پمپ وکیوم چیست؟
پمپ وکیوم از انواع پمپ خلا می باشد که کاربرد وسیعی در صنایع بزرگ و کوچک دارد. اولین بار یک دانشمند آلمانی شروع به استفاده از پمپ خلاء یا پمپ وکیوم نمود. پس از آن در سال های بعد از این پمپ در صنایع مختلف بسیار استفاده شده است.
تولید کنندگان پمپ وکیوم
پمپ وکیوم با نشان های تجاری مختلفی به بازار عرضه می شود. روبسکی ایتالیا ، ریچله آلمان ، بیکر آلمان ، ادوارد انگلیس ، اسپارمکس تایوان ، Pomvak ، Value ، Sihi ، Hamer و بسیاری نشان های تجاری دیگر به تولید پمپ وکیوم مشغول هستند. در ایران نیز پمپ وکیوم متحد یکی از شرکت های تولید کننده پمپ وکیوم با سایز بزرگ در ایران است.
آشنایی با نحوه کارکرد پمپ وکیوم
- انبساط داخل پمپ (اندوکسیوم)
2 .ایزوله کردن (بسته شدن ورودی)
3 .مرحله ی تراکم پرفشار (تراک)
4 .خارج شدن گاز از پمپ وکیوم
دسته بندی پمپ های وکیوم
پمپ وکیوم دارای انواع مختلفی است، به طور کلی پمپ های وکیوم در سه دسته طبقه بندی می شود:
- پمپ رینگ آبی
- پمپ وکیوم خشک
- پمپ وکیوم روغنی
پمپ وکیوم آبی در صنایع سنگین استفاده می شود و از آب برای تعدیل گرمای بدنه پمپ وکیوم استفاده می شود. پمپ وکیوم روغنی یکی از انواع پمپ های قابل استفاده در صنایع متوسط است. و همچنین در صنایع کوچک و سبک از پمپ وکیوم خشک استفاده می شود. از هوای ورودی به پمپ به عنوان خنک کننده استفاده می شود.
انواع پمپ های وکیوم
البته پمپ وکیوم انواع گسترده تری هم دارد. پمپ وکیوم روتاری (در در دسته وکیوم روغنی قرار می گیرد) ، تسمه ای ، دیافراگمی ، یونی ، پالت ، دورانی ، دیفیوژن و … نمونه هایی از انواع پمپ خلاء به شمار می رود. بسته به مقدار فشار کاری ، مدت زمان کارکرد پمپ ، نوع سیال و مواد شیمیایی ، مقدار تلرانس و … هر یک از انواع پمپ وکیوم استفاده می شود.
صنایعی که پمپ وکیوم در آن کاربرد دارد
از پمپ های وکیوم در صنایع مختلف نظیر صنایع فولاد ، صنایع سیمان ، ریخته گری ، شیشه ، قند و شکر ، صنایع چوب ، طلا سازی ، صنایع سیم و کابل ، صنایع کنسرو سازی ، صنایع آب و فاضلاب ، چرم سازی ، ماشین سازی ، چاپ و بسته بندی ، نفت و گاز ، لاستیک سازی ، و بسیاری صنایع دیگر استفاده می شود. پمپ وکیوم با سایز کوچک در دندان پزشکی ها ، بیمارستان ، پرورش ماهی ، آزمایشگاه و … بسیار کاربرد دارد.
سوالات متداول درباره پمپ وکیوم
پمپ وکیوم از چه اجزائی تشکیل شده و هر کدام چه نقشی ایفا می کنند؟
پاسخ: پمپ وکیوم دارای دو قسمت اصلی است که هر کدام از اجزای دیگری تشکیل شده اند.بخش روتور شامل پروانه وشفت و بخش بدنه از سیلندر و سرسیلندر تشکیل شده است.این سیستم ساده به نظر می رسد ولی در باطن از کیفیت کار بالایی برخوردار است.
در تعیین جنس قطعات سازنده یک پمپ وکیوم باید به کیفیت مناسب و بالا و ماشین کاری آنها با دقت بالا در حد میلی متر مورد نظر باشد تا از میزان نشت احتمالی داخلی پمپ کاسته شده و بازدهی آن افزایش یابد. بالانس دینامیکی روتور پمپ وکیوم توسط یک دستگاه کامپیوتری انجام می شود که از میزان ارتعاشات آن کم کند یا به حداقل برساند.
نحوه کار پمپ وکیوم چگونه است؟
پاسخ: در پمپ وکیوم پروانه در داخل سیلندر محتوای آب حول محور پمپ و به صورت دورانی و خارج از محور حرکت کرده و تشکیل رینگ آب می دهد. در هنگام دوران پره های پروانه به طور متوالی به آب وارد و از آن خارج می شوند که در نتیجه این عمل حجم فضای بسته بین دو سر سلیندر،هر دو پره پروانه و جداره داخلی رینگ آب از یک طرف پمپ وکیوم افزایش پیدا می کنند و عمل مکش صورت می گیرد , در طرف مقابل حجم قسمتهای اشاره شده با کاهش همراه بوده و عمل تراکم اتفاق می افتد.
آب از عواملی است که نقش مهمی در پمپ وکیوم دارد و آن را خنک می کند. برای اینکه تراکم به صورت ایزوترمال انجام گیرد می توان از کندانس ذرات آب و هوای خروجی و بازگشت آنها به پمپ وکیوم استفاده کرد که البته در نتیجه خنک شدن پمپ و به ثبات رسیدن درجه حرارت می باشد.
برای اینکه پمپ وکیوم به درستی کار کند باید چه شرایطی مهیا شود؟
پاسخ: معمولا در کاتالوگی که هنگام خرید به همراه پمپ وکیوم از طرف کارخانه مبدا ارائه می شود،مشخصات فنی آن نیز ذکر میشود.البته این مشخصات برای حالت استاندارد یعنی دمای گاز یا هوای ورودی 20 درجه سانتی گراد، فشار محیط 760 میلی متر جیوه و دمای آب ورودی به پمپ 15 درجه سانتی گراد یا کمتر ، می باشد. کار پمپ ممکن است تحت شرایط خاصی تغییر کرده و بازدهی آن پائین بیاید؛
مثلا اگر دما ،رینگ آب ورودی و سیال مورد مکش دچار تغییراتی شوند ممکن است در کارکرد پمپ تاثیر منفی بگذارند.اگر پمپ با این شرایط مواجه شود باید آب ورودی را اصلاح و برای مکش سیال از پمپی که دارای ظرفیت بیشتری باشد، استفاده شود.
برای استفاده تجاری از پمپ وکیوم از چه نام هایی استفاده می شود؟
پاسخ: از آنجا که پمپ وکیوم یک وسیله کاربردی در صنعت است پس در تجارت مورد استفاده و مبادله قرار می گیرد؛ از این جهت قطعا به نام های مختلفی خوانده می شود.برخی از نام هایی که در تجارت برای پمپ وکیوم وجود دارد می توان به لیست زیر اشاره کرد:
پمپ وکیوم یک پره گاه روغنی ، پمپ وکیوم چند طبقه جفت ، پمپ وکیوم روغنی سایز کوچک ، پمپ گردشی پالت دار ، پمپ وکیوم خشک دورانی ، پمپ وکیوم اجکتور خشک ، پمپ وکیوم آبی ، پمپ وکیوم دیافراگمی ، پمپ وکیوم دیفیوژن ، پمپ وکیوم دورانی غلطکی و … .
در دسته بندی کلی پمپ های وکیوم چند نوع هستند؟
پاسخ: پمپ وکیوم نیز مانند سایر وسایل مورد استفاده در صنعت در انواع مختلفی دسته بندی می شوند. البته دسته بندی کلی پمپ وکیوم بر سه نوع پمپ های وکیوم خشک،روغنی و آبی می باشد.
پمپ های وکیوم خشک چگونه پمپ هایی هستند؟
پاسخ: پمپ وکیوم خشک بیش از سیر انواع پمپ وکیوم عمر می کنند. کار آنها توسط تیغ های بدون روغن انجام می شود و نحوه کار آنها به این شکل است که ابتدا به وسیله دریچه های فشار، خلا ایجاد می کنند که این کار با کمترین آلاینده و صدای ممکن انجام می شود.
نمونه ای از پمپ های وکیوم خشک پمپ اجکتیو است که معمولا در شرایط خاصی مورد استفاده قرار می گیرند آن هم وقتی است که محیط مورد نظر دارای فشار هوای زیادی باشد . نمونه دیگر پمپ های وکیوم خشک پمپ دیافراگمی است که برای استفاده محدودیت محیطی خاصی نداشته و در همه اماکن قابل استفاده می باشد.
ساختار پمپ های وکیوم آبی چگونه بنا نهاده شده است؟
پاسخ: در این نوع از پمپ های وکیوم نیز مانند پمپ وکیوم خشک خلا ایجاد می شود اما نسبت ایجاد آن در مقابل نوع روغنی پمپ های وکیوم، حدود 10 تا 100 برابر کمتر است.این پمپ ها معمولا در شرایط عادی قابلیت استفاده را دارند اما بهتر است قبل از شروع کار با آنها، استاندارد دما و محیط آب را حفظ کرد .
از مزایای پمپ وکیوم آبی این است که تحت هیچ شرایطی کوچکترین آسیبی به محیط اطراف خود نمی رساند.از نمونه های این نوع پمپ وکیوم می توان به پمپ گردش تیغه ای که در هنگام کار کمترین ارتعاش ممکن را دارد، اشاره نمود.
طراحی و نحوه کار پمپ های وکیوم روغنی چگونه است؟
پاسخ: این نوع پمپ وکیوم مانند دو نوع دیگر این پمپ ها ایجاد خلا می کند که میزان آن بین 1/0 تا 1 میلی بار می باشد.این پمپ ها باید در مکانی نصب شوند که دارای دریچه های تعویض هوا باشد که علت این امر آن است که هنگام کار با این پمپ ها روغن بخار شده از اگزوز خارج می شود.
در پمپ های وکیوم روغنی از روغن جهت آب بندی برای ایجاد فشارهای پائین استفاده می شود بنابراین کیفیت روغن انتخابی از اهمیت برخوردار است.نمونه ای از پمپ های وکیوم روغنی که به آن اشاره می کنیم، پمپ روتاری دورانی است که در آن روغن علاوه بر آب بندی نقش خنک کنندگی نیز دارد.
پمپ وکیوم
پمپ وکیوم یکی از پر کاربردترین ابزارهای جهان امروز است. این پمپ ها جهت ایجاد وکیوم یا خلاء در انواع و مدل های گوناگون و در کاربری های مختلف تولید و عرضه شده است.
نحوه ی عملکرد پره ی چرخنده در وکیوم
1.مرحله ی انبساط (باز شدن ورودی و فشار کم) (اندوکسیوم)
2.ایزوله کردن (بسته شدن ورودی) (تجزیه)
3.مرحله ی تراکم پرفشار (تراکم)
4.خارج شدن گاز
انواع پمپ وکیوم چیست؟
به صورت کلی انواع پمپ وکیوم به سه دسته اصلی آب در گردش یا رینگ آبی ، روغنی و وکیوم خشک تقسیم می شود.
وکیوم آبی که بیشتر در صنایع سنگین کاربرد دارد، از آب برای خنک کردن استفاده می کند.
وکیوم روغنی نیز در صنایع متوسط کاربرد دارد و از روغن جهت خنک کردن استفاده می کند.
کاربرد وکیوم خشک نیز در صنایع سبک بوده و هوای ورودی در آن کار خنک کنندگی را بر عهده دارد.
در نگاه جزئی تر می توان از مدل روتاری ، تسمه ای ، دیافراگمی ، اجکتیو ، یونی ، پیستونی ، اسکرول ، پالت دار ، دورانی غلطکی ، دیفیوژن و ….. نام برد.
وکیوم روتاری نیز در دسته وکیوم روغنی قرار می گیرد.
به طور کلی این تجهیزات در عواملی مانند فشار ، مدت کارکرد ، تولید تلرانس، کار با سیالات و مواد شیمیایی و کیفیت با یکدیگر تفاوت دارند.
تقسم بندی پمپ های وکیومی با توجه به عملکرد
پمپ ایمپولز (پمپ مولکولی)
پمپ های تغییر مکانی مثبت
پمپ جذب کننده
پمپ های جابه جایی مثبت
پمپ های جابجایی مثبت را می توان به دو دسته اصلی تقسیم نمود : رفت و برگشتی و دوار.
پمپ های رفت و برگشتی شامل انواع پیستون ، پیستون و دیافراگم است.
پمپ های دوار شامل دنده ، لوب ، پیچ ، پره وپمپ های بادامک
اکثر وکیوم پمپ های موجود در بازار ایران از نوع رفت و برگشتی بوده که عمل انتقال فشار را در دو مرحله رفت و برگشت انجام می دهند.
کاربردهای پمپ وکیوم
پمپ وکیوم در صنایع بسیاری مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله صنایع شیمیایی ، نفت و گاز و پتروشیمی ، چاپ و بسته بندی ، داروسازی ، دامداری ، چوب ، قند و شکر ، لاستیک سازی ، غذایی و کنسروسازی ، فولاد ، ریخته گری ، شیشه و پلاستیک ، چرم سازی ، ماشین سازی ، سیم و کابل ، مقوا سازی ، طلاسازی ، نساجی ، آب و فاضلاب و بسیاری از صنایع دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. از دیگر کابردهای این پمپ می توان به آزمایشگاه ها ، دندان پزشکی ، بیمارستان ها ، نیروگاه ها ، پرورش ماهی ، حمل و نقل و بسیاری از موارد دیگر اشاره کرد.
برندهای موجود
از انواع برندهای وکیوم می توان به برند والو و هامر نام برد که در ایران بسیار پر طرفدار است.همچنین انواع پمپ های وکیومی موتور یخچالی که شرکت سرمایش در حال تولید آنهاست.
