مراحل شکایت برای گرفتن مهریه

مطالبه مهریه یک حق قانونی و شرعی برای هر زن است که قانون ایران مسیر مشخصی برای احقاق آن پیش بینی کرده است. مسیر شکایت برای گرفتن مهریه، مسیری قانونی و پیچیده است که آگاهی از جزئیات آن می تواند به زوجه در احقاق حق خود کمک شایانی کند.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زن در عقد ازدواج، همواره موضوعی پرچالش در نظام حقوقی ایران بوده است. این حق که بر ذمه مرد قرار می گیرد، می تواند در هر زمانی از زندگی مشترک، حتی بدون نیاز به طلاق، از سوی زن مطالبه شود. بسیاری از زنان و حتی مردان، به دلیل ناآشنایی با جزئیات قانونی و رویه های اجرایی، در مواجهه با موضوع مهریه دچار سردرگمی می شوند. پیچیدگی های قانونی و تغییرات اخیر در قوانین مربوط به مهریه، بر لزوم آگاهی و دقت در طی کردن مراحل آن تأکید می کند. برای هر زنی که قصد مطالبه مهریه خود را دارد، درک دقیق و گام به گام این فرآیند، از اهمیت بالایی برخوردار است تا بتواند با اطمینان خاطر و آگاهی کامل، حقوق مالی خود را پیگیری کند. این مسیر، از ثبت درخواست در اداره ثبت اسناد گرفته تا پیگیری در دادگاه خانواده، دارای ظرافت های خاصی است که شناخت آن ها می تواند تجربه بهتری از این فرآیند حقوقی را رقم بزند. این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و به روز، مسیر مطالبه مهریه را تشریح کرده و تلاش می کند ابهامات موجود را برطرف سازد.

مهریه چیست و چه زمانی قابل مطالبه است؟

مهریه، مالی است که به موجب عقد ازدواج، مرد متعهد می شود آن را به همسر خود بپردازد. این تعهد مالی، یکی از مهم ترین ارکان عقد دائم محسوب می شود و به محض جاری شدن صیغه عقد، زن مالک آن می شود و می تواند هر زمان که اراده کند، آن را مطالبه کند. مهریه دارای جایگاه شرعی و قانونی مستحکمی است و به عنوان یک دین بر ذمه مرد قرار می گیرد.

تعریف قانونی و شرعی مهریه

از منظر شرعی، مهریه هدیه ای است که مرد در زمان ازدواج به زن می پردازد و نشانه صداقت و تعهد اوست. از نگاه قانون مدنی ایران نیز، مهریه مالی است که در عقد نکاح به ملکیت زن در می آید و زن می تواند بلافاصله پس از عقد، آن را مطالبه کند. این حق، مستقل از سایر حقوق و تکالیف زوجین است و حتی در صورت طلاق یا فوت زوج نیز از بین نمی رود.

انواع مهریه

مهریه در نظام حقوقی ایران به دو دسته اصلی تقسیم می شود که هر یک شرایط و آثار خاص خود را دارند:

مهریه عندالمطالبه (شرایط و آثار آن)

مهریه عندالمطالبه به مهریه ای گفته می شود که زن به محض جاری شدن عقد نکاح، مالک آن شده و می تواند در هر زمانی، چه در دوران زندگی مشترک و چه پس از آن، پرداخت آن را از همسر خود طلب کند. در این نوع مهریه، اثبات توانایی مالی مرد (استطاعت) بر عهده او نیست و مرد مکلف به پرداخت مهریه است. اگر زوج از پرداخت مهریه عندالمطالبه خودداری کند، زوجه می تواند از طریق مراجع قانونی، برای توقیف اموال او و دریافت مهریه اقدام کند. بسیاری از مهریه ها در ایران از این نوع هستند و زن برای گرفتن مهریه عندالمطالبه نیازی به اثبات چیزی جز اصل نکاح ندارد.

مهریه عندالاستطاعه (شرایط و نحوه اثبات استطاعت)

مهریه عندالاستطاعه نوعی از مهریه است که پرداخت آن از سوی مرد، مشروط به توانایی مالی اوست. در این حالت، زن زمانی می تواند مطالبه مهریه کند که بتواند استطاعت مالی مرد را اثبات کند. بار اثبات استطاعت، برخلاف مهریه عندالمطالبه، بر عهده زوجه است. این نوع مهریه در سند ازدواج به صراحت ذکر می شود و در صورت عدم ذکر، اصل بر عندالمطالبه بودن مهریه است. اثبات استطاعت مالی مرد می تواند از طریق معرفی اموال، حساب های بانکی، حقوق و مزایا یا هر مدرکی که نشان دهنده توانایی مالی اوست، صورت گیرد.

مهریه در نکاح دائم و موقت

مهریه در هر دو نوع نکاح دائم و موقت (صیغه) وجود دارد، اما شرایط آن متفاوت است. در نکاح دائم، عدم تعیین مهریه در زمان عقد موجب بطلان عقد نمی شود و در این صورت، مهرالمثل به زن تعلق می گیرد. اما در نکاح موقت، تعیین مهریه یک شرط اساسی برای صحت عقد است و در صورت عدم تعیین مهریه، عقد موقت باطل خواهد بود.

شرایط مهریه قابل مطالبه

برای اینکه مهریه قابل مطالبه باشد، باید دارای ویژگی های مشخصی باشد که در ادامه به آنها اشاره می شود:

• مالیت داشتن: مهریه باید از نظر عرف و قانون، دارای ارزش مالی باشد؛ مانند سکه، پول نقد، ملک، خودرو یا حتی آموزش یک مهارت.
• مشروعیت: مهریه نباید از مواردی باشد که شرعاً یا قانوناً حرام یا ممنوع است.
• معلوم و معین بودن: مقدار و نوع مهریه باید مشخص و بدون ابهام باشد، به طوری که طرفین در زمان عقد بر آن توافق داشته باشند.
• قابلیت تسلیم و تملیک: مهریه باید چیزی باشد که بتوان آن را به زن تسلیم کرد و زن بتواند مالک آن شود.

زمان مطالبه مهریه

یکی از سؤالات رایج در خصوص مهریه این است که چه زمانی می توان آن را مطالبه کرد. باید دانست که حق مطالبه مهریه برای زن، محدود به زمان یا شرط خاصی نیست:

آیا برای گرفتن مهریه حتماً باید طلاق گرفت؟

خیر، مطالبه مهریه نیازی به وقوع طلاق ندارد. زن می تواند در طول زندگی مشترک نیز، هر زمان که بخواهد، مهریه خود را از همسرش مطالبه کند. این حق، از زمان جاری شدن عقد نکاح برای زن ثابت می شود و کاملاً مستقل از ادامه زندگی زناشویی است. بسیاری از زنان به دلیل مشکلات مالی یا نارضایتی از وضعیت زندگی، تصمیم به مطالبه مهریه در حین زندگی مشترک می گیرند.

مهریه بعد از فوت زوج یا فسخ نکاح

مهریه پس از فوت زوج نیز از بین نمی رود. در این صورت، زن می تواند مهریه خود را از ماترک (اموال به جا مانده) مرد متوفی مطالبه کند. ورثه مرد وظیفه ای برای پرداخت مهریه از اموال شخصی خود ندارند، بلکه این دین از ترکه متوفی پرداخت می شود.
در صورت فسخ نکاح، بسته به اینکه فسخ قبل از نزدیکی واقع شده باشد یا بعد از آن، مهریه به زن تعلق می گیرد یا خیر. اگر فسخ قبل از نزدیکی باشد، مهریه به زن تعلق نمی گیرد یا تنها نصف آن تعلق می گیرد (مهرالمتعه)، اما اگر بعد از نزدیکی باشد، تمام مهریه به زن تعلق می گیرد.

بخشش مهریه و امکان رجوع

بخشش مهریه از سوی زن، یک اقدام حقوقی است که می تواند به دو صورت هبه (بخشیدن مال به دیگری) یا ابراء (صرف نظر کردن از حق دینی) باشد. اگر زن مهریه را هبه کند، در صورتی که عین موهوبه (یعنی خود مهریه، مثلاً سکه ها) هنوز در ملکیت مرد باشد، می تواند از هبه خود رجوع کند و مهریه را پس بگیرد. اما اگر زن مهریه را ابراء کند، به این معنی که از حق خود بر مهریه به طور کامل صرف نظر کرده باشد، دیگر امکان رجوع وجود ندارد و مهریه برای همیشه از ذمه مرد ساقط می شود. این تفاوت در نتایج حقوقی، اهمیت آگاهی از نوع بخشش را نشان می دهد و مشورت با وکیل در این زمینه بسیار حیاتی است.

آگاهی از نوع مهریه (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) و شرایط آن، گام اول و حیاتی در مسیر مطالبه مهریه است که می تواند روند قانونی پیش رو را کاملاً تغییر دهد.

مراجع صالح برای مطالبه مهریه

برای مطالبه مهریه در ایران، دو مسیر اصلی وجود دارد: از طریق اداره ثبت اسناد و املاک و از طریق دادگاه خانواده. قانون جدید، ترتیب مشخصی برای مراجعه به این مراجع تعیین کرده است که آشنایی با آن برای زوجه ضروری است.

گام اول: مطالبه مهریه از طریق اجراییه ثبت اسناد و املاک

بر اساس قوانین جاری، نخستین مرجعی که زوجه باید برای مطالبه مهریه خود به آن مراجعه کند، دایره اجرای اسناد رسمی در اداره ثبت اسناد و املاک است. این قانون به منظور کاهش بار پرونده های دادگستری و تسریع در روند وصول مهریه وضع شده است.

چرا شروع فرآیند باید از ثبت باشد؟

با تصویب قانون جدید، زن دیگر نمی تواند به صورت مستقیم برای مطالبه مهریه به دادگاه خانواده مراجعه کند، بلکه ابتدا باید درخواست صدور اجراییه را از طریق اداره ثبت مطرح کند. این روش برای مهریه هایی که در سند رسمی ازدواج ثبت شده اند، کاربرد دارد. هدف از این الزام، استفاده از ظرفیت اجرایی اداره ثبت برای توقیف سریع تر اموال زوج و وصول مهریه بدون نیاز به دادرسی طولانی در دادگاه است.

مراحل عملی مراجعه به اداره ثبت

1. مراجعه به دفترخانه رسمی ثبت ازدواج: زوجه ابتدا باید به دفترخانه ای که عقد ازدواج در آن به ثبت رسیده است، مراجعه کند. در این مرحله، باید یک نسخه از سند ازدواج و گواهی مربوط به آن را دریافت نماید.
2. تنظیم درخواست صدور اجراییه در دفتر اسناد رسمی یا اداره ثبت: پس از دریافت مدارک از دفترخانه، زوجه باید با مراجعه به دفترخانه یا دایره اجرای اداره ثبت اسناد و املاک، درخواست صدور اجراییه برای مطالبه مهریه را تنظیم و ثبت کند.
3. مدارک لازم برای درخواست اجراییه از ثبت:
   • اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی زوجه
   • اصل و کپی سند رسمی ازدواج
   • گواهی دفترخانه مبنی بر عدم وصول مهریه (یا مقدار وصول شده)
   • در صورت وجود، اطلاعات کامل و مشخصات اموال منقول و غیرمنقول زوج برای توقیف
4. هزینه های اجرایی ثبت: برای صدور اجراییه و اقدامات بعدی در اداره ثبت، نیم عشر دولتی (۵ درصد از مبلغ مهریه) به عنوان هزینه اجرایی دریافت می شود. این هزینه معمولاً در ابتدا توسط زوجه پرداخت می شود و در صورت وصول مهریه، از زوج دریافت و به زوجه بازگردانده می شود.
5. نحوه ابلاغ اجراییه به زوج و مهلت ۱۰ روزه پاسخ: پس از ثبت درخواست و صدور اجراییه، ابلاغیه ای برای زوج ارسال می شود که در آن، مهلتی ۱۰ روزه برای پرداخت مهریه یا معرفی اموال کافی تعیین شده است. در صورت عدم اقدام زوج در این مهلت، اداره ثبت اقدامات اجرایی را آغاز خواهد کرد.

اقدامات اداره ثبت پس از صدور اجراییه

در صورتی که زوج در مهلت مقرر اقدام به پرداخت مهریه یا معرفی اموال نکند، اداره ثبت به درخواست زوجه و با استفاده از اختیارات قانونی خود، اقدامات زیر را انجام می دهد:

• توقیف اموال منقول و غیرمنقول: اداره ثبت می تواند پس از شناسایی اموال زوج (اعم از معرفی شده توسط زوجه یا استعلامی)، دستور توقیف آن ها را صادر کند. این اموال می تواند شامل حساب های بانکی، خودرو، ملک، سهام و غیره باشد.
• استعلام از بانک ها، سازمان ثبت اسناد، راهور و سایر مراجع: برای شناسایی دقیق اموال زوج، اداره ثبت از مراجع مختلفی مانند بانک مرکزی، سازمان ثبت اسناد و املاک (برای املاک)، راهور (برای خودرو) و بورس (برای سهام) استعلام می گیرد.
• صدور دستور ممنوع الخروجی: در شرایطی که اموال کافی برای توقیف شناسایی نشود و میزان مهریه نیز قابل توجه باشد، زوجه می تواند از طریق اداره ثبت درخواست ممنوع الخروجی زوج را مطرح کند. این دستور می تواند زوج را برای پرداخت مهریه تحت فشار قرار دهد.

مزایا و معایب روش ثبتی

روش مطالبه مهریه از طریق ثبت، دارای مزایایی همچون سرعت عمل بالاتر در توقیف اموال (نسبت به دادگاه) و کاهش بوروکراسی قضایی است. اما از معایب آن می توان به محدودیت در شناسایی اموال (به خصوص اگر زوج اموال خود را مخفی کرده باشد) و عدم امکان رسیدگی به پرونده های پیچیده تر که نیاز به دادرسی و صدور حکم قضایی دارند، اشاره کرد.

گام دوم: مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده

در صورتی که مطالبه مهریه از طریق اجراییه ثبت موفقیت آمیز نباشد یا شرایط خاصی وجود داشته باشد، زوجه می تواند به دادگاه خانواده مراجعه کند.

چه زمانی می توان به دادگاه خانواده مراجعه کرد؟

مراجعه به دادگاه خانواده برای مطالبه مهریه معمولاً در یکی از شرایط زیر صورت می گیرد:

1. عدم توفیق اجراییه ثبت: اگر پس از گذشت مدتی (معمولاً ۶ ماه) از درخواست اجراییه در اداره ثبت، اموال کافی از زوج شناسایی و توقیف نشود، یا به هر دلیلی اداره ثبت نتواند مهریه را وصول کند، زوجه می تواند با ارائه گواهی از اداره ثبت مبنی بر عدم وصول مهریه، به دادگاه خانواده مراجعه کند.
2. عدم وجود سند رسمی: در مواردی که عقد ازدواج به صورت رسمی ثبت نشده باشد (مانند برخی موارد نکاح موقت با سند عادی)، امکان مراجعه به اداره ثبت وجود ندارد و زوجه باید مستقیماً از طریق دادگاه خانواده اقدام کند.
3. موارد خاص و اختلافات پیچیده: در صورتی که اختلافات حقوقی پیچیده ای در خصوص مهریه وجود داشته باشد (مثلاً در مورد بطلان مهریه، ادعای بخشش و…)، دادگاه خانواده مرجع صالح برای رسیدگی است.

مراحل عملی شکایت در دادگاه

1. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: اولین قدم برای طرح دعوا در دادگاه، مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. در این دفاتر، فرم دادخواست مطالبه مهریه تکمیل و ثبت می شود.
2. تنظیم و ثبت دادخواست مطالبه مهریه: دادخواست باید شامل اطلاعات کامل زوجین، مشخصات عقد ازدواج، مبلغ مهریه، و شرح دقیق خواسته (مطالبه مهریه) باشد. دقت در تنظیم دادخواست بسیار مهم است.
3. مدارک لازم برای دادخواست مهریه در دادگاه:
   • اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی زوجه
   • اصل و کپی سند ازدواج
   • در صورت مراجعه قبلی به ثبت، گواهی عدم امکان وصول مهریه از اداره ثبت
   • مدارک مربوط به اثبات استطاعت زوج (در مهریه عندالاستطاعه)
4. هزینه های دادرسی و نحوه پرداخت: مطالبه مهریه در دادگاه مستلزم پرداخت هزینه های دادرسی است که بر اساس تعرفه قوه قضائیه و متناسب با مبلغ مهریه تعیین می شود. این هزینه ها در مراحل اولیه توسط زوجه پرداخت شده و در صورت صدور حکم به نفع او، از زوج دریافت خواهد شد.
5. تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ به طرفین: پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه مربوطه در دادگاه خانواده ارجاع شده و وقت رسیدگی تعیین می شود. سپس ابلاغیه ای برای طرفین (زوجه و زوج) ارسال می گردد تا در جلسه دادگاه حاضر شوند.
6. برگزاری جلسات دادگاه و ارائه دلایل: در جلسات دادگاه، طرفین می توانند دفاعیات و دلایل خود را ارائه دهند. زوجه باید ادعای خود را اثبات کند و زوج نیز می تواند دفاعیات خود را مطرح نماید.
7. صدور حکم مهریه: پس از بررسی دلایل و مستندات، دادگاه حکم مقتضی را صادر می کند. این حکم می تواند شامل محکومیت زوج به پرداخت مهریه به صورت کامل یا اقساطی باشد.
8. مراحل اجرایی حکم دادگاه: پس از قطعیت حکم دادگاه (پس از طی مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی در صورت اعتراض)، پرونده به اجرای احکام دادگستری ارسال می شود تا اقدامات لازم برای وصول مهریه از طریق توقیف اموال زوج یا سایر روش های قانونی صورت گیرد.

مزایا و معایب روش قضایی

مراجعه به دادگاه خانواده این مزیت را دارد که در موارد پیچیده و در صورت نیاز به بررسی های بیشتر، می تواند به طور جامع تری به پرونده رسیدگی کند. همچنین، در مواردی که سند ازدواج رسمی نیست، تنها راهکار است. با این حال، معایب آن شامل طولانی بودن فرآیند دادرسی و هزینه های بالاتر نسبت به روش ثبتی است.

انتخاب مرجع صحیح برای شروع مراحل مطالبه مهریه، تعیین کننده سرعت و موفقیت این فرآیند خواهد بود. همیشه ابتدا مسیر ثبتی را امتحان کنید، مگر در شرایط خاص.

نکات حقوقی و عملی مهم در پرونده مهریه

در کنار آشنایی با مراحل اجرایی و قضایی مطالبه مهریه، درک برخی نکات حقوقی و عملی برای هر فردی که درگیر این پرونده است، ضروری است. این نکات می توانند به زوجه در شناسایی بهتر حقوق خود و پیشبرد مؤثرتر پرونده کمک کنند.

مدارک ضروری برای شکایت مهریه

برای شروع فرآیند شکایت مهریه، چه از طریق ثبت و چه از طریق دادگاه، جمع آوری و ارائه مدارک زیر الزامی است:

• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی زوجه
• اصل و کپی سند ازدواج رسمی (یا سند عادی معتبر در موارد خاص نکاح موقت)
• در صورت مراجعه قبلی به اداره ثبت و عدم وصول، گواهی عدم وصول مهریه از اجرای ثبت
• در صورت نیاز به توقیف اموال، اطلاعات دقیق و مستند از اموال زوج (شماره پلاک خودرو، آدرس ملک، شماره حساب بانکی و…)

شناسایی و توقیف اموال زوج

یکی از مهم ترین بخش های مطالبه مهریه، شناسایی و توقیف اموال زوج است تا از این طریق، دین مهریه وصول شود. شناسایی دقیق اموال، می تواند سرعت پرونده را به شکل چشمگیری افزایش دهد.

انواع اموال قابل توقیف

تقریباً هر نوع مالی که دارای ارزش اقتصادی و قابلیت نقل و انتقال باشد، می تواند توقیف شود. این اموال شامل:

• اموال منقول: خودرو، موجودی حساب های بانکی، سهام، اوراق بهادار، اثاثیه منزل (در صورت عدم شمول مستثنیات دین)، حقوق و مزایای دریافتی (تا یک چهارم یا یک سوم)
• اموال غیرمنقول: ملک، زمین، آپارتمان

مستثنیات دین چیست؟

مستثنیات دین، اموالی هستند که بر اساس قانون، حتی در صورت وجود بدهی، قابل توقیف و فروش نیستند. این اموال برای حفظ حداقل زندگی و کرامت بدهکار ضروری محسوب می شوند. مهم ترین موارد مستثنیات دین عبارتند از:

• منزل مسکونی که عرفاً در شأن بدهکار است.
• اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوایج ضروری بدهکار و افراد تحت تکفل او لازم است.
• ابزار و وسایل کار لازم برای امرار معاش بدهکار.
• ودیعه مسکن (رهن خانه) که بدهکار برای اجاره منزل خود پرداخت کرده است.
• مقداری از حقوق و مزایای کارمندی و بازنشستگی (معمولاً یک چهارم برای مجردان و یک سوم برای متأهلان).

روش های قانونی برای شناسایی اموال زوج

زوجه می تواند به روش های مختلفی برای شناسایی اموال زوج اقدام کند:

• معرفی مستقیم اموال: اگر زوجه از اموال زوج اطلاع دارد، می تواند آدرس دقیق املاک، شماره پلاک خودروها یا شماره حساب های بانکی را به مرجع قضایی یا ثبتی معرفی کند.
• استعلام از مراجع رسمی: مرجع قضایی یا ثبتی می تواند از سازمان های مربوطه مانند بانک مرکزی، اداره ثبت اسناد و املاک، راهور، اداره سهام و بورس، برای شناسایی اموال زوج استعلام بگیرد.

درخواست اعسار از پرداخت مهریه توسط زوج

در صورتی که زوج قادر به پرداخت یکجای مهریه نباشد، می تواند درخواست اعسار (ناتوانی مالی) از پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه دهد. این درخواست می تواند همزمان با مطالبه مهریه از سوی زوجه، یا پس از آن مطرح شود.

مفهوم اعسار و شرایط اثبات آن

اعسار به معنای عدم توانایی مالی فرد برای پرداخت بدهی های خود است. زوج با ارائه دادخواست اعسار باید ثابت کند که هیچ مالی جز مستثنیات دین ندارد یا اموال او برای پرداخت یکجای مهریه کافی نیست. اثبات اعسار معمولاً با شهادت حداقل دو شاهد معتبر و ارائه مدارک مالی (یا عدم وجود آن) صورت می گیرد.

نحوه تقسیط مهریه توسط دادگاه

در صورت پذیرش دادخواست اعسار زوج توسط دادگاه، مهریه به صورت اقساطی تعیین می شود. دادگاه با توجه به توانایی مالی زوج، تعداد اقساط و مبلغ هر قسط را مشخص می کند. معمولاً یک پیش قسط در ابتدا و سپس اقساط ماهیانه تعیین می شود. تعیین اقساط، به این معنی نیست که مهریه کاهش یافته، بلکه تنها نحوه پرداخت آن تسهیل شده است.

قانون ۱۱۰ سکه بهار آزادی و محدودیت جلب

با تغییرات قانونی اخیر، مقررات مربوط به جلب (بازداشت) زوج به دلیل عدم پرداخت مهریه دچار تغییراتی شده است. این تغییرات بر مهریه های تا سقف ۱۱۰ سکه و بالای آن تأثیر می گذارد.

توضیح کامل قانون جدید و تاثیر آن بر زندانی شدن زوج

طبق قانون جدید (ماده 22 قانون حمایت خانواده و رویه قضایی جدید)، مرد تنها تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی، در صورت عدم پرداخت و اثبات ملائت (توانایی مالی) و امتناع از پرداخت، قابلیت جلب و بازداشت دارد. به این معنی که اگر مهریه ۱۱۰ سکه یا کمتر باشد و زوج توانایی پرداخت آن را داشته باشد اما از پرداخت امتناع کند، به درخواست زوجه می تواند جلب و بازداشت شود. اما برای میزان مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه، امکان جلب و بازداشت وجود ندارد.

سناریوهای مختلف بالای ۱۱۰ سکه و زیر ۱۱۰ سکه

• مهریه زیر ۱۱۰ سکه: در این حالت، اگر زوج توانایی پرداخت نداشته باشد، دادخواست اعسار او بررسی شده و مهریه قسط بندی می شود. اما اگر توانایی پرداخت داشته باشد و از پرداخت امتناع کند، به درخواست زوجه می تواند جلب شود.
• مهریه بالای ۱۱۰ سکه: برای ۱۱۰ سکه اول، قوانین بالا اعمال می شود. اما برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، تنها راهکار، شناسایی و توقیف اموال زوج است. در این بخش، حتی اگر زوج توانایی پرداخت داشته باشد و اموال کافی برای توقیف شناسایی شود، به دلیل عدم پرداخت مازاد بر ۱۱۰ سکه، جلب نخواهد شد. این قانون با هدف کاهش آمار زندانیان مهریه وضع شده است.

مطالبه مهریه در شرایط خاص

مطالبه مهریه در برخی شرایط ویژه، نیازمند آگاهی از تفاوت ها و جزئیات خاص خود است.

گرفتن مهریه بدون طلاق (در طول زندگی مشترک)

همان طور که قبلاً اشاره شد، زن می تواند در طول زندگی مشترک و بدون نیاز به طلاق، مهریه خود را مطالبه کند. این حق، کاملاً مستقل از دعوای طلاق است و پرونده مطالبه مهریه به عنوان یک پرونده مالی مجزا در دادگاه یا اداره ثبت رسیدگی می شود. مطالبه مهریه در این شرایط، می تواند به عنوان ابزاری برای تأمین مالی زن یا ایجاد فشار برای حل مشکلات خانوادگی مورد استفاده قرار گیرد.

گرفتن مهریه بعد از طلاق (توافقی و یک طرفه)

بعد از طلاق نیز، حق مهریه پابرجا است. در طلاق توافقی، معمولاً توافق بر سر مهریه (پرداخت کامل، تقسیط، یا بخشش بخشی از آن) یکی از شروط اصلی طلاق است. در این حالت، بر اساس توافق طرفین عمل می شود. در طلاق یک طرفه، چه از سوی مرد و چه از سوی زن (در صورت داشتن حق طلاق)، مهریه به قوت خود باقی است و زن می تواند تمامی مراحل قانونی را برای وصول آن طی کند.

تفاوت مطالبه مهریه در نکاح دائم و موقت (با سند رسمی و عادی)

در نکاح دائم، همواره سند ازدواج رسمی وجود دارد و زوجه می تواند از طریق اداره ثبت یا دادگاه خانواده اقدام کند. اما در نکاح موقت، اگر صیغه نامه رسمی باشد، مسیر مشابه نکاح دائم است. اگر صیغه نامه به صورت عادی (غیررسمی) باشد و در دفترخانه ای ثبت نشده باشد، زوجه تنها می تواند برای مطالبه مهریه به دادگاه خانواده مراجعه کند و ارائه مدارک و شهود برای اثبات نکاح و مهریه در دادگاه ضروری است.

نقش و اهمیت وکیل در فرآیند شکایت مهریه

پرونده های مهریه به دلیل ماهیت حقوقی و پیچیدگی های اجرایی، اغلب نیازمند دانش و تخصص حقوقی هستند. حضور وکیل متخصص، می تواند تأثیر بسزایی در نتیجه و سرعت پرونده داشته باشد.

چرا استفاده از وکیل ضروری است؟

سپردن پرونده مهریه به وکیل متخصص، چندین مزیت کلیدی دارد:

• صرفه جویی در زمان و هزینه: وکیل با آگاهی از رویه های قانونی و اداری، می تواند از اتلاف وقت و انجام اقدامات نادرست که ممکن است منجر به هزینه های اضافی شود، جلوگیری کند.
• افزایش شانس موفقیت: وکیل با تجربه، بهترین استراتژی را برای پرونده شما انتخاب کرده و با جمع آوری مدارک لازم و دفاع مؤثر، شانس موفقیت در وصول مهریه را افزایش می دهد.
• پیچیدگی های قانونی: قوانین مربوط به مهریه دائماً در حال تغییر هستند و درک دقیق تبصره ها، آیین نامه ها و رویه های قضایی، برای افراد عادی دشوار است. وکیل به این قوانین مسلط است.
• کاهش فشار روانی: درگیر شدن با مسائل حقوقی می تواند فشار روانی زیادی به همراه داشته باشد. وکیل می تواند این بار را از دوش موکل برداشته و فرآیند را به صورت حرفه ای پیش ببرد.

وظایف یک وکیل متخصص مهریه

یک وکیل متخصص مهریه، وظایف متعددی را بر عهده می گیرد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشاوره حقوقی تخصصی به موکل در خصوص تمامی ابعاد پرونده مهریه.
• تنظیم دقیق و صحیح دادخواست یا درخواست اجراییه مهریه.
• جمع آوری و آماده سازی مدارک و مستندات لازم.
• شناسایی و معرفی اموال زوج برای توقیف.
• پیگیری مراحل پرونده در اداره ثبت یا دادگاه خانواده.
• دفاع از حقوق موکل در جلسات رسیدگی و ارائه لوایح دفاعیه.
• پیگیری مراحل اجرایی حکم تا وصول کامل مهریه.
• دفاع از موکل در صورت طرح دعوای اعسار از سوی زوج.

نکات مهم در انتخاب وکیل مناسب

برای انتخاب وکیل متخصص مهریه، به نکات زیر توجه کنید:

• تخصص و تجربه: وکیلی را انتخاب کنید که در زمینه پرونده های خانواده و به خصوص مهریه، تجربه و سابقه موفق داشته باشد.
• صداقت و شفافیت: وکیل باید تمامی جوانب پرونده، از جمله شانس موفقیت، زمان بندی و هزینه ها را به صورت شفاف به موکل توضیح دهد.
• دسترسی و ارتباط: اطمینان حاصل کنید که وکیل در طول فرآیند، پاسخگوی سؤالات شما خواهد بود و در جریان امور قرار می گیرید.

نتیجه گیری

مطالبه مهریه، حق قانونی و شرعی هر زنی در ایران است که با آگاهی از مراحل شکایت برای گرفتن مهریه، می توان آن را با موفقیت پیگیری کرد. این مسیر، از مراجعه اولیه به اداره ثبت اسناد و املاک برای صدور اجراییه آغاز شده و در صورت نیاز، به دادگاه خانواده و اجرای احکام قضایی ختم می شود. شناخت دقیق انواع مهریه، شرایط مطالبه، مدارک لازم، و مراجع صالح، ارکان اصلی این فرآیند هستند. همچنین، درک نکات مهمی مانند مستثنیات دین، قانون ۱۱۰ سکه و امکان درخواست اعسار از سوی زوج، به زوجه کمک می کند تا با دیدی روشن تر، حقوق خود را احقاق کند. پیچیدگی های حقوقی و تغییرات مداوم قوانین، لزوم استفاده از مشاوره وکلای متخصص را دوچندان می سازد تا از صرفه جویی در زمان و افزایش شانس موفقیت اطمینان حاصل شود. به یاد داشته باشید که صبر، دقت و استفاده از راهنمایی های حقوقی، کلید اصلی در این مسیر است. برای پیگیری پرونده مهریه خود و کسب اطمینان از طی شدن صحیح مراحل قانونی، توصیه می شود با وکلای متخصص در این زمینه مشورت کرده و از خدمات حقوقی آن ها بهره مند شوید.