در آب گرم راهی مؤثر برای کاهش ناراحتی بارداری است اما کارشناسان توصیه می‌کنند از جکوزی و سونا اجتناب کنید. احتمالاً از خودتان می‌پرسید که چرا این موارد جزو کارهای ممنوعه در دوران بارداری هستند؟! وان آب گرم باعث «هایپرترمی یا دمای غیرطبیعی بدن» می‌شود و ممکن است منجر به ناهنجاری‌های مادرزادی شود. این امر عمدتاً در سه ماهه اول یک خطر است، اما شاید در اواخر بارداری هم مشکلاتی ایجاد کند. فعالیت‌های اضافی که ممکن است باعث افزایش بیش از حد دمای بدن شوند عبارت‌اند از:
- یوگای داغ یا پیلاتس
- آفتاب گرفتن برای مدت طولانی
- قرار گرفتن در معرض گرمای شدید
- تمرین‌های ورزشی دشوار
کم آبی بدن
ورزش‌های تماسی مانند فوتبال یا بوکس (ورزش‌های تماسی خطر جدا شدن جفت را افزایش می‌دهند. جدا شدن جفت یک مشکل حاد است که باعث زایمان زودرس، از دست دادن جنین یا مرده زایی می‌شود.)
استفاده از انواع محصولات شیمیایی
اگر از محصولات شیمیایی مانند چسب، رنگ یا هر ماده خانگی دیگری استفاده می‌کنید، حتماً دستورالعمل‌های روی آن را بخوانید تا برای شما مضر نباشد. هنگام تمیزکاری در و پنجره‌ها را باز بگذارید و از تهویه مناسب استفاده کنید.
نگهداری از دوزیستان و خزندگان
دوزیستان و خزندگان ممکن است حامل میلیاردها باکتری سالمونلا باشند. بنابراین نگهاری جزو کارهای ممنوعه در دوران بارداری هستند.
مصرف داروهای خاص
خانم‌های باردار باید از مصرف برخی از داروها خودداری کنند؛ زیرا این داروها به جنین آسیب می‌رساند. در ادامه داروهای ممنوعه را با هم می‌شناسیم:
- ایبوپروفن
- اکثر داروهای گیاهی
- مهارکننده‌های ACE
- برخی از داروهای سرماخوردگی در سه ماهه اول بارداری
- داروهای مخصوص آنفولانزا که دارای ترکیبات خاصی هستند.
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
- برخی از داروهای ضد آکنه
در دوران بارداری چگونه بخوابیم؟
حتماً شنیدید که خوابیدن به پشت جزو کارهای ممنوعه در دوران بارداری است. به جای این کار باید به پهلو راست یا ترجیحا چپ بخوابید. برای راحت‌تر خوابیدن به پهلو می‌توانید از بالش‌های مناسب بارداری استفاده کنید. همچنین می‌توانید بالش‌های معمولی را زیر شکم، زیر سر، زیر پا یا بین زانو قرار دهید تا از درد لگن، کمر، گردن یا تورم پا جلوگیری شود. برای جلوگیری از سوزش سر دل یا تنگی نفس در دوران بارداری از بالش‌های بلندتر برای حفاظت از سر و گردن خود استفاده کنید. توصیه می‌شود قبل از خواب، غذای سبک و سالم بخورید و از مصرف غذاهای چرب، تند، ترش یا گازدار خودداری کنید.
توصیه‌های ضروری به مادران باردار
یک سری از موارد به صورت ناگزیر در زندگی روزمره هر مادر باردار وجود دارد و نیاز به توجه و کنترل توسط شما دارد. اگر چه این موارد جزو کارهای ممنوعه در دوران بارداری نیست اما توجه به آنها بسیار مهم است. از جمله:
- نسبت به تغذیه مناسب و خواب کافی بسیار توجه کنید.
- ایستادن طولانی مدت: توقف‌های طولانی مدت و در حالت ایستاده، ضعف جسمی را در مادر به وجود می‌آورد.
- در پوشیدن لباس‌های تنگ دقت کنید: لباس‌های تنگ جریان خون را تحت تاثیر قرار می‌دهند و در نهایت ممکن است منجر به اختلال در فشار خون شود.
- از رفتن به سفرهای غیر ضروری پرهیز کنید.
- به صورت برنامه‌ریزی شده فشار خون خود را کنترل کنید.
- در صورتی که قبل از بارداری سابقه دیابت دارید حتما مقدار قندخون خود را به صورت منظم و طبق برنامه کنترل کنید.
مواد غذایی ممنوعه
در پایان قصد داریم به صورت کوتاه چند مورد از آن چیزهای که خودنشان در دوران بارداری ممنوع است بپردازیم
- کافئین
- گوشت خام
- ماهی با جیوه بالا
- جوانه ها به صورت خام
- غذاهای پرچرب
- زعفران
- مواد غذای بی‌فایده(به مقدار کم ایرادی ندارد)
- الکل
- مواد غذایی شسته نشده
- موادغذایی باز (غیرپاستوریزه)
