محاسبه تعداد فن و جهت قرار دادن فن مناسب برای گلخانه

محاسبه تعداد فن سیرکوله لازم برای گلخانه و نحوه نصب آنها

گلخانه ها نیاز به شرایط دما و رطوبتی یکسانی دارند، با توجه به گسترده شدن مساحت گلخانه های امروزی، تامین دما، رطوبت، اکسیژن و دی اکسید کربن یکسان در تمامی قسمت های آن به یک چالش تبدیل شده است. فن های سیرکوله راهکاری ساده و نوین هستند که این کار را امکان پذیر کرده است. با یک توضیح ساده می توان گفت که اگزاست فن ها و یا هیترهای گلخانه ای، تا حدی قادر به خنک کردن و گرم کردن گلخانه هستند و ورود هوای خنک یا گرم به عمق گلخانه به دلیل از دست رفتن انرژی هوا، ممکن نیست. چرا که هوا سنگین بوده و پس از طی کردن مسیری، متوقف می شود و برای ادامه مسیر نیاز به انرژی دارد.

فن سیرکوله، در قسمت های میانی یا گوشه گلخانه نصب شده و این هوای گرم یا خنک را به عمق بیشتری از گلخانه انتقال داده و بدین ترتیب دما و رطوبت را در تمامی قسمت های سالن یکدست و یکنواخت می سازد.

فن های سیرکوله چگونه در گلخانه نصب می شوند؟

به واسطه حضور فن های سیرکوله و تهویه در گلخانه ها، میزان باردهی و برداشت محصولات تا حد قابل توجهی افزایش یافته است. این امر به دلیل رساندن دی اکسید کربن، دما و رطوبت مناسب به گیاهان و دور کردن حرارت و رطوبت و اکسیژن اضافی از اطراف آنها می باشد. به عنوان یک مثال ساده می توان به تعرق سطحی گیاهان اشاره کرد که جهت فتوسنتز انجام می شود، در صورتی که بخار ساطح شده از گیاهان و برگ ها به موقع دور نشود، به دلیل سرد بودن قسمت پایینی گلخانه، شاهد بروز شبنم بر روی برگ ها و ساقه ها و در نتیجه کپک زدگی و قارچ گرفتگی قسمت هایی از گیاه خواهید بود.

هنگام نصب فن سیرکوله در گلخانه، توجه به موارد زیر کاملا توصیه می شود:

• مسیر انتقال هوا باید به صورت افقی باشد، این حالت بهترین راندمان و عملکرد را دارد. یعنی فن های سیرکوله نیز باید به صورت افقی نصب شوند.
• فن های سیرکوله در جهت طول گلخانه نصب می شوند تا از حداکثر ظرفیت هوادهی آنها استفاده شود.
• فن سیرکوله یا همان جت فن باید در ارتفاع 2 الی 2 و نیم متری گلخانه نصب شود، تا رطوبت و گرمای تجمع یافته در اطراف گیاهان را به قسمت دیگر گلخانه انتقال دهد.
• می توان با استفاده از زنجیرهای ضد زنگ، آنها را از سقف آویزان کرد.
• اولین فن سیرکوله باید در فاصله 4 الی 5 متری گوشه گلخانه نصب شود تا هوای تجمع یافته از زاویه های دیگر را دریافت و مجددا به عمق گلخانه بفرستد.
• راهکار دیگر انتخاب محل نصب اولین فن سیرکوله، در نظر گرفتن یک چهارم از فضای کل گلخانه به عنوان گوشه شروع نصب است. به عبارت دیگر مساحت گلخانه را به 4 قسمت تقسیم کرده و جت فن را در یک چهارم ابتدایی از فضای گلخانه نصب می کنیم.
• فاصله طولی (امتدادی) بین هر فن حدود 10 الی 15 متر است که بسته به حجم هوادهی و قطر فن دارد.
• فاصله عرضی هر فن به عرض گلخانه بستگی دارد، معمولا در گلخانه های یک دهنه با عرض بالای شش متر از دو فن سیرکوله استفاده می شود که در هر گوشه یک فن نصب می شود. اما در صورت کم بودن عرض گلخانه، وجود یک جت فن در قسمت میانی عرض گلخانه کفایت خواهد کرد. اطلاعات بیشتر در مقاله انواع طرح و سازه گلخانه قابل مطالعه است.
• اگر در عرض گلخانه دو عدد فن نصب شده باشد، باید در خلاف جهت هم باشند، به عنوان مثال اگر جهت فن اولی شمال به جنوب باشد، جهت فن دوم باید جنوب به شمال باشد. این کار به گردش بهتر هوا و یکنواخت شدن آن کمک می کند.
• اگر گلخانه دو دهانه یا چند دهانه باشد، فن های نصب شده در هر دهانه باید به شکل مجزا در جهت های شمالی جنوبی و جنوبی شمالی نصب شوند (تصاویر زیر به درک بهتر شما کمک می کند).

فن گلخانه چیست؟

گلخانه یکی از مهم ترین مکان ها برای تولید محصولات مختلف به حساب می آید و البته مزایایی را به همراه دارد که سبب شده است تا بسیاری از افراد به احداث آن روی آورند. می توان اذعان داشت که هوای محیط داخل گلخانه باید معتدل و پایدار باشد تا مانع از بین برفتن گیاهان شود. عوامل مختلفی باید رعایت بشود تا محیط گلخانه همیشه مطبوع و مناسب باشد، به عنوان مثال:

• انتخاب محل احداث گلخانه
• استفاده از گرم کننده ها و خنک کننده های مورد نیاز
• استفاده از تجهیزات لازم برای گلخانه و …

مواردی که در بالا به آن ها اشاره شد، برای احداث گلخانه و کشت محصولات در این شرایط لازم و ضروری می باشد. حال یکی از مهم ترین یا حتی اصلی ترین فاکتور برای یک گلخانه استفاده از فن گلخانه ای می باشد به گونه ای که در انتخاب این تجهیز نباید کوتاهی صورت بگیرد زیرا ممکن است تمامی محصولات و گیاهان از بین برود. در واقع می توان اشاره داشت که هدف اصلی از انتخاب فن مناسب برای گلخانه، ایجاد دمای یکنواخت در فضای مورد نظر است. هیچ هوای گرم و یا هوای سرد مطلق نباید در ساختار گلخانه وجود داشته باشد به دلیل آن که می تواند رشد گیاهان را با مشکل مواجه کرده و آن ها را از بین ببرد.

سیستم پد و فن گلخانه یکی از مهم ترین و به علاوه موثرترین راهکارها برای خنک کردن و ایجاد هوای مطبوع در گلخانه های صنعتی بوده که اغلب در اقلیم گرم و خشک مورد استفاده قرار خواهد گرفت. مکانیزم فن گلخانه ای شامل موارد زیر خواهد بود:

• پد سلولزی
• مخازن تامین آب
• فن های تهویه
• پمپ ها (که سبب انتقال آب لخ درون مخازن و بر روی پوشال ها می شود)
• قاب (به منظور نگه داری از پد سلولوزی)
• لوله، اتصالات و فیلتر های آب (جهت انتقال آب از مخزن ها به پد های گلخانه)
• ناودان و مجرا (به منظور انتقال آب برگشتی به مخازن فن)

این سیستم عملکرد بسیار جالبی دارد، به صورتی که وارد شدن آب به پد سلولزی باعث مرطوب شدن آن می شود و از این طریق هوای خنک به درون گلخانه ها وارد خواهد شد.

چگونگی تعیین تعداد فن مناسب گلخانه:

تعیین تعداد فن برای گلخانه ها از اهمیت بسزایی برخوردار است، به دلیل آن که کم بودن یا بیشتر بودن فن از حد مورد نیاز می تواند مشکلاتی را برای گلخانه ایجاد نماید و شما را با ضررهای مالی عظیم مواجه کند. لازم به ذکر است که تعداد فن های تهویه با توجه به موارد زیر تعیین می‌ گردد:

• حجم هوای گلخانه
• نمودار سایکومتریک دمای خشک و تر منطقه
• ابعاد و قدرت مکندگی _ دمندگی تهویه

به علاوه سیستم های پد و فن به دو روش قرار می ‌گیرند که در زیر به آن ها اشاره کرده ایم:

    فشار مثبت که دمیدن فن( پشت پد ها )

نکته بسیار مهمی که باید بدانید، این است که کاربرد روش فشار مثبت برای گلخانه هایی است که درز های زیادی داشته باشند یا در مناطقی قرار گرفته اند که گرد و خاک فراوان در آنجا زیاد می باشد.

    فشار منفی که مکش فن ( مقابل پد ها )

روش فشار منفی به صورت معمول برای گلخانه هایی کاربرد دارد که دارای سازه کاملاً کیپ و بسته هستند. بر اساس استاندارد های NIST ، یک متر مربع جهت جابجایی ۷۳ متر مکعب هوا در هر دقیقه مورد نیاز است. حال باید بیان شود که برای رساندن رطوبت کافی به هر متر مربع پد، در هر دقیقه نیز حداقل ۲.۶ لیتر آب لازم است. هم چنین آبی که برای جبران تبخیر پد ها نیاز است با توجه به شرایط جغرافیایی منطقه محاسبه خواهد شد. فن های دهنه ۱.۴ متری دارای موتوری با قدرت ۱.۱ کیلو وات می باشند.

به علاوه قدرت تخلیه این فن ها ۴۵۰۰۰ متر مکعب بر ساعت در فشار صفر پاسکال است (که قدرت مناسبی است). اگر از فن های اگزاست ۱۴۰ یا ۱.۴ متری استفاده گردد، به ۱۹ عدد فن نیاز است که در طول ۷۴ متر نصب شده باشند و هم چنین فاصله آن ها از یک دیگر باید به اندازه چهار متر باشد تا بتواند نیاز یک گلخانه را تأمین نماید. اگر تعداد فن گلخانه با شرایط ذکر شده از این مقدار کمتر باشد، ساز و کار گلخانه شما با مشکلات بسیاری رو به رو خواهد شد.

برای آن که بتوانید تعداد فن های اگزاست را محاسبه کنید، باید به عوامل زیر توجه داشته باشید:

• میزان رطوبت موجود در منطقه ای که گلخانه خود را تأسیس کرده اید
• جهت باد در مکانی که گلخانه احداث شده است
• به دست آوردن حداقل و حداکثر دمای گلخانه
• آب و هوای شهر محل احداث گلخانه
• طول، عرض و ارتفاع گلخانه
• مقدار و شدت جریان نور ورودی به گلخانه (که برحسب واحد لوکس بیان می شود)
• انتخاب نوع فن برای گلخانه از نظر ابعاد و اندازه و قدرت موتور
• مقدار دمایی که جهت رشد گیاهان در گلخانه نیاز می باشد
• عرض و ضخامت پد سلولزی که در گلخانه موجود است
• ارتفاع بستر کشتی که در گلخانه وجود دارد

با توجه به عوامل ذکر شده در بالا و با محاسبه تمامی موارد، می توان فن های مناسب برای گلخانه را انتخاب کرد.