کپسول اکسیژن حاوی چیست؟

کپسول اکسیژن چیست و چه نقشی در اکسیژن تراپی دارد؟

از کپسول آرگون و اکسیژن و نقش آنها در سلامت بدن چه می دانید؟ اکسیژن تراپی یکی از درمان های رایج برای بیمارانی است که از مشکلات تنفسی-ریوی رنج می برند. استفاده از کپسول اکسیژن و دستگاه اکسیژن ساز دو شیوه معمول برای انتقال اکسیژن به بیمار است. با توجه به اینکه در اغلب موارد سیستم تنفسی و ریه بیمار، قادر به تنفس طبیعی نیست و نمی تواند اکسیژن را از راه تنفس دریافت کند، پزشکان استفاده از تجهیزات پزشکی-تنفسی را به بیمار توصیه می کنند. مهم ترین مسئله در بهبود کیفیت زندگی بیماران تنفسی، دریافت به موقع اکسیژن است.

کپسول اکسیژن چیست؟

این وسیله یکی از تجهیزات پزشکی است که ظاهری استوانه ای شکل داشته و حاوی گاز اکسیژن است.. در کپسول اکسیژن ، گاز اکسیژن تحت فشار بالا و با غلظت 88% در یک کپسول فولادی یا آلومینیومی ذخیره می شود. کپسول های بزرگ اکسیژن برای استفاده در مراکز درمانی هستند ولی کپسول اکسیژن کوچک با جنس آلومینیومی برای حمل اکسیژن مورد نیاز بیمار در خارج از منزل، استفاده می شود. استفاده از اکسیژن موجب می شود تا بیمار به راحتی نفس بکشد، خواب بهتری داشته باشد و هوشیارتر باشد.

نکات استفاده از کپسول اکسیژن در منزل

نگهداری از کپسول حاوی اکسیژن بسیار اهمیت دارد. اکسیژن در برابر گرما و شعله به سرعت شعله ور می شود. کپسول اکسیژن خانگی را همیشه دور از حرارت و نور مستقیم خورشید قرار دهید. روشن کردن سیگار در اتاقی که کپسول حاوی اکسیژن نگهداری می شود، خطرناک است. جهت جلوگیری از ایجاد جرقه جتما کپسول را توسط پایه چرخدار، حرکت دهید کشیدن کپسول و افتادن آن خطراتری را به همراه دارد.

اکسیژن موجود در دستگاه، محدود است و به سرعت تمام می شود. لازم است تا به طور مداوم کپسول از لحاظ میزان اکسیژن بررسی شود. در مواردی که بیمار نیاز به دریافت مداوم اکسیژن دارد، خالی شدن کپسول می تواند جان بیمار را به خطر بیندازد.

تفاوت کپسول اکسیژن با اکسیژن ساز چیست؟

شیوه تامین اکسیژن مورد نیاز در دستگاه اکسیژن ساز تفاوت زیادی با یک کپسول حاوی اکسیژن فشرده دارد. دستگاه اکسیژن ساز نیازی به ذخیره اکسیژن غلیظ شده ندارد. این دستگاه اکسیژن موجود در هوای محیط را مکیده و سپس پالایش و آماده سازی می کند. اکسیژن تغلیظ شده توسط لوله های تنفسی و ماسک به بیمار انتقال داده می شود. این پروسه با خاموش شدن دستگاه به طور کامل متوقف می شود. بنابر این هنگامی که بیمار از اکسیژن ساز استفاده نمی کند، دستگاه خاموش می شود و پالایش و تغلیظ اکسیژن هم متوقف خواهد شد.

این در حالی است که اکسیژن تغلیظ شده در کپسول اکسیژن به صورت ذخیره وجود دارد. علاوه بر خطرت احتمالی، این کپسول ها نیاز به شارژ دارند ولی دستگاه اکسیژن ساز یک منبع تامین اکسیژن دائمی است

از موارد ایمنی و نحوه تامین اکسیژن که بگذریم موضوع هزینه خرید کپسول اکسیژن مطرح می شود. هزینه خرید دستگاه اکسیژن ساز  بسیار بیشتر از قیمت کپسول اکسیژن است. اما اگر هزینه شارژ این کپسول ها را در نظر بگیرید، به نظر خرید یک دستگاه تامین کننده اکسیژن دائمی، مقرون به صرفه تر باشد.

همه چیز درباره کپسول اکسیژن طبی

در این بخش درباره مانومتر آرگون و کپسول اکسیژن طبی یا کپسول گاز اکسیژن طبی یا سیلندر اکسیژن طبی به بحث خواهیم پرداخت. اکسیژن تولید شد ! بالاخره باید در جایی انبار شود، تا بدست مصرف کننده بسه.مهمترین وسیله و عام ترین وسیله ای که برای این منظور استفاده میشه کپسول یا سیلندر های مخصوص این کار هست. کپسول های اکسیژن طبی را می توانید در ظرفیت های مختلف تهیه نمایید مانند: کپسول های بزرگ اکسیژن 40 لیتری تا کپسول های کوچک 1 لیتری. کپسول اکسیژن طبی انواع مختلفی داره اما معمول ترین ظرفیتی که در بیمارستان ها استفاده می شود 40 لیتری یا 50 لیتری هست.

البته باید این نکته رو هم بدونیم که حمل و نقل سیلندر های اکسیژن طبی تمهیدات و وسایل مخصوصی رو لازم داره. ظرفیت های کوچکتر 20 لیتر هست ،‌30 لیتر و 10 لیتر  و 5 لیتر هم ست. ولی اون چیزی که بیشتر بیماران در ایران به صورت خانگی و یا به اصطلاح تک نفره استفاده می کنند در کپسول های اکسیژن 10 لیتری هست.

کپسول های 10 لیتری که عمدتا مصرف خانگی دارند خوشبختانه مدتی هست که در ایران تولید میشن و کیفیت بسیار بسیار خوبی هم دارند که تا قبل از این از خارج از کشور وارد میشد. چند شرکتی فعلا در ایران این کپسول ها رو زیر نظر اداره استاندارد و با مجوز وزارت صنایع تولید می کنن.

قبلتر این کپسول اکسیژن طبی به دلیل قیمت بسیار بالایی که داشت و تکنولوژی تولیدش هم توی ایران نبود ابتدا از اروپا وارد میشد اما بدلیل قیمت بسیار بالا شیفت شد به سمت چین و الا ن هم که بدلیل مشکلات به وجود اومده بخاطر تحریم ها وارداتش با مشکل برخورده اما خوشبختانه تولید کپسول اکسیژن طبی با کیفیت در ایران هم وجود داره..

کپسول اکسیژن طبی برای مصارف خانگی

در این بخش مایلم راجع به کپسول اکسیژن طبی که بیشتر مصارف خانگی داره باهاتون صحبت کنم. همونطور که قبلا خدمتتون عرض کردم , اکثر این کپسول ها , کپسول های ۱۰ لیتری هستند که حدود بین ۱۶ ـ ۱۳ کیلو وزن دارند که حمل و نقلش راحت باشه و مشخصه های دیگری که در ویدیوهای قبلی خدمتتون عرض کرده بودم.

سال ساختش مهم هست که باید روش داشته باشه.وزنشو مشخص داشته باشه.حجمشو باید مشخص داشته باشه و نوع گازی که استفاده شده که طبیعتا اکسیژن هست و رنگ آمیزی اش هم رنگ سفید یکدست هست که با آرم اکسیژن که روش میخوره.

خود شما می توانید به راحتی میزان اکسیژن باقی مانده در کپسول اکسیژن خانگی را محاسبه کنید:

یکی از مهمترین دغدغه های عزیزانی که از کپسول اکسیژن جوشکاری، کپسول اکسیژن همراه و یا کپسول اکسیژن خانگی استفاده می کنند محاسبه میزان اکسیژن باقی مانده در کپسول است . در این قسمت می توانید به راحتی میزان اکسیژن باقی مانده در کپسول را محسابه نمایید .اما دو پارامتر خیلی مهم در این کپسول ها وجود داره. یکی خلوص گاز هست که به شدت میتواند هم حال شما را خوب کند , هم مصرف گازتون را پایین بیاره.

پارامتر مهم دیگه فشار شارژ گازی هست که اون سیلندر شارژ شده.استانداردی که اتحادیه و انجمن به کارخونه ها اعلام میکنه حدود ۱۳۵ بار هست که این میتواند از ۱۲۰ تا ۱۳۵ متغیر باشد.کمتر از این قابل قبول نباید باشه.اگر شما کپسول ۱۳۵ باری را داشته باشید با کپسول ۱۲۰ باری نمیشه گفت فرقی نداره ولی فرقش آنچنان محسوس نیست.

بسته به میزانی که شما دارید مصرف میکنید به طور مثال اگر دکتر برای شما ۳ لیتر در دقیقه را تجویز کرده, شما خیلی راحت میتونید با یک محاسبه ی سرانگشتی بدونید که یک سیلندر چقدرو چند ساعت برای شما میتواند مصرفتان را تامین کند.مثالش را خدمتتون عرض میکنم.چون سیلندر ۱۰ لیتر است, فشار شارژ اگر ۱۳۵ بار باشه شما ۱/۳۵ متر مکعب اکسیژن را در اختیار دارید .

به عبارتی شما ۱۳۵۰ لیتر گاز را در اختیار دارید.که اگر ۳ لیتر در دقیقه بخواهید از این سیلندر استفاده کنید بر فرض اینکه در ته سیلندر حدود ۱۰ بار ( چون کمتر از ۱۰ بار دیگه لگلاتور برای شما جواب نخواهد داد ). این کپسول اکسیژن طبی در صورت مصرف ۳ لیتر در دقیقه باید عددی بین ۳ لیتر در دقیقه , هر ساعت ۶۰ دقیقه و شما ۱۸۰ لیتر در ساعت میتونید مصرف کنید.پس بنابراین این کپسول اکسیژن طبی باید در بدترین شرایطش یه چیزی بین ۶-۵ ساعت مصرف مداوم شما را تامین کند که اگرخلوص گاز درست باشه احتمالا شما این گاز را هم لازم نخواهید داشت.

ممکن است شما بتوانید حتی این مصرفتان هم پایینتر بیارید.در نتیجه هم در هزینه ها صرفه جویی میکنید و هم خلوص گازی که در اختیارتون قرار میگیره خلوص گاز استانداردی هست.

آیا شارژ کپسول اکسیژن طبی در محل کار درستی ست؟

من اخیرا در چند جا متوجه شدم اعلام کردند که شارژ را در محل از سیلندر به سیلندر به صورت یک آپشن در اختیار شما قرار میدهند.کار بسیار پسندیده ای است اما طبق قانون ظروف مرتبطه , سیلندری که ۱۳۵قبلا  بار شارژ شده اگر بخواهد به سیلندر خالی شما تزریق بشه مطمئنا دیگه اون ۱۳۵ بار را به شما نخواهد داد.در نتیجه حجم کمتری را خواهید گرفت .

ممکن است برای ۱ ساعت , ۲ساعت و یا ۵ ساعت کار شما را راه بندازه ولی در مقابل چون زود تمام خواهد شد ممکنه اون مصرفی را که انتظار دارید به شما نده.پس بنابراین دو تا پارامتر خیلی مهم هست . هم فشار گاز شارژ شده که به شما تحویل داده میشه خیلی مهمه و هم خلوص گاز.

فشار گاز را با مونومتر خودتون میتونید خیلی راحت چک کنید.اگر مونومترتون کالیبره باشه, اگر درست نشون بده , ممکن است درصد خطایی هم داشته باشد.توصیه ی من این است که از جاهای معتبری تهیه بفرمایید.

خلوص گاز کپسول اکسیژن طبی برای مصارف خانگی

در این بخش میخواهیم راجع به خلوص گازی که باید در کپسول اکسیژن طبی استفاده بشه خصوصا در منزل صحبت کنیم. خلوص هر اکسیژن بنا بر استاندارد ملی ایران که شماره استاندارد ملی ۳۲۴۰ هست و خیلی راحت برای همه قابل دسترس هست.

ممکن هست بسته به نیاز شما و بسته به تشخیص پزشک شما این خلوص متغیر باشه. چیزی که بیشتر من مایلم راجع بهش با شما صحبت کنم این است که , شما برای این که بتونید این اکسیژن را استفاده کنید حتما باید یه سری ماسک استفاده بشه, بسته به راحتی که شما میخواهید ازش استفاده کنید انواع ماسک هایی هست , ماسک هایی هستند که میتونن به طور کامل روی صورت و بینی شما قرار بگیره , ماسک هایی هستند که به صورت نازل در داخل بینی شما قرار بگیره , اون دیگه انتخاب شماست.

توصیه ی من این است که هر باری که دارید اینو استفاده میکنید, اگر یک نفر استفاده میکنه حداکثر چهار یا پنج بار از این ماسک ها استفاده کنه , یا با الکل طبی استریل کنن , به خاطر این که جلوی نفوذ میکروب را بگیرن.

چون به هر حال هر کسی اکسیژن بهش تجویز میشه بدنش در شرایطی نیست که بتواند اکسیژن خوب را از هوا بگیره .پس بنابراین توصیه ی من این است که هم اکسیژن را با خلوص بالا استفاده بفرمایید, یعنی حداقل خلوص گاز در کپسول اکسیژن طبی که میگیرید ۹۹ درصد باشه و هم وسایلی را که استفاده میکنید بهش دقت داشته باشید که از نظر استریل از نظر مصرف , از نظر جایی که تهیه میکنید از جاهای معتبر و مطمئنی باشه. همینطور پیشنهاد میکنیم کپسول اکسیژن طبی رو هم به دلیل اهمیت بالای نکات ایمنی و همینطور خلوص شارژ از جاهای مطمئن تامین کنید.

راجع به بالا بودن خلوص گاز در کپسول اکسیژن طبی هم اگر پزشکا به شما میگن به نظر من,  نظر ایشون مقدم تر هست اما به خاطر نشتی های ناخواسته ای که اطراف ماسک اکسیژنی که شما استفاده میکنید وجود داره ,اکسیژن حتی اگر ۹۹ درصد هم به شما برسه به خاطر ترکیبی که اطراف بینی شما و به خاطر نشتی هایی که در ماسک اکسیژن وجود داره , احتمالا بین ۴۰ تا ۵۰ درصد این اکسیژن به شما خواهد رسید.

مابقی را خود به خود با هوای اطرافی که تنفس میکنید ترکیب خواهد کرد , ولی اگر اکسیژن خلوص پایینتری را استفاده کنید در واقع یه جوری حالت روانی استفاده از اکسیژن را به شما خواهد داد نه اون نقطه ی مقصدی که مد نظرتونه.

پس بنابراین اگر اکسیژن با خلوص بالایی را استفاده بفرمایید هم از نظر مصرف خودتون حس خواهید کرد که اگر به شما به طور مثال فلو پنج لیتر در دقیقه را پیشنهاد کرده دکترتون که استفاده بکنید , اگر خلوص بالایی را استفاده کنید احتمالا خودتون ترجیح خواهید داد که این فلو را کمتر کنید , مثلا برسونید به چهار لیتر در دقیقه که این خود به خود مصرف یک کپسول اکسیژن طبی را که به طور مثال قراره حدود ۱۰ ساعت جواب بده , خودتون میتونید کنترل بکنید این را . میزان مصرفتون را نسبت به اون اکسیژن بالا ببرید.

درباره گاز اکسیژن بیشتر بدانید

اکسیژن گازیست بی رنگ، بی بو، بی مزه، بسیار واکنش پذیر که 20.94% اتمسفر را تشکیل میدهد و پایه و اساس بیشتر اشکال احتراق است.

سایزهای رایج اکسیژن:

7 و 12 پوند – 2 , 5 10 , 20 , 40 و 50 لیتری با فشار 150 و 200 بار.

نحوه تولید اکسیژن:

اکسیژن از تقطیر جزئی هوای مایع بدست می آید. طی این فرآیند و از آنجائی که نقطه جوش اکسیژن مایع از نقطه جوش نیتروژن مایع بیشتر است، اول نیتروژن بخار می شود و در نتیجه اکسیژن در کپسول باقی مانده و جمع آوری میشود.

کاربرد اکسیژن :

• در صنایع هوا فضا و هواپیمائی: سوخت جانبی بسیاری از وسایط نقلیه بوده و باعث احتراق بهتر سوخت موشک میشود.
• در صنایع خودرو سازی و تجهیزات حمل و نقل: در برش پلاسما و برش لیزری به کار میرود.
• در صنایع شیمیائی: جهت تولید اکسید اتیلن (EO)، اکسید پروپیلن (PO)، اتیلن دی کلراید (EDC)، وینیل استات منومر (VAM)، دی اکسید تیتانیوم (TiO2)، سولفات فریک، آکریلو نیتریل و اسید خالص ترفتالات (PTA) به کار می رود.
• در جوشکاری و تولید فلزات: برای بالابردن راندمان احتراق در تولید فلزات آهنی و غیر آهنی به کار میرود.
• در تصفیه آب و فاضلاب: برای به حداقل رساندن انتشارات VOC، کاهش بو و کف به کار می رود.
• در صنایع شیشه سازی: برای بهبود احتراق کوره های ذوب شیشه به کار میرود.
• در پزشکی: براى درمان هیپوکسی، هیپوکسمی، نارسائیهای تنفسی و احیائ بیماران به کار می رود.
• در صنایع غذائی: اکسیژن جهت اکسیژن دهی مخازن پرورش ماهی به کار می رود.

نکات ایمنی عمومی کار با کپسول اکسیژن طبی:

گاز اکسیژن غیر آتشزا ست ولی باعث تسریع در سوختن مواد می شود. مخزن تحت فشار است و نباید سوراخ شود. برای استفاده از کپسول اکسیژن طبی باید از تجهیزات تقلیل فشار استفاده شود، بعد از هر استفاده شیر حتما بسته شود، بعد از خالی شدن کپسول باید در مکانی خنک قرار گیرد.

کپسول اکسیژن طبی باید دارای کلاهک باشند و در محل خود ثابت گردند. تخلیه سریع گاز ممکن است باعث یخ زدگی و سوختگی برودتی شود. ماکزیمم دمای محیط برای نگهداری سیلندر اکسیژن تحت فشار 52 درجه سانتیگراد می باشد.

شارژ گاز اکسیژن ایرانی تا 99.9 و برای اکسیژن مایع تا 99.99 خالص می باشد. فشار شارژ سیلندر اکسیژن 40 لیتری 150 بار معادل 2250 PSI و در سیلندر های 50 لیتری فشار شارژ 200 بار معادل 3000 PSI است.

اکسیژن: منبع حیات انسان

در شرایطی که خون ممکن است مهم‌ترین مایع بدن انسان محسوب شود، دلیل اصلی این مساله حول محور انتقال اکسیژن گردش می کند. انسان ها موجوداتی هوازی هستند یعنی به اکسیژن برای آزاد کردن انرژی و ادامه حیات نیاز دارند. بدون اکسیژن، سلول های بدن ما قادر به آزادسازی انرژی موجود در مواد غذایی مصرفی نیستند و ما خواهیم مرد. انسان از طریق تنفس، هوا را به شش ها انتقال می دهد و خون اکسیژن را به سلول های بدن انسان می رساند. دی اکسید کربن که محصول زائد است از طریق دستگاه تنفس به خارج از بدن منتقل می شود.

تنفس به طور معمول یک فعالیت ناخودآگاه است. این عملیات توسط ساقه مغز کنترل می شود که به طور خودکار آن را همراه با عملکردهایی مانند ضربان قلب، فشار خون و گوارش تنظیم می کند. از این رو، نگرانی از بابت به خاطر سپردن تنفس وجود ندارد، اگرچه امکان کنترل آگاهانه سرعت تنفس وجود دارد. این کار می تواند برای کسب آرامش، به حداکثر رساندن بهره‌وری برای دویدن و یا حبس نفس تا زمانی که امکان دارد، انجام شود.

هنگامی که به عمد با کمبود اکسیژن مواجه می شوید

یک فرد عادی آموزش ندیده دلیل خاصی برای حبس نفس خود در مدت زمان طولانی و مخاطره آمیز ندارد. بیشتر مردم با حبس نفس خود برای 30 تا 60 ثانیه مشکلی ندارند و می توانند احتمالا بیشتر از حد لازم نیز این کار را انجام دهند. اما اگر فردی برای چند دقیقه امکان تنفس اکسیژن را نداشته باشد با مشکل جدی مواجه می شود.

اگر فردی با اراده خود اکسیژن تنفس نکند در نهایت با از دست دادن هوشیاری مواجه می شود. از آنجایی که بیهوشی در نتیجه عدم تنفس اکسیژن خودخواسته بوده است دلیلی برای آغاز تنفس پس از بیهوشی وجود ندارد. ساقه مغز بی نیاز از تصمیم‌گیری ما امکان تنفس مجدد را فراهم می کند. از این رو، خودکشی از طریق امتناع از تنفس اکسیژن امکان پذیر نیست زیرا هرچه از این کار امتناع کنید خود بدن در نهایت این تصمیم را وتو می کند.

بر خلاف مردم عادی، برخی افراد برای کنترل تنفس خود آموزش های ویژه می بینند و از این رو می توانند نفس خود را در بازه های زمانی طولانی‌تر حبس کنند. غواصان آزاد از جمله این افراد هستند که به طور معمول می توانند چند دقیقه را زیر آب سپری کنند. رکورد فعلی برای حبس نفس زیر آب نیز برابر با 22 دقیقه است که در اختیار استیگ سورینسن دانمارکی قرار دارد.

مطالعات متعددی برای بررسی سازگاری های جسمانی که اجازه می دهند برخی افراد به مدت طولانی‌تر نفس خود را حبس کنند، صورت گرفته است. در یک مورد که ماهیگیری برزیلی مورد بررسی قرار گرفته بود مشخص شد وی دارای ریه های به طور قابل توجه بزرگتر نسبت به افراد دیگر است. در موردی دیگر، شکارچیان مروارید ژاپنی و کره ای مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شد هنگام غواصی 10 درصد گلبول های قرمز بیشتری در جریان خون آنها وجود دارد.

وضعیت روحی نیز نقش مهمی در حبس هرچه بیشتر نفس ایفا می کند. غواصان آزاد برای به حداقل رساندن عملکردهای متابولیک و حفظ هرچه بیشتر اکسیژن پیش از غواصی روح و روان خود را آرام می سازند. هنگامی که کمبود اکسیژن اختیاری نیست عملکرد متابولیک از اهمیت ویژه ای برخوردار می شود.

مرگ به واسطه کمبود اکسیژن

زیر شرایط عادی، تقلای ما برای حفظ زندگی پس از تنها چند دقیقه فقدان اکسیژن آغاز می شود. بدون توانایی تبدیل انرژی و استفاده از آن، مرگ سلول ها آغاز می شود. این شرایط در کل بدن رخ می دهد اما عدم رسیدن اکسیژن به مغز چالش برانگیزترین مساله محسوب می شود. مغز از نظر سوخت و ساز اندامی بسیار فعال محسوب می شود. مغز برای تداوم عملکرد خود به اکسیژن برای تولید انرژی نیاز دارد و بدون انرژی (بدون اکسیژن) سرنوشتی جز مرگ نخواهد داشت.

مغز به طور معمول 20 درصد از اکسیژن بدن را دریافت می کند. اگر مغز آنچه را که نیاز دارد دریافت نکند، مرگ سلول ها آغاز می شود و فرد را در معرض خطر آسیب دائمی مغزی قرار می دهد. اگر فردی خفه شود و یا توانایی دریافت اکسیژن به شیوه های غیر ارادی دیگر را نداشته باشد در نهایت با مرگ مغزی مواجه می شود.