جرم قماربازی به عنوان یک فعل غیرقانونی در حوزه حقوق جزایی تعریف می‌شود. این جرم، به موجب حکم مجازاتی، به وسیله جزای نقدی و ضبط مال متخلفین از این عمل محکوم می‌شود. توضیحات زیر جزئیات بیشتری درباره جرم قماربازی، روند شکایت و مراحل رسیدگی به این جرم را فراهم می‌کند. جرم قماربازی شامل فعالیت‌هایی است که در آن یک یا چند نفر، به صورت فیزیکی در محیط‌هایی نظیر کازینوها یا در فضای مجازی از طریق اینترنت، از ابزارهایی همچون تخته، قاب، سکه و موارد مشابه برای بازی و شرط‌بندی استفاده می‌کنند. در قواعد بازی، شرط‌ها معین می‌شود و بازنده مکلف است وجه، مال، منفعت یا امتیازی را به طور مستقیم یا غیر مستقیم به برنده اعطا کند.
حکم مجازات، به تناسب میزان مالی که از قماربازی به دست آمده، جزای نقدی را معادل یک تا سه برابر آن اعمال می‌کند. این ماده با دقت و صداقت در مقابل تخلفات قماربازی در دنیای حقیقی، اقدام به تعیین مجازات‌های کاهنده انگیزه افراد به ارتکاب چنین جرمی نموده و از افترا به اموال عمومی و اجتماع در برابر خطرات احتمالی مرتبط با قماربازی جلوگیری می‌کند. تبیین و بررسی حکم مجازات قماربازی اینترنتی با پیشرفت تکنولوژی و گسترش اینترنت، جرایم مجازی نظیر قماربازی اینترنتی به یک چالش جدید تبدیل شده‌اند. در این بخش از مقاله تهران وکیل ، قصد داریم به بررسی حکم مجازات قماربازی اینترنتی، با توجه به اصلاحاتی که در سال ۱۴۰۰ در ماده ۷۰۵ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی انجام شده است، بپردازیم.
فرآیند شکایت از جرم قماربازی
شکایت از جرم قماربازی با ثبت شکواییه آن انجام می‌شود. افراد می‌توانند شکایت خود را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کرده و درخواست رسیدگی به این جرم را مطرح نمایند. پس از ثبت شکایت به کمک ، دادسرا مراحل اولیه تحقیقات را آغاز کرده و به بررسی جزئیات و شواهد مرتبط با جرم مزبور می‌پردازد. پس از شکایت، دادسرا با آغاز تحقیقات مقدماتی، شروع به جمع‌آوری شواهد و اطلاعات لازم جهت تشخیص و اثبات جرم می‌نماید. این مرحله شامل مصاحبه با طرفین و جمع‌آوری اسناد و شواهد مرتبط است. سپس، با توجه به نتایج حاصل از تحقیقات، تصمیم به اتخاذ اقدامات لازم، از جمله صدور حکم مجازاتی بر اساس قوانین مربوطه، گرفته می‌شود.
قانونگذاران به هیچ عنوان ارتکاب جرایم مالی و علیه اموال را مجاز نمی‌دانند و مجازات‌های سنگینی برای مرتکبان اینگونه جرائم در نظر گرفته‌اند. یکی از اقسام جرایم مالی که افراد به دلیل سودآوری یا به عنوان عادت، درگیر آن می‌شوند، قماربازی، گروبندی و شرط‌بندی است. این اعمال همگی جرم بوده و مجازات‌های سنگینی در پی دارند. تشخیص این جرائم و صدور حکم مجازات به آن تنها در صورتی ممکن است که تمامی ارکان جرم قماربازی حاکی از وقوع آن باشد. بررسی وضعیت جرمی، اشتباهی نیست، بلکه یک اقدام ضروری در راستای حفظ امنیت اجتماع و حقوق شهروندان است. برای تصمیم‌گیری در مورد مجازات، لازم است که اثبات و واضح‌سازی تمام جوانب جرم انجام شود و حکم در انطباق با اصول حقوقی و قانونی تصویب گردد.
بررسی جرم قماربازی و حکم مجازات آن
قبل از ارائه حکم مجازات قماربازی، ضروری است که به تعریف و اجزای جرم قماربازی پرداخته شود. طبق تبصره یک ماده ۷۰۵ قانون مجازات، قماربازی شامل هر نوع بازی است که به بازنده یا بازندگان، وجه، مال، منفعت، خدمت یا امتیاز مالی را به صورت مستقیم یا غیر مستقیم پرداخت می‌کند. این تعریف دربرگیرنده هرگونه بازی با استفاده از ابزارهایی نظیر تخته، کارت، سکه، گردو و موارد مشابه است. مهم‌ترین هدف از این تدابیر قانونی، جلوگیری از ارتکاب جرم و ارتقاء اصول اجتماعی و اخلاقی است تا امکان بازگشت مجرم به جامعه به شکل ایمن و مثبت ممکن گردد.
اقدام به قمار در دنیای واقعی یا مجازی از دیدگاه قانونی جرم بوده و پیامدهای جدی از جمله مجازات‌های سنگین را به دنبال دارد. از این منظر، حکم مجازات قماربازی در قوانین تعزیرات اسلامی موجود در ماده ۷۰۵ و موارد مرتبط آن، تعریف و اعلام شده است. تصویب اصلاحات در بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی نیز تأثیرات مهمی در مواجهه با افراد متخلف از قماربازی داشته است. به‌طور خاص، این اصلاحات به منظور تقویت تدابیر جلوگیری و تأدیبی در برابر جرم قماربازی صورت گرفته است. در پایان، توجه به این نکته ضروری است که حکم مجازات در مورد قماربازی به موارد و شرایط خاص هر پرونده بستگی دارد و اجرای عدالت در تصمیم‌گیری‌های قضایی درخصوص این جرم با دقت و دادگاه مستند صورت می‌پذیرد.
سوءاستفاده از قمار و حکم مجازات
در صورتی که افراد به سوءنیت و با انگیزه خلاف قوانین، به انجام بازی قماربازی بپردازند و هدف آنان از شرکت در این بازی‌ها، برد و به دست آوردن مال یا ملک به نفع خود یا دیگران باشد، این افعال به مفهوم جرم قماربازی تلقی می‌شوند. مرتکبان این جرم با سوءنیت، به دلیل تلاش برای به دست آوردن منافع شخصی به طریقی خلاف اخلاق و قوانین حرکت کرده و درصورت شناسایی، مواجه با مجازات‌های مندرج در قوانین مجازات اسلامی خواهند بود. حکم مجازات برای مرتکبان این اقدامات در موارد خاصی که در ادامه مقاله توضیح داده خواهد شد، تعیین می‌شود. این مجازات‌ها با هدف جلوگیری از انگیزه به دست آوردن منافع غیرقانونی و حفظ عدالت اجتماعی اعمال می‌شوند. در برخورد با مرتکبان این جرم، سازوکارها و تدابیر قانونی جهت پیشگیری از سوءاستفاده در فعالیت‌های قماربازی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
حکم مجازات قمار کردن
در زمان حال که فعالیت‌های قماربازی به صورت فیزیکی و واقعی نظیر کازینوها از طریق مواد مختلف اقتصادی و اجتماعی تأثیر گذار است، حکم مجازات قمار کردن در دنیای حقیقی نظیر کازینو، در قانون مجازات اسلامی به صورت مشخص واضح شده است. ماده ۷۰۵ اصلاحی بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، در تعیین حکم مجازات قماربازی در دنیای حقیقی، که شامل مکان‌های فیزیکی نظیر کازینوها می‌شود، به شرح زیر است: قماربازی، هر نوع بازی است که طبق قواعد خاص آن بازی، بازنده یا بازندگان، وجه، مال، منفعت، خدمت یا امتیاز مالی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، به برنده یا برندگان پرداخت می‌کنند. هر کسی که به هر دلیلی در انجام اینگونه بازی‌ها شرکت کند یا در آن‌ها شرط بندی نماید و یا واسطه شود، مجازات حبس از ۶ ماه تا ۲ سال خواهد داشت.
این ماده با تأکید بر اهمیت حفظ اصول اخلاقی و اجتماعی، حکم متناسب با نوع فعالیت‌های قماربازی در دنیای حقیقی را تعیین نموده و به افرادی که در این اقدامات شرکت کنند، مجازاتی تعلیم می‌دهد که قابل توجیه و منصفانه است. در ادامه مقاله، به بررسی حکم مجازات قماربازی در دنیای مجازی و اینترنتی پرداخته خواهد شد. تبیین و تفسیر حکم مجازات قماربازی در دنیای حقیقی بررسی حکم مجازات قماربازی در دنیای حقیقی، به منظور افشای جوانب مختلف ماده ۷۰۵ اصلاحی بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی و اصلاحات نظیر آن، که در سال ۱۴۰۰ صورت گرفت، موضوع این توضیحات رسمی خواهد بود.
مطابق ماده ۷۰۵ اصلاحی، هر فردی که در فضای حقیقی مرتکب قماربازی یا شرط‌بندی گردد یا در بخت‌آزمایی شرکت نماید، با حکم مجازاتی مواجه خواهد شد. حکم این جرم در دنیای حقیقی، به صورت مفصل در ذیل ذکر شده است: ضبط اموال و عواید حاصل از جرم هر نفر متخلف از قماربازی در دنیای حقیقی، ملزم به ضبط اموال و عواید حاصل از جرم خود خواهد بود. این بخش از حکم به منظور پس‌گیری منافع غیرقانونی به افراد، یکی از اهداف اصلی است. جزای نقدی درجه شش متجاوز به قماربازی در دنیای حقیقی، علاوه بر ضبط اموال، با جزای نقدی درجه شش مواجه خواهد شد. این مجازات نقدی از ۶ تا ۲۴ میلیون تومان را شامل می‌شود.
جزای نقدی معادل ارزش یک تا سه برابر اموال و عواید ضبط عواید و هر مال حاصل از جرم طبق این ماده، هر نوع درآمد و مالی که از طریق قماربازی اینترنتی به دست می‌آید، ملزم به ضبط شده و به دولت واگذار می‌شود. این تدابیر جهت تضمین امانت دارندگان جوانب اقتصادی ناشی از جرم قماربازی است. جزای نقدی یک تا سه برابر اموال و عواید متخلفان قماربازی اینترنتی، به جرم خود وارد جرم‌نامه می‌شوند و جزای نقدی اعمال می‌شود که معادل یک تا سه برابر ارزش کل اموال و عواید ناشی از این جرم خواهد بود. این مجازات، انگیزه‌های اقتصادی را از انجام جرم منع می‌کند. جزای نقدی درجه ۶ از ۶ میلیون تا ۲۴ میلیون تومان
رد مال در قماربازی
در مواجهه با سوالاتی که مال باخته‌ها پیرامون امکان رد مال در قمار مطرح می‌کنند، اساسا قوانین مدنی تجارب قمار و گروبندی را به عنوان دعواهای باطل و غیرقابل استماع معرفی کرده‌اند. این امر به معنای این است که دعواهای مبتنی بر مال باخته در فعالیت‌های قماربازی به اساس نادرستی و غیرقابل پذیرش در حقوق تلقی می‌شوند. در صورت انجام قماربازی اینترنتی، متجاوز نیز ملزم به پرداخت جزای نقدی درجه ۶ خواهد بود. این مقدار جزای نقدی از ۶ تا ۲۴ میلیون تومان است که با توجه به جلب رعایت و احترام به حقوق اجتماعی، انگیزه برای انجام این جرم از بین میبرد. این تدابیر حکومتی با نظارت دقیق و تشدید مجازات‌ها، تلاش برای کاهش قماربازی اینترنتی و کنترل جرایم مجازی در فضای مجازی را هدف قرار داده‌اند.
اما، تنها در شرایط خاصی، امکان رد مال در قمار وجود دارد. این شرایط به آن احتیاج دارند که مال باخته بتواند ثابت کند که در فرآیند قمار، مخاطب جهل یا مکری برخورده و به حکم و موضوع مطلع نبوده است. به علاوه، باید اثبات کند که او به دلیل اراده خود، قصد انجام فعل قماری را نداشته است. در صورتی که این شرایط محقق نشوند، مال باخته همچنان به عنوان یک مجرم معتبر شناخته می‌شود و امکان رد مال برای او میسر نخواهد شد. این موضوع درگیری مال باخته در جرم قماربازی را تشدید می‌کنده و به این نتیجه می‌انجاند که هیچ تلاشی برای استرداد مال از جانب قانون نخواهد شد. این نگرش قانونی به رد مال در قماربازی، با هدف جلوگیری از سوءاستفاده‌ها و حفظ حقوق افراد در مواجهه با فعالیت‌های قماربازی، به وضوح تعریف شده است.
راهنمای قانونی نحوه شکایت و رسیدگی به جرم قماربازی
تنظیم شکواییه شاکی باید جرم قماربازی را انجام داده و فایل آن را بر روی یک وسیله ذخیره‌سازی مانند سی دی یا مموری نگهداری کند. تحویل فایل شکواییه سپس، شاکی باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و فایل شکواییه خود را جهت ثبت و ارسال به دادسرا و دادگاه، تحویل دهد و هزینه‌های دادرسی و خدمات دفاتر را پرداخت کند. حضور در دادسرا پس از اعلام وقت از طریق پیامک، شاکی باید در دادسرا حاضر شده و ادله‌های اثبات ادعای خود را ارائه کند. تحقیقات دادسرا دادسرا پس از دریافت شکاییه، تحقیقات خود را انجام داده و در صورت نیاز، قرار منع تعقیب یا قرار جلب صادر می‌کند.
