متاورس چیست؟
با گسترش علم و تکنولوژی، بسیاری از فعالیت‌های روزمره در دنیای واقعی، در متاورس قابل انجام خواهد بود و در سال‌های آینده به احتمال زیاد چرخه فعالیت‌های انسان‌ها به شدت تغییر خواهد کرد. نکته‌ای که در مورد متاورس باید به آن توجه کرد این است که متاورس، تفاوت‌های اساسی با موجود دارد. در ادامه و در بخش ویژگی‌های متاورس چیست این مساله را عمیق‌تر بررسی می‌کنیم.
ویژگی‌های اساسی متاورس چیست ؟
در بخش متاورس چیست گفته شد که متاورس با فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی موجود تفاوت‌های زیادی دارد. در واقع می‌توان گفت ایجاد فضای مجازی و گسترش شبکه‌های اجتماعی پیش‌نیاز ساخت متاورس است. متاورس سه ویژگی اساسی و کلیدی دارد و این ویژگی‌ها، تفاوت اساسی دنیای متاورس با فضای مجازی موجود را نمایش می‌دهند. «حضور»، «تعامل» و «استانداردسازی» سه ویژگی اساسی متاورس هستند که در ادامه به بررسی مفهوم هر یک از این ویژگی‌ها می‌پردازیم.
ویژگی «حضور» در متاورس چیست ؟
«حضور» (Presence) در فضای متاورس به این معنی است که وقتی افراد در این فضا قرار می‌گیرند باید تا حد امکان، احساس واقعی بودن و لمس کردن فضا را در آن داشته باشند. در دنیای مجازی، بخشی از این حس با تماس صوتی و تصویری ایجاد می‌شود. طبیعی است که تماس تصویری احساس بهتری نسبت به تماس صوتی و چت‌کردن به آدم‌ها ارائه می‌کند اما، تصویر دو بعدی ایجاد شده در تماس تصویری بدون این‌که محیط اطراف تبدیل دو طرف تماس یکی باشد، در انتقال حس واقعی حضور همچنان ناموفق است.
در متاورس به دنبال افزایش احساس حضور با استفاده از دستگاه‌ها و تکنولوژی‌های جدید هستند. نمونه‌ای از این نوع حضور را می‌توان با استفاده از عینک‌های سه بعدی و چند بعدی تجربه کرد. با استفاده از این عینک‌ها و نمایشگرها، کاربران قادر هستند دنیای موجود در اطراف مخاطبان خود را به صورت سه بعدی لمس کنند. علاوه بر این، با داشتن سنسورهایی در سر، دست و پا، امکان شبیه‌سازی حرکت و لمس نیز در این فضا به وجود می‌آید.
ویژگی «تعامل» در متاورس چیست ؟
در فضای مجازی کنونی این ویژگی وجود ندارد. شخصیتی که شما به عنوان مثال در اینستاگرام دارید و محتوایی که در آن به عنوان دارایی برای خود ثبت کرده‌اید، هیچ ارتباطی با محتوا و پروفایل شما در لینکدین ندارد. علاوه بر این، بسیاری از تعاملات خرید وفروش بدون کمک گرفتن از ابزارهای متمرکز مثل سیستم بانکی قابل انجام نیست. البته توجه داشته باشید که تعامل‌پذیری بی‌مرز ممکن است مشکلاتی برای کاربران ایجاد کند و علاوه بر آن خیلی از شرکت‌هایی که بر روی متاورس کار می‌کنند منفعت زیادی از تعامل به دست نمی‌آورند. بنابراین، تعامل در این فضا نیز به احتمال زیاد بی‌مرز نخواهد بود.
ویژگی استانداردسازی در متاورس چیست ؟
فرض کنید ابزارهای سه بعدی ساخته شده توسط شرکت فیسبوک، قابلیت استفاده در پلتفرم‌های دیگر برنامه‌ها را نداشته باشد. در این صورت، کاربران مجبورند برای استفاده از هر پلتفرمی ابزارهای مخصوص آن را خریداری نمایند. این مساله هم هزینه زیادی را به کاربران تحمیل می‌کند و هم احتمال گسترش فضای متاورس را کاهش می‌دهد. بنابراین، اسانداردسازی فعالیت‌ها در متاورس یکی از بخش‌های حیاتی آن است. این استانداردسازی توسط شرکت‌ها و افراد فعال در حوزه آموزش رایگان متاورس تدوین می‌شود. یکی از مسائلی که به تحقق این ویژگی کمک می‌کند است چرا که بسیاری از بلاک چین‌های نسل سوم می‌توانند با یکدیگر تعامل داشته باشند.
فلسفه ایجاد متاورس
تمایل به خلق، یکی از ویژگی‌های اساسی انسان‌ها است که آن‌ها را از سایر موجودات جدا می‌کند. این تمایل، در طول تاریخ بشریت وجود داشته و منجر به ایجاد ابزارها و فناوری‌های جدید شده است. ابزارهای جدید ساخته شده نیز به نوبه خود منجر به ایجاد فرهنگ‌های جدید و تغییرات اساسی در زندگی بشر شده‌اند. متاورس را می‌توان به عنوان ایده خلاقلانه‌ای در نظر گرفت که به انسان‌ها اجازه می‌دهد با رفع برخی از محدودیت‌های فضا و منابع، بتوانند بیشتر از گذشته در فعالیت‌های دلخواه خود شرکت داشته باشند.
انسان‌ها در انقلاب صنعتی اول و دوم از طر یق تقسیم کار که منجر به جدا شدن فرآیند تولید از مصرف شد، کارایی فعالیت‌های خود را افزایش دادند. در انقلاب صنعتی سوم، با ایجاد بستر آنلاین، داده‌های آنلاین تبدیل به کالای مهمی شدند و امروزه بسیاری از تراکنش‌ها و انتقال اطلاعات از این بسترها صورت می‌گیرد. در انقلاب صنعتی چهارم، یک انقلاب هوشمند در حال وقوع است که در آن انسان‌ها بیش از گذشته به هم متصل هستند. یک مولفه همگرایی در این عصر وجود دارد که در آن تولید و مصرف همزمان اتفاق می‌افتد.
ترکیب دنیای مجازی و واقعی در متاورس
متاورس بیانگر جهانی جایگزین است که ویژگی‌های آن قابل دستیابی در در دنیای واقعی نیست. تعاملاتی سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در متاورس وجود دارد که اساس آن‌ها تقلید از دنیای واقعی است. رابطه بین متاورس و دنیای واقعی را می‌توان به شکل زیر خلاصه کرد.
تکنولولوژی‌های درگیر در متاورس
همانطور که در بخش ویژگی‌های اساسی متاورس چیست گفته شد، متاورس به دنبال ایجاد دنیایی فراتر از دنیای فیزیکی موجود است که در آن، امکان انجام بسیاری از فعالیت‌های دنیای واقعی وجود دارد. در کنار این فعالیت‌ها، فعالیت‌های دیگری که امکان انجام آن‌ها در دنیای واقعی وجود ندارد نیز در این دنیا قابل انجام خواهد بود. فعالیتهایی مانند سفر در زمان، سفر به کرات آسمانی، صحبت با آواتار مردگان همه فعالیتهایی هستند که در متاورس قابل انجام خواهند بود. اما کدام تکنولوژی‌ها این امکان را برای بشر فراهم می‌کنند. در ادامه این بخش، به بررسی تکنولوژی‌های اصلی درگیر در متاورس می‌پردازیم.
واقعیت افزوده در متاورس چیست ؟
یکی از ویژگی‌های اصلی واقعیت افزوده، قرار گرفتن اشیا ساخته شده در فضای مجازی در کنار سایر اشیا واقعی است که با استفاده از نمایشگرهای خاص انجام می‌شود. علاوه بر این، اشیا مجازی در فضای واقعیت افزوده باید از نظر هندسی با اشیا واقعی هماهنگ و سازگار باشند. در غیر اینصورت، تصویر مناسبی برای کاربر ایجاد نخواهد شد.
ویژگی سوم واقعیت افزوده این است که کاربر باید قادر به تعامل لحظه‌ای با اشیا سه بعدی مجازی در این فضا باشد. این تعامل باید به گونه‌ای باشد که شی مجازی نیز به تعامل کاربر به صورت آنی پاسخ دهد. به عنوان مثال، کاربر در این فضا می‌تواند در پنجره را باز کند و پنجره نیز با این دستور، حالت باز شدن به خود بگیرد.
با این توضیحات، می‌توان سوال کاربرد واقعیت افزوده در متاورس چیست را پاسخ داد. در متاورس ما به دنبال ساخت دنیای مجازی هستیم که در آن اشیا مجازی می‌توانند در کنار اشیا دنیای واقعی قرار بگیرند و حس واقعیِ بودن در دنیا را به کاربران ارائه کنند. این کار با استفاده از تکنولوژی واقعیت افزوده قابل انجام است. برای تجربه این ویژگی‌ها نیازی به داشتن هدست یا هر نوع سخت‌افزار مخصوص نیست و در بسیاری از برنامه‌های واقعیت افزوده می‌توان تنها با داشتن موبایل تلفیق دنیای واقعی و مجازی را مشاهده کرد. به هر حال، استفاده از دستگاه‌های هدست و سایر دستگاه‌های مشابه می‌تواند قابلیت‌های بیشتری به کاربران ارائه کند.
اگرچه عمده استفاده از واقعیت افزوده در بازی‌های رایانه‌ای و سایر صنایع سرگرمی مانند تماشای فیلم سه‌بعدی است ولی واقعیت افزوده در مدل‌سازی سه‌بعدی، آموزش مجازی، تجارت، صنعت گردشگری، سیستم ناوبری و زمینه‌های متنوع دیگری کاربرد دارد. «پوکمون» (Pokemon) یکی از بازی‌های مطرح واقعیت افزوده است که در آن محیط دنیای واقعی تبدیل به محل بازی می‌شود. این بازی نیاز به هدست یا دستگاه دیگری ندارد و با استفاده از اپلیکیشن بازی و دوربین گوشی می‌توان به آن وصل شد و شروع به بازی کرد.
واقعیت مجازی در متاورس چیست ؟
در این سیستم‌ها شما با یک هدست واقعیت مجازی، وارد دنیای سه‌بعدی که شبیه دنیای واقعی است می‌شوید و تجربه جدیدی از بودن در فضای مجازی را به دست می‌آورید. در این برنامه‌ها موقعیت شما در فضای بازی مشخص می‌شود و با استفاده از صفحه نمایش، شما قادر به مشاهده یک افکت سه‌بعدی هستید. معمولا واقعیت مجازی از بازخوردهای تصویری و شنیداری استفاده می‌کند اما می‌تواند با استفاده از حسگرها، بازخورد لمسی و حسی را نیز داشته باشد. همانطور که می‌بینید در واقعیت مجازی بر خلاف واقعیت افزوده ارتباطی با دنیای واقعی وجود ندارد.
واقعیت مجازی در حال حاضر کاربرد بیشتری نسبت به واقعیت افزوده دارد. یکی از محصولات شرکت متا «Horizon Workrooms» است که با نام «متا» نیز معروف است. این محصول یک فضای واقعیت مجازی است که سازمان‌ها می‌توانند از آن‌ها برای برگزاری جلسات کاری استفاده کنند. در این فضا، یک میز جلسه هست که افراد مختلف می‌توانند با با استفاده از عینک یا با استفاده از تماس تصویری به آن وصل شوند. صدای افراد بر اساس فاصله آن‌ها در دور میز تنظیم شده است و امکان نوشتن در وایت‌برد فضای برنامه به صورت مجازی وجود دارد.
کدام شرکت‌ها بر روی ایجاد متاورس کار می‌کنند؟
اگرچه پس از تغییر نام فیسبوک به متا، توجه عموم افراد به حوزه متاورس جلب شده است اما شرکت‌های بزرگ زیادی هستند که از مدت‌ها قبل در حوزه متاورس فعالیت می‌کنند. در ادامه این بخش از متاورس چیست می‌خواهیم معروف‌ترین شرکت‌های فعال این حوزه را بررسی کنیم.
- روبلوکس
- مایکروسافت
- اپل
- اِنویدیا
- متا (فیسبوک)
این شرکت از مدت‌ها پیش بر روی واقعیت افزوده و مجازی سرمایه‌گذاری کرده است و محیط واقعیت مجازی آن به نام «Horizon» از طریق هدست‌های ساخته شده توسط شرکت با نام «Quest» در دسترس است. مارک زاکربرگ مالک شرکت فیسبوک، متاورس را فراتر از فضای مجازی می‌داند که در آن افراد احساس بودن دارند و در تعامل با دیگران این حس حضور مشترک به اشتراک گذاشته می‌شود.
در متاورس مورد نظر فیسبوک، افراد با آواتارهای سه بعدی خود وارد فضای متاورس می‌شوند که واقعی‌تر است و همانند پروفایل‌های فضای مجازی کنونی تنها یک تصویر نیست. امکان استفاده از امکانات ساخته شده در سایر پلتفرم‌ها مانند ماشین و لباس در این پلتفرم وجود خواهد داشت.
- آمازون
- والت‌دیزنی
- اسنپ
کاربردهای متاورس چیست ؟
تا این جای مقاله گفتیم که متاورس چیست و چه شرکت‌هایی برای ایجاد آن تلاش می‌کنند. همچنین، پاسخ سوال ویژگی‌های متاورس چیست را در کنار تکنولوژی‌های مورد استفاده در آن بررسی کردیم. در این بخش می‌خواهیم کاربردهای متاورس را بازگو کنیم تا از این طریق، یک دید کلی نسبت به اتفاقاتی که ممکن است در متاورس رخ بدهد داشته باشیم.
کاربرد متاورس در صنعت بازی
می‌توان گفت صنعتِ بازی، جزو اولین صنایعی است که از تکنولوژی‌های مختلف مورد استفاده در متاورس بهره برده است. ما هم‌اکنون بازی‌هایی داریم که جزوی از متاورس محسوب می‌شوند و از مجموعه‌ای از تکنولوژي‌های «واقعیت مجازی»، «واقعیت افزوده» و «بلاک چین» برای ایجاد متاورس خود استفاده کرده‌اند. اما در آینده این بازی‌ها واقعی‌تر نیز خواهند شد و از نظر سازگاری مکانی، اجتماعی و تعاملی با پیشرفت‌های بیشتری نسبت به بازی‌های کنونی روبه‌رو خواهند شد.