آشنایی با انواع الکتروموتور و کاربرد آن ها، الکتروموتور وسیله‌هایی هستند که در جزئی ترین وسایل زندگی ما حضور دارند. که شامل آبمیوه‌گیری برقی، یخچال ماشین کنترلی و بسیاری از وسایل دیگر دارای الکتروموتور است. در این مقاله با انواع الکتروموتورها آشنا می‌شویم. موتورهای الکتریکی عموماً حرکت چرخشی تولید می‌کنند و در صنایع از این حرکت چرخشی برای انتقال نیرو استفاده می‌شود.
موتور سنکرون
در این نوع از الکتروموتور، شافت (روتور) با جریان تغذیه هماهنگ شده و سرعت ثابت می‌چرخد.
موتور آسنکرون یا موتور القایی
توان مورد نظر خود را از القای الکترومغناطیس در قسمت روتور به‌دست می‌آورد. این موتور در زمانی که زیر بار قرار می‌گیرد دچار افت سرعت می‌شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به مقاله مراجعه کنید.
غالباً در منازل مسکونی، کارگاه‌های کوچک، فروشگاه‌ها و مغازه‌های کوچک شهری از برق تکفاز استفاده می‌کنند، بنابراین وسایل الکتریکی در این مکان‌ها نیاز به الکتروموتورهای تکفاز خواهند داشت. این گونه موتور تک فاز هم در موتور سنکرون و هم در موتور آسنکرون دیده می‌شود. در موتورهای آسنکرون، الکتروموتور تکفاز در موتورهای دفعی و قفس سنجابی دیده می‌شود.
این الکتروموتور از سه منبع (سه سیم‌پیچ) تغذیه استفاده میکند. از این الکتروموتور برای کاربری‌ها با توان بالا استفاده می‌شود. میدان الکترومغناطیسی در موتور سه‌فاز از اختلاف فازهای موجود در میدان تغذیه حاصل می‌شود.
در الکتروموتور سنکرون از یک منبع تکفاز برای تغذیه و حرکت روتور استفاده می‌شود که نسبت به سرعت چرخش روتور، EMF و جریان عبوری از سیم‌پیچ‌ها فرق خواهد کرد.
در این نوع از الکتروموتور روتور و استاتور سیم‌پیچی می‌شوند. در زمان اتصال استاتور به منبع برق، موتور با سرعت سنکرون خواهد چرخید. روتور نیز که به جریان برق DCوصل است با اتصال به منبع، روتور نیز با سرعت استاتور خواهد چرخید. هدف از موتور سنکرون تولید یک سرعت ثابت است، حتی اگر بازده کمی ایجاد شود. استفاده از موتور تکفاز ما را به این هدف خواهد رساند.
- استپر موتور
- مقاوم مغناطیسی
- زیر سنکرون
- مغناطیس (magnetism)
- الکترواستاتیک (Electrostatic)
- پیزواستاتیک (Piezostatic)
الکتروموتور آسنکرون قفس سنجابی
نام این الکتروموتور به دلیل تشابه بسیار بالای روتور آن به شکل قفس سنجاب ها است.
روتور این الکتروموتور به صورت استوانه با میله های مسی و آلومینیومی است،
میله ها به دو صورت میله های گرد و میله های مستطیلی به شکل مورب کنار هم قرار می گیرند.
دلیل مورب قرار گرفتن میله ها، استفاده از هم پوشانی میدان استاتور و روتور برای جلوگیری از قفل شدن و ایجاد لرزش در هنگام راه اندازی است.
الکتروموتور آسنکرون روتور سیم پیچی شده
برای رفع نقطه ضعف الکتروموتورهای قفس سنجابی مقاومت پایین، از الکتروموتورهای سیم پیچی استفاده می شود.
به این صورت که به جای استفاده از میله ها از روتور سیم پیچی شده استفاده می شود که
در لحظه راه اندازی مانع بالا رفتن جریان و گشتاور می شود.
همچنین در این نوع الکتروموتور با قرار دادن مقاومت در مسیر سیم پیچ ها می توان کنترل جریان الکتروموتور را به دست گرفت.
به دستگاه الکترومکانیکی که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل میکند الکتروموتور گفته می‌شود. موتورهای الکتریکی عموماً حرکت چرخشی تولید می‌کنند و در صنایع از این حرکت چرخشی برای انتقال نیرو استفاده می‌شود. مکانیزم تولید نیرو در الکتروموتور از تعامل بین میدان مغناطیسی و جریان درون رساناها استفاده می‌کنند. فرآیند برعکس الکتروموتور یعنی تبدیل انرژی مکانیکی به الکتریکی در ژنراتورها انجام می‌شود. ما در ادامه به آشنایی با انواع الکتروموتور میپردازیم.
روتور
بخش محرک موتور الکتریکی است که وظیفه انتقال نیرو از الکتروموتور به ماشین‌ها را برعهده دارد. برای به حرکت درآمدن روتور یک رسانا درون آن قرار می‌گیرد که با قرارگرفتن در میدان مغناطیسی تحت تأثیر این جریان قرار گرفته و شفت حرکت میکند. در روتورهایی که آهن‌ربای دائمی دارند، رساناها در قسمت ثابت الکتروموتور قرار می‌گیرد.
استاتور
بخش ثابت موتور الکتریکی است. چند میله باریک آلومینیومی یا آهنی بخش اصلی استاتور را تشکیل میدهند که این میله‌ها هسته اصلی موتور الکتریکی را شکل میدهند. سیم‌پیچ‌ها روی هسته قرار می‌گیرند و بدنه موتور استاتور را می‌پوشاند.
بلبرینگ
روتور در الکتروموتور نیاز به یک تکیه‌گاه دارد، بلبرینگ‌ها تکیه‌گاه روتور است که به آن اجازه چرخش می‌دهد، خود بلبرینگ نیز توسط پوسته الکتروموتور محافظت می‌شود. یکی دیگر از وظایف بلبرینگ کم کردن فشار اضافی در الکتروموتور است.
کموتاتور
این وسیله بیشتر در موتورهای الکتریکی DC استفاده می‌شود. کار کموتاتور تغییر جهت جریان برق در الکتروموتور است. چند حلقه اسلیپ جدا شده و یک شفت کموتاتور را تشکیل می‌دهد. روتور برای حرکت خود از تماس جاروبک با مبدل‌های استاتور انرژی دریافت میکند.
اگرچه در اجزای موتور دستگاه‌ها با هم مشابه بودند اما در عملکرد هر دستگاه دارای تفاوت از یکدیگر است.
شکاف هوا
یکی دیگر از بخش‌ها یا اجزای موتور الکتریکی شکاف هواست. شکاف هوا به فاصله بین روتور و استاتور گفته می‌شود. هرچه شکاف هوا کمتر باشد، ضریب فاکتور در توان بالای موتور بیشتر خواهد بود. شکاف هوا نباید از مقداری خاص کمتر شود زیرا فاصله بسیار کم موجب سروصدا و خوردگی در الکتروموتور خواهد شد.
امروزه الکتروموتور های مختلفی تولید و راهی بازار می گردند که هر کدام کاربرد های متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند برای اینکه بتوانید انتخاب درستی داشته باشید باید شناخت خوبی از نوع الکتروموتور ها پیدا کنید. ما در ادامه به آشنایی با انواع الکتروموتور میپردازیم.
الکتروموتورهای موتوژن
شرکت ایرانی موتوژن انواع الکتروپمپ، الکتروموتور خانگی(انواع موتور کولر آبی و امثال آن) و الکتروموتور صنعتی تولید میکند. این شرکت انواع الکتروموتورهای زیر را در بازار عرضه میکند: الکتروموتور سه فاز تک دور و الکتروموتورهای سه فاز دو دور، الکتروموتور سه فاز IE2، الکتروموتور تک فاز دوخازنه، الکتروموتور تک فاز خازن دائم، الکترو موتورهای این شرکت با بدنه آلمنیومی و چدنی عرضه می گردند.
الکتروموتورهای جمکو
شرکت آبا دیزل تولید کننده این الکتروموتورها است. این شرکت به تولید برای صنایع سنگین شهرت دارد و اغلب محصولات آن برای کار در صنایع بزرگ طراحی شده اند. اما چند محصول برای صنایع کوچک نیز میتوان در میان محصولات آن مشاهده کرد. الکتروموتورهای جمکو قابلیت صادرات دارند و کلیه استاندارد های روز دنیا در آنها رعایت می گردد. هم اکنون بسیاری از صنایع کشور با چرخ جمکو به حیات خود ادامه میدهند. برای دیدن برند کلیک کنید.
الکتروموتورهای متفرقه
الکتروموتور های چینی را به عنوان الکتروموتورهای متفرقه نیز در بازار می شناسند. این موضوع به معنای کیفتی بد این الکتروموتورها نیست. این الکتروموتورها برای کارهای سبک و نیمه سنگین طراحی شده اند و اگر هنگام خرید دقت لازم برای انتخاب نوع را داشته باشید میتوانید براحتی سالیان سال با این الکتروموتورها چرخ صنعت خود را به حرکت در آورید.
الکتروموتور زیمنس
قطعاً این شرکت نیازی به معرفی ندارد، شرکت زیمنس سالیان سال است که در عرصه تولید انواع محصولات خانگی و صنعتی فعالیت می کند. این شرکت انواع الکتروموتورهای صنعتی تک فاز و سه فاز را عرضه می کند. برای دیدن برند کلیک کنید
الکتروموتور ریپالسیونی (Repulsion)
این نوع الکتروموتورها بر پایه دافعه مغناطیسی کار می کنند. به صورتی که سیم پیچ استاتورها به جریان متناوب وصل شده و روتور نیز مانند انواع الکتروموتور جریان مستقیم است.
تنها تفاوت بین الکتروموتورهای ریپالسیونی با (DC) وجود جاروبک های (brush) اتصال کوتاه شده در محل برخورد جاروبک با کموتاتورها است.
استاتور این نوع الکتروموتور شیارهایی دارد که سیم پیچی ها روی آن ها قرار می گیرند.
