روشهای تصفیه فاضلاب انسانی

با توجه به حجم بسیار زیادی که فاضلاب بهداشتی انسانی در جهان امروز پیدا کرده است باعث شده از اهمیت بسیار زیادی برخوردار شود؛ چرا که تخلیه آن می تواند صدمات جبران ناپذیری را به محیط زیست وارد کند و از سوی دیگر اگر عمل تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی صورت پذیرد، می تواند با باز چرخانی آب به چرخه مصرف کمک شایانی به بحران کم آبی و رونق کشاورزی و اقتصادی در هر کشوری بنماید.

فاضلاب بهداشتی انسانی در اثر مصرف روزانه آب، توسط انسانها برای انجام امور روزمره بهداشتی مثل استحمام، شستن لباس، شستن ظروف و نظافت و غیره تولید می شود.

روش های تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی

برای تصفیه فاضلاب، می توان از سه روش کلی استفاده کرد. این سه روش عبارت است از:

روش فیزیکی

این روش از اولین روش ها در تصفیه فاضلاب بهداشتی بوده و به دلیل سادگی فرایند در جداسازی مواد از نیروی آن استفاده می شود. روش فیزیکی هزینه کمتری نسبت به دیگر روش ها داشته به همین علت در بیشتر مواقع از این روش تصفیه استفاده می شود. این روش شامل: آشغالگیری، دانه گیری، ته نشینی، فیلتراسیون، چربیگیری و شناورسازی می باشد.

روش شیمیایی

این روش نسبت به روش فیزیکی پیچیده تر می باشد. در روش شیمیایی با استفاده از مواد و واکنش های شیمیایی، فرایند جداسازی یا تبدیل مواد صورت می گیرد. پیچیدگی این روش باعث شده است که بهره برداری از روش شیمیایی مشکل تر باشد و در نتیجه کمتر از این فرایند در سیستم تصفیه استفاده شود. یکی دیگر از مشکلات این روش هزینه بالای خرید پکیج تصفیه فاضلاب و نگهداری مواد شیمیایی است که مانع استفاده از این روش در سیستم تصفیه می شود. این روش شامل: ازن زنی، کلر زنی، تنظیم PH، انعقاد و لخته سازی و گندزداریی با کلر می باشد.

روش بیولوژیکی

در این روش با استفاده از میکروارگانیسم‌ها مخصوصا باکتری ها در نصفیه فاضلاب بیمارستانی استفاده می شود؛ چرا که مواد آلی موجود در آن فاضلاب را جذب می کند و از آن برای تکثیر سلول و کسب انرژی استفاده می نمایند. همان طور که می دانید مواد آلی سهم بیشتر آلاینده ها را تشکیل داده و استفاده از روش بیولوژیکی را متداول ساخته است. این روش با هزینه ای بسیار کم می تواند سهم عمده ای از آلاینده ها را مورد تصفیه قرار دهد که خود شامل: هوازی و بی هوازی می باشد.

با توجه به اینکه به تنهایی نمی توان با استفاده از یکی از روش های گفته شده، فاضلاب را تصفیه کرد، با تلفیقی از تمام روش های فوق در تصفیه فاضلاب های انسانی مورد استفاده قرار می گیرد.

فرایندهای سیستم تصفیه فاضلاب انسانی

همان طور که گفتیم، روش بیولوژکی با تلفیق دو روش دیگر از روش های رایج در تصفیه می باشد که در مراحل اولیه تصفیه، گند زدایی و پیش تصفیه صورت می گیرد؛ به همین دلیلی است که بیشتر از روش بیولوژیکی استفاده می شود. آشغالگیری ذرات درشت در فاضلاب معمولا توسط واحد آشغالگیر صورت می پذیرد. اینکار برای جلوگیری از گرفتگی لوله ها انجام می پذیرد.

پس از استفاده از این سیستم باید گند زدایی صورت گیرد. فرایند گندزدایی برای جلوگیری از ورود میکروب و بیماری ها به منابع آب صورت می گیرد.

کیفیت فاضلاب بهداشتی:

به دلیل منشاء تولید فاضلاب (فعالیت انسانها) در تمام جهان تقریبا از کیفیت یکسانی برخوردار است، فاضلاب بهداشتی انسانی حاصل از ترکیب آب سیاه (سرویس بهداشتی) و آب خاکستری (استحمام، شستشوی ظروف، شستشوی لباس و …) می باشد که در کشور های توسعه یافته تاسیسات این دو قسمت از یکدیگر جدا می باشد تا مراحل تصفیه راحت تر صورت پذیرد؛ اما در ایران هر دو آنها وارد یک شبکه فاضلاب مشترک می گردد و باید به عنوان فاضلاب تحت سیستم تصفیه فاضلاب انسانی قرار گیرند.

کیفیت ای نوع فاضلاب به عواملی چون سطح بهداشت، فرهنگ، سطح رفاه و بسیاری عوامل دیگر وابسته است که آنها را کمی از یکدیگر متمایز می سازد؛ اما همگی در یک بازه محدود آلاینده ها قرار دارند و برای احداث یک واحد تصفیه فاضلاب می توان به آن رجوع کرد.

آنالیز کیفی فاضلاب انسانی در ایران در صورت عدم انجام آزمایش بر روی آن، برای طراحی یک واحد سیستم تصفیه فاضلاب بهداشتی مطابق جدول زیر در نظر گرفته می شود.

سرانه تولید فاضلاب بهداشتی:

برای احداث یک واحد تصفیه به سرانه تولید فاضلاب نیاز داریم. حجم فاضلاب تولیدی به ازای هر نفر در طول شبانه روز را سرانه تولید فاضلاب می گویند. سرانه تولید در همه جا یکسان نیست و بستگی به عوامل بسیاری چون سطح بهداشت، فرهنگ، شرایط آب و هوایی، الگوی مصرف، کاربری محل و … دارد. میزان فاضلاب تولیدی یک مجموعه را می توان از روی قبض مصرف آب نیز برآورد کرد. در صورتی که قبض موجود نباشد این سرانه را در کاربری های مختلف در ایران طبق جدول زیر می توان تخمین زد.

ویژگی های سیستم تصفیه فاضلاب انسانی

سیستم های تصفیه فاضلاب انسانی امروزه در تمامی کشور های توسعه یافته و در حال توسعه و حتی در کشورهای جنگ زده ای چون افغانستان و عراق مورد استفاده قرار می گیرد. این کشور ها از مشتریان این سیستم های تولیدی شرکت های ایرانی می باشند. مزایای دستگاه های تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی عبارت اند از:

• کارایی مناسب و اخذ تائیدیه استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست
• عملکرد بدون ایجاد بو و آلودگی های زیست محیطی
• ساخت سریع و آسان
• قابلیت تغییر مکان دستگاه تصفیه فاضلاب انسانی حتی پس از نصب
• امکان ارتقا ظرفیت سیستم تصفیه در دوران بهره برداری
• استفاده از پساب خروجی برای کشاورزی وآبیاری فضای سبز

فرآیندهای تصفیه فاضلاب انسانی

این فرایند ها تنوع و گستردگی بسیاری دارند و انتخاب فرآیند مناسب از میان آنها امری مهم می باشد.

سیستم تصفیه فاضلاب انسانی عمدتا به وسیله تلفیقی از روش های فیزیکی و شیمیایی و فرآیندهای بیولوژیکی صورت می گیرد، مهم ترین این فرایند ها عبارت اند از:

این فرآیند همان فرآیند ارتقا یافته لجن فعال می باشد که با انجام یک سری تغییرات در آن، معایب سیستم لجن فعال رفع گردیده است. از این فرآیند برای تصفیه فاضلاب بهداشتی جوامع کوچک همچون شهرک های مسکونی، کارگاه ها، کارخانجات، هتل ها و بیمارستان ها و… مورد استفاده قرار می گیرد. مقاومت این سیستم نسبت به شوک های هیدرولیکی و کیفی فاضلاب بسیار بالاست و در حال حاظر در اکثر تصفیه خانه های فاضلاب از این فرآیند جهت تصفیه فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد.

روش MBBR:

در مکان هایی که با محدودیت فضا مواجه هستیم می توان از تصفیه فاضلاب به روش MBBR برای تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی استفاده کرد. این روش همان فرآیند لجن فعال با هوادهی گسترده می باشد که برای کاهش حجم مخزن هوادهی و در نتیجه کاهش فضای اشغالی از پکینگ مدیا شناور در مخزن هوادهی مورد استفاده قرار می گیرد و هزینه سرمایه گزاری اولیه را نیز کاهش می دهد.

از مزایای دیگر این سیستم باید به شوک پذیری بالا و همچنین افزایش ظرفیت تصفیه خانه فاضلاب در طول دوران بهره برداری با اضافه و کم نمودن مقدار پکینگ مدیا در حوضچه هوادهی اشاره کرد.

این فرآیند همان فرآیند لجن فعال با هوادهی گسترده می باشد که برای تصفیه تکمیلی فاضلاب بهداشتی و حذف پارامتر هایی که برای آب های سطحی و چاه های جاذب که از مهم ترین مکان های تخلیه فاضلاب هستند، انجام گرفته است. بدین صورت که برای حذف نیترات و فسفات از خروجی فاضلاب، یک واحد بی هوازی و یک واحد آنوکسیک به اول آن اضافه گردیده است.

اماکنی که از سیستم تصفیه فاضلاب انسانی استفاده می کنند:

تقریبا می توان گفت که درتمامی مکانهای موجود که انسانها مشغول به زندگی و کار کردن می باشند، فاضلاب هم هست و در هر جایی که فاضلاب هست به سیستم تصفیه فاضلاب انسانی نیاز می باشد. مکانهایی چون هتل ها، رستوران ها، کارخانه ها، بیمارستان ها، کمپ های کارگری، پالایشگاه ها، پتروشیمی ها، دانشگاه ها، خوابگاه ها، مجتمع عای تفریحی و پارک و … همه و همه جهت نصفیه فاضلاب بیمارستانی خود اقدام به ساخت تصفیه خانه فاضلاب نموده تا به محیط زیست صدمه ای وارد نشود و از پساب تصفیه شده جهت مصارف خود اقدام نمایند.

قیمت دستگاه تصفیه فاضلاب انسانی بهداشتی

مبلغی که برای سرمایه گزاری جهت تصفیه فاضلاب بهداشتی انسانی باید در نظر گرفت بسیار مقرون به صرفه است و در مدت کمی سرمایه به سرمایه گزار باز خواهد گشت؛ چرا که توامان باعث عدم آلودگی زیست محیطی و توسعه پایدار در دراز مدت می گردد و هم با استفاده از پساب تصفیه شده در کشاورزی و آبیاری فضای سبز، می توان گفت که سرمایه به زودی به سرمایه گزار باز خواهد گشت.

با این توضیحات هزینه لازم برای تصفیه فاضلاب به عواملی چون جنس سازه تصفیه خانه، فرآیند تصفیه و محلی که قرار است تصفیه خانه در آنجا احداث شود، بستگی دارد. بهترین گزینه برای فاضلاب بهداشتی، دستگاه های فلزی می باشد که به صورت پرتابل می باشد و در کارخانه شرکت ما ساخته شده و به محل پروژه جهت نصب و راه اندازی و بهره برداری حمل می گردد.

شرکت ارکا گستر هم اكنون قادر است با تكيه بر دانش فنی كارشناسان و متخصصان خود و تجارب عملی بدست آمده در اجرای پروژه‌های متعدد تصفیه فاضلاب، طراحی و ساخت سپتیک تانک، ساخت پکیج تصفیه فاضلاب، تصفیه آب و تصفیه هوا، مسائل مربوط به تصفیه فاضلاب را از فهرست مشكلات و چالش های اجتماعات شهری، صنايع و مديران در ارتباط با آنها حذف و تعدیل نمايد.