غذاهای مفید برای وزن گیری جنین در ماه‌های آخر

اکثر زنان باردار دوست دارند جنین شان در طول بارداری وزن گرفتن خوبی داشته باشد. برخی از مادران با اینکه در طول بارداری مصرف مواد غذایی شان زیاد است جنین وزن خوبی نمی گیرید. این مساله نشان می دهد که تغذیه مادر در بارداری صحیح نبوده و مادر ویتامین های مورد نیاز را دریافت نمی کند. در این مطلب روش صحیح تغذیه مادر برای وزن گیری جنین در ماه آخر را آورده ایم.

رژیم غذایی مادر باردار در رشد و وزن گرفتن جنین تاثیر قابل توجهی دارد. مادر باید از رژیم غذایی پیروی کند که سرشار از مواد معدنی و ویتامین ها باشد تا خون رسانی به جنین و جفت افزایش یابد و جنین رشد و وزنی خوب داشته باشد. اگر مادر با استفاده از تغذیه خود مقادیر کافی ویتامین ها و مواد معدنی را دریافت نکند جنین رشد خوبی نخواهد داشت در این مطلب رژیم غذایی ماه آخر بارداری مناسب برای وزن گرفتن جنین بطور کامل بررسی شده است.

رژیم غذایی صحیح مادر باردار برای وزن گیری جنین

یکی از مواردی که در دوران بارداری در سلامت جنین و مادر نقش بسزایی دارد مصرف مواد غذایی با کیفیت بالا می باشد. اگر مادر باردار وعده های غذایی خود را بر اساس نظم بخورد باعث افزایش اشتهای خود و کاهش عوارض جانبی گرسنگی خواهد شد. در این مطلب مهمترین مواد غذایی که مادر باردار باید برای وزن گیری جنین در ماه آخر بارداری بخورد را برای شما آورده ایم. با بررسی غذاهای مورد نیاز بدن مادر باردار در ماه آخر بارداری تا پایان همراه ما باشید.

چربی های مورد نیاز

یکی از مواد مورد نیاز برای رشد مغز و سیستم عصبی مرکزی جنین چربی ها می باشند. چربی ها همچنین به عنوان منبع عالی برای تامین انرژی در نظر گرفته می شوند و در انتقال ویتامین ها به سراسر بدن موثر می باشند. چربی ضروری امگا ۳ با استفاده از خوردن آجیل مثل گردو و دانه های روغنی، ماهی چرب سالمون بدست می آید که باعث رشد بهتر جنین، تامین انرژی، ایجاد تعادل در ترشح و میزان هورمون، کاهش تورم و بهبود خلق و خوی جنین می شود.

مصرف حبوبات و غلات

مواد معدنی مورد نیاز بدن مادر باردار فیبر، املاح معدنی، و ویتامین B می باشند که با مصرف حبوبات و غلات تامین می شوند. مصرف این مواد غذایی تاثیر شگفتی بر رشد جنین دارند. ویتامین B و فولیک اسید برای پیشگیری از ایجاد نقایص جدید در جنین ضروری می باشند که با مصرف حبوبات و غلات در اختیار مادر باردار قرار می گیرند. از جمله حبوبات و غلات مفید برای مادر باردار جهت وزن گیری جنین لوبیا چیتی، قرمز و سفید، و دیگر غلات دارای سبوس مثل بلغور و جو دوسر می باشند.

مصرف میوه جات و سبزی ها

مصرف سبزی هایی که دارای برگ های سبز رنگ تیره می باشند مثل گوجه فرنگی، پرتقال و انبه ویتامین ها، املاح و فیبر مورد نیاز بدن مادر باردار را تامین می کند و مصرف روزانه آن لازم و ضروری است. خوردن میوه هایی مثل موز، آناناس و سیب به عنوان میان وعده توصیه می شود. خوردن سیب زمینی نیز در این مدت توصیه می شود. سبزی های مفید برای این دوره اسفناج، کلم پیچ و برگ چغندر می باشند.

مصرف غذاهای دریایی

غذاهای دریایی مثل ماهی و میگو سرشار از پروتئین، آهن و اسید چرب امگا ۳ می باشند که مصرف آن ها باعث رشد و تکامل مغز جنین در ماه های آخر بارداری می شود. برای درمان و حل مشکلات رفتاری و درکی در دوران کودکی بهتر است مادر باردار در طول دوران حاملگی از مقدار کم این مواد غذایی استفاده کند. مصرف دو بار غذاهای دریایی در دوران حاملگی توصیه شده است. مصرف برخی از ماهی ها بخاطر وجود فلزات سنگین در دوران حاملگی مضر می باشد اگر مادر در بارداری از این غذاهای دریایی استفاده کند ممکن است جنین دچار تاخیر در رشد، کاهش شنوایی و کاهش یادگیری شود. خوردن کوسه ماهی، تیره ماهی، ماهی دودی و ماهی خال مخالی در دوران بارداری ممنوع است زیرا خوردن آن ها ممکن است روی سیستم عصبی جنین تاثیرات منفی بگذارد. مصرف تن ماهی نیز بخاطر داشتن مواد نگاه دارنده در مدت بارداری باید کاهش پیدا کند.

مواد معدنی و ویتامین ها

به منظور وزن گیری جنین در طول مدت بارداری مصرف مواد غذایی و ویتامین ها بسیار مفید و موثر خواهند است از این رو، مصرف یک وعده کشک، دو وعده شیر جهت دریافت کلسیم روزانه و نیاز به ویتامین D کافی است و در اوایل صبح بیست تا سی دقیقه قرار گرفتن زیر نور خورشید کمک شگفت انگیزی به حفظ سطح ویتامین D می کند همچنین، در طول مدت بارداری یک تا دو وعده از سبزیجاتی مانند اسفناج استفاده کنید که دارای مقادیر فراوانی آهن، ویتامین E، ویتامین B و ویتامین B 12 است.

بررسی علل وزن گیری کم نوزاد

برخی از عوامل در دوران بارداری باعث می شوند که نوزاد وزن کمتری داشته باشد این علت های عبارتند از :

• استفاده از غذا های نامناسب و پیروی از یک برنامه غذایی خاص
• استفراغ و تهوع در دوران بارداری
• عدم دسترسی به برخی مواد غذایی
• مبتلا بودن به بیماری های زمینه ای و یا سوابق ابتلا به آن مانند : دیابت، عفونت ادراری، بیماری های قلبی و عروقی و…
• مبتلا بودن به اختلالات افسردگی و روانی
• نداشتن فعالیت بدنی کافی
• استراحت نکردن
• مشکلات خانوادگی و عدم رضایت از بارداری
• قد کمتر از صد و پنجاه سانتی متر
• سن کمتر از هجده و بیشتر از سی و پنج
• چند قلویی
• سابقه داشتن زایمان زودرس و تولد نوزاد کم وزن
• مصرف دارو های مخدر
• مصرف مواد خوراکی مضر

نکات مهم رژیم غذایی در ماه آخر بارداری

بهتر است تعداد وعده های غذایی در ماه آخر بارداری برای وزن گیری جنین ۵ تا ۶ وعده باشد. تغییر در روش پخت و پز یکی دیگر از نکات ضروری است در این مدت بهتر است از غذاهای کباب شده و بخارپز استفاده شود. از خوردن کیک، شیرینی، شکلات و چیپس به عنوان میان وعده خودداری شود. خوردن تخم مرغ دو تا سه بار در هفته در ماه آخر بارداری مفید می باشد از خوردن تخم مرغ به حالت عسلی خودداری کنید.

در صورتی که تغذیه خانم باردار در دوران بارداری کافی باشد، روند افزایش وزن مطلوبی خواهد داشت. این افزایش وزن مربوط به رشد جنین، جفت، رحم، افزایش حجم خون، ذخایر چربی و اندازه پستانها است. وزن گیری ناکافی با کاهش رشد و خطر تولد زودرس جنین ارتباط مستقیم دارد. وزن گیری سریع یا کند سبب زایمان خودبخودی زودرس می شود. کمی وزن گیری (خصوصا” در سه ماهه اول بارداری) همچنین با ایجاد نقایص لوله عصبی در ارتباط است.

وزن گیری زیاد نیز در رشد جنین، چاقی دوران کودکی و اضافه وزن و چاقی بعد از زایمان مادر تاثیر دارد. مادران باردار چاق یا دارای اضافه وزن بیش از مادرانی که وزن طبیعی دارند افزایش وزن خواهند داشت که باید با توصیه های به موقع تغذیه ای این وضعیت را کنترل کرد. خانم های باردار در هر شرایط بدنی که باشند (لاغر، طبیعی یا چاق)  باید افزایش وزن داشته باشند ولی میزان افزایش وزن آنها باید تحت نظر کارکنان بهداشتی  یا پزشک کنترل شود. با توجه به وضعیت بدنی مادر یعنی لاغر، طبیعی یا چاق بودن او در ابتدای بارداری و یا قبل از آن میزان افزایش وزن توصیه شده متفاوت است. بطوری که زنان لاغر نیاز به افزایش وزن بیشتر و زنان چاق نیاز به افزایش وزن کمتر دارند.

به طور کلی زنان با نمایه توده بدنی در مدوده لاغر ۱۸-۱۲ کیلوگرم زنان با وزن نرمال ۱۶-۱۱ کیلوگرم و زنان مبتلا به اضافه وزن ۱۱-۷ کیلوگرم و زنان چاق ۹-۶ کیلوگرم می بایستی در طی بارداری وزن اضافه کنند. کل وزن گیری برای خانمهای باردار در دوقلویی ۲۱- ۱۸ کیلوگرم توصیه شده است. از میزان توصیه شده، باید تا هفته ۲۴  حداقل ۱۱  کیلوگرم افزایش وزن داشته باشند. با مراجعه منظم به کارمند بهداشتی ، پزشک یا متخصص تغذیه  روند وزن گیری شما پیگیری شده و توضیحات لازم در زمینه اینکه چه مقدار می بایستی وزن اضافه کنید به شما داده خواهد شد.

توصیه ها برمبنای BMI

افزایش وزن هفتگی در سه ماهه دوم وسوم	افزایش وزن سه ماهه اول	کل افزایش وزن	میزان افزایش وزن
۰/۴۹	۲/۳	۱۸-۱۲/۵	زنان لاغر BMI<19.8<>
۰/۴۴	۱/۶	۱۶-۱۱/۵	زنان با وزن طبیعی BMI=19.8-26
۰/۳	۰/۹	۱۱/۵-۷	زنان با اضافه وزن BMI>26-29
۰/۴۹	۲/۳	۹-۶	زنان چاق BMI>

در چه صورت وزن گیری کمتر از حد مورد انتظار است؟

۱-    چنانچه از هفته ۱۵ بارداری به بعد خانم های باردار چاق  کمتر از ۵/۰ کیلوگرم در ماه افزایش وزن داشته باشند،

۲-    چنانچه از هفته ۱۵ بارداری به بعد خانم های باردار با وزن طبیعی ، کمتر از یک کیلوگرم در ماه افزایش وزن داشته باشند.

در مورد خانم هایی که وزن گیری مناسب ندارند لازم است علت کاهش یا افزایش وزن تعیین و وضعیت خانم باردار ارزیابی گردد. این کار با سوال از او، معاینه و یاانجام برخی آزمایشات پاراکلینیکی صورت می پذیرد.

به این افراد اصول تغذیه صحیح و متنوع با تاکید بر مصرف منظم و به موقع مکمل های ویتامین، آهن و اسید فولیک و استراحت کافی در طول روز توصیه می شود.

علل وزن گیری کمتر از انتظار در زنان باردار

مهم ترین علل و عواملی که سبب وزن گیری نامناسب خانم ها در دوران بارداری می شوند عبارتند از:

–    دسترسی ناکافی به برخی مواد غذایی

–    عادات غذایی نامناسب و پیروی از رژیم های غذایی خاص (لاغری، درمانی و یا خرافات غذایی)

–    تهوع و استفراغ دوران بارداری

–    ابتلاء به بیماری های زمینه ای یا سابقه ابتلاء به آن (مانند بیماری های قلبی – عروقی، دیابت، عفونت ادراری و …)

–    ابتلاء به اختلالات روانی و افسردگی

–    مشکلات خانوادگی و نارضایتی از بارداری

–    اعتیاد به مواد مخدر، داروهای مخدر و دخانیات

–    مصرف زیاد و غیرعادی مواد خوراکی و غیر خوراکی (ویار حاملگی و پیکا)

–    مشکلات اقتصادی و درآمد ناکافی خانواده

–    حجم زیاد کار روزانه واستراحت ناکافی

–    تحرک ناکافی و نداشتن فعالیت بدنی روزانه

–    قد کمتر از ۱۵۰ سانتی متر

–    سن کمتر از ۱۸ یا بالاتر از ۳۵ سال

–    چند قلویی

–    سابقه زایمان زودرس (قبل از ۳۷ هفته کامل بارداری) یا سقط

–    سابقه تولد نوزاد کم وزن

–    فاصله بارداری کمتر از ۳ سال تا زایمان قبلی

بر اساس علت موثر بر وزن گیری نامناسب باید مداخله ای متناسب و موثر برای بهبود وضعیت سلامت جسمی و روانی خانم باردار صورت گیرد تا از عوارض ناشی از وزن گیری ناکافی او بر سلامت خود و جنین تا حد امکان جلوگیری شود.

۱-    اعتقاد به خرافات غذایی از جمله علل موثر بر وزن گیری نامناسب دوران بارداری است. مثلا” برخی از خانم های باردار معتقدند خوردن تخم مرغ موجب کند ذهن شـدن و یا مثلا” بعضی مواد غذایی موجب زشت شدن کودک آنان می شود. لازم است خرافات غذایی در هر منطقه شناسایی شوند و برای اصلاح آنها آموزش های لازم به خانم های باردار داده شود.

مسائل عاطفی – روانی و افسردگی: مشکلات خانوادگی مانند ناسازگاری بین زن و شوهر، ناسازگاری با مادر شوهر وسایر اعضای خانواده و یا نارضایتی از بارداری می تواند موجب بی اشتهایی مادر و امتناع او از غذا خوردن شود. در یافتن این زمینه، مشاوره با مادر برای پی بردن به روابط  او و همسر و سایر اعضـای خـانـواده کمک کننــده است. از او بخواهید که در مراقبت های بعدی همــــراه با همسرش نزد شما بیاید و با همسر وی بطور جداگانه و به شکلی که اختلاف بر انگیز نباشد دربـاره وضعـیت خانم بـاردار، بی اشتهـایی و خطرات وزن گیری نامطلوب وکمک ها و حمایت هایی که او می تواند از خانم باردار بکند صحبت کنید.

یک مادر باردار برای وزن گیری مناسب خود و جنین باید نکات زیر را رعایت نماید:

– تعداد وعده غذایی باید ۵ تا ۶ وعده باشد.

– روش پخت و پز باید تغییر کند و به جای سرخ کردن از کباب کردن ، پختن و یا بخارپز کردن استفاده شود.

– از مصرف میان وعده های پرکالری مانند کیک، شیرینی، شکلات، شیرینی و چیپس اجتناب کنید.

– مصرف میوه ها و سبزیجات رنگارنگ مانند انبه ، موز ، آناناس و سیب به عنوان میان وعده ای توصیه می شود.

– مصرف تخم مرغ ۲ تا ۳ وعده در هفته برای رشد مغز جنین بسیار مفید است و نباید به شکل خام و عسلی استفاده شود .

– مصرف ۲ تا ۳ وعده در هفته ماهی و هر بار حداکثر به اندازه یک کف دست توصیه می شود . ماهی قزل آلا مناسب می باشد و لی ماهی های جیوه بالا ممنوع است.

– مصرف لوبیا چیتی ، قرمز ، سفید که سرشار از فیبر ، پروتئین ، آهن ، فولات، کلسیم و روی می باشد توصیه می شود.

– مصرف ذرت و دیگر غلات سبوس دار ( بلغور جو دوسر) که دارای فیبر ، ویتامین E، سلنیوم است ، توصیه می شود.

– مصرف گردو که دارای پروتئین ، فیبر، امگا۳ است به صورت روزانه توصیه می شود.

– مصرف گوشت بدون چربی که دارای پروتئین با کیفیت بالا و کولین که گوشت گاو، گوسفند، بوقلمون، مرغ شامل آن می باشد توصیه می شود .( مصرف هات داگ در بارداری به علت خطر آلودگی ممنوع می باشد )

– مصرف کره بادام زمینی که سرشار از فولات، منیزیم، ویتامین E و ویتامین B3است توصیه می شود .

– مصرف آجیل به صورت یک میان وعده بزرگ که سرشار از چربی و مواد مغذی و فیبر است ، توصیه می شود.

– مصرف روغن زیتون، روغن نارگیل، روغن بادام زمینی توصیه می شود.

– نوشیدن آب فراوان( ۸ لیوان روزانه) و اجتناب از خوردن نوشابه های گازدار توصیه می شود.

– مصرف کربوهیدراتها شامل سیب زمینی با پوست که سرشار از کربوهیدرات و پروتئین است ، توصیه می شود.

– کنترل میزان نمک غذا سفارش می شود.

– از مصرف ادویه و فلفل و سس به میزان زیاد خودداری کنید.