دستورالعمل اجرای چاه ارت
با توجه به بکارگیری تجهیزات کامپیوتری جدید لازم است به موضوع ارت و روش اجرای اصولی آن اهمیت بیشتری داده شود تا در آینده از آسیب رسیدن به نیروی انسانی و تجهیزات کامپیوتری پیشگیری شده و از عملکرد صحیح تجهیزات اطمینان داشته باشیم . به منظور حفاظت افراد و دستگاهها ، اضافه ولتاژهای تولید شده در بدنه که باعث صدمه دیدن دستگاهها و افراد میشود ، همچنین ولتاژهای بسیار زیاد و خطرناک ناشی از برخورد صاعقه با دکل مهاری g35 سه وجهی را باید در جایی خنثی نمائیم . به همین منظور استفاده از سیستم ارت و حفاظت از تجهیزات بسیار لازم و ضروری است بعلاوه با افزایش استفاده از سیستمهای دیجیتالی و حساس ، لزوم بازنگری در طراحی ، نصب و نگهداری سیستمهای حفاظتی گراندینگ وجود دارد.
به طور خلاصه اهداف بکارگیری سیستم ارتینگ یا گراندینگ عبارتند از :
الف ـ حفاظت و ایمنی جان انسان
ب ـ حفاظت و ایمنی وسایل و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی
ج ـ فراهم آوردن شرایط ایده ال جهت کار
د ـ جلوگیری از ولتاژ تماسی
ه ـ حذف ولتاژ اضافی
و ـ جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و صاعقه
ز ـ اطمینان از قابلیت کار الکتریکی
روشهای اجرای ارتینگ
بطور کلی جهت اجرای چاه ارت و سیستم حفاظتی دو روش کلی وجود دارد که ذیلاً ضمن بیان آنها ، موارد استفاده و تجهیزات مورد نیاز هر روش و نحوه اجرای هر یک بیان میگردد .
١ـ اجرای چاه ارت در زمین عمقی : در این روش که یک روش معمول می باشد از چاه برای اجرای ارت استفاده می شود.
٢ -اجرای چاه ارت در زمین سطحی: در این روش سیستم ارت در سطح زمین (برای مناطقی که امکان حفاری عمیق در آنها وجود ندارد) و یا در عمق حدود ٨٠ سانتیمتر اجرا می گردد.
در چه شرایطی از روش سطحی برای اجرای ارت استفاده نمائیم ؟
در مکانهایی که:
ـ فضای لازم و امکان حفاری در اطراف سایت وجود داشته باشد .
ـ ارتفاع از سطح دریا پائین باشد مانند شهرهای شمالی و جنوبی کشور .
ـ پستی و بلندی محوطه سایت کم باشد .
ـ فاصله بین دکل و سایت زیاد باشد .
با توجه به مزایای روش سطحی اجرای ارت به این روش ارجحیت دارد .
نحوه اجرای چاه ارت با بنتونیت اجرای ارتینگ به روش عمقی
الف ـ انتخاب محل اجرای چاه ارت : چاه ارت را باید در جاهایی که پایینترین سطح را داشته و احتمال دسترسی به رطوبت حتی الامکان در عمق کمتری وجود داشته باشد و یا در نقاطی که بیشتر در معرض رطوبت و آب قرار دارند مانند زمینهای چمن ، باغچه ها و فضاهای سبز حفر نمود. ب- عمق چاه با توجه به مقاومت مخصوص زمین ، عمق چاه از حداقل ۴ متر تا ٨ متر و قطر آن حدودا ٨٠ سانتیمتر می تواند باشد. در زمین هایی که با توجه به نوع خاک دارای مقاومت مخصوص کمتری هستند مانند نخاله های کشاورزی و رسی عمق مورد نیاز برای حفاری کمتر بوده و در زمینهای شنی و سنگلاخی که دارای مقاومت مخصوص بالاتری هستند نیاز به حفر چاه با عمق بیشتر می باشد.
نوع خاک مقاومت مخصوص زمین ( اهم متر )
باغچه ای ۵ الی ۵٠
رسی ٨ الی ۵٠مخلوط رسی ، ماسه ای و شنی ٢۵ الی ۴٠
شن و ماسه ۶٠ الی ١٠٠
سنگلاخی و سنگی ٢٠٠ الی ١٠٠٠٠
ج ـ مصالح مورد نیاز مصالح مورد نیاز و مشخصات آن برای اجرای چاه ارت ( روش عمقی ) و Rod آوبی ( روش سطحی ) در زیر آمده است: – میله برقگیر میله برقگیر به طول ۵/١متر و قطر آن١۶ میلیمتر وجنس آن مس خالص و نوک تیز باشد -بست میله برقگیر به سیم ارت جهت اتصال میله برقگیر به سیم ارت در نقاطی که ارتفاع دکل حدودا ٢٠ متر باشد صفحه مسی به ابعاد ۵*./۴٠*۴٠ سانتیمتر برای مناطق شمالی آشور و ۵/٠*۵٠*۵٠ سانتیمتر برای مناطق نیمه خشک مانند تهران و ۵/٠*٧٠*٧٠ سانتیمتر برای مناطق کویری استفاده شده و محصول کارخانه مس شهید باهنر باشد . از صفحه مسی با ضخامت ٣ یا ۴ میلیمتر نیز می توان استفاده نمود.
با توجه به شرایط جغرافیایی منطقه چاهی با عمق مناسب و در مکان مناسب (با توجه با راهنمای انتخاب محل چاه ارت ) حفر گردد. شیاری به عمق ۶٠سانتیمتر از چاه تا پای دآل برای مسیر سیم چاه ارت تا برقگیر روی دکل های مهاری همچنین برای سیم ارت داخل ساختمان حفر نمائید. در صورتی که مسیر ٢ سیم مشترک باشد بهتر است مسیر دو سیم ایزوله گردند. همینطور مسیر سیمها باید کوتاهترین مسیر بوده و سیم میله برقگیر و ارت حتی الامکان مستقیم و بدون پیچ و خم باشد و نبایستی خمهای تند داشته باشد و در صورت نیاز به خم زدن سیم در طول بیش از ۵٠ سانتیمتر انجام گردد.
- در روش اجرای چاه ارت با بنتونیت ابتدا حدود ٢٠ لیتر محلول آب و نمک تهیه و در کف چاه میریزیم بطوریکه تمام کف چاه را در برگیرد بعد از ٢۴ ساعت مراحل زیر را انجام می دهیم .
٢-به ارتفاع ٢٠ سانتیمتر از ته چاه را با خاک رس و یا خاک نرم پر مینمائیم.
٣ -به مقدار لازم (حدود ۴۵٠کیلو گرم معادل ١۵ کیسه ٣٠ کیلو گرمی)بنتونیت را با آب مخلوط کرده و بصورت دوغاب در می اوریم و مخلوط حاصل را به ارتفاع ٢٠ سانتیمتر از کف چاه میریزیم هر چه مخلوط حاصل غلیظ تر باشد کیفیت کار بهتر خواهد بود.
۴-صفحه مسی را به ٢ سیم مسی نمره ۵٠ جوش میدهیم این سیمها یکی به میله برقگیر روی دکل و دیگری به شینه داخل ساختمان خواهد رفت بنابراین طول سیم ها را متناسب با طول مسیر انتخاب می نمائیم.
۵ -صفحه مسی را بطور عمودی در مرکز چاه قرار می دهیم
۶ -اطراف صفحه مسی را با دوغاب تهیه شده تا بالای صفحه پر می نمائیم
٧ -لوله پلیکای سوراخ شده را بطور مورب در مرکز چاه و در بالای صفحه مسی قرار می دهیم و داخل لوله پلیکا را شن میریزیم تا ۵٠ سانتیمتر از انتهای لوله پر شود این لوله برای تامین رطوبت ته چاه می باشد و در فصول گرم سال تزریق آب از این لوله بیشتر انجام گردد. لازم بذکر است در مواردی که چاه ارت در باغچه حفر شده باشد و یا ته چاه به رطوبت رسیده باشد و یا کلا در جاهایی که رطوبت ته چاه از بالای چاه یا از پایین چاه تامین گردد نیازی به قراردادن لوله نمی باشد .
٨ -بعد از قراردادن لوله پلیکا به ارتفاع ٢٠ سانتیمتر از بالای صفحه مسی را با دوغاب آماد شده پر می نمائیم.
٩-الباقی چاه را هم تا ١٠ سانتیمتر بر سر چاه مانده ، با خاک معمولی همراه با ماسه یا خاک سرند شده کشاورزی پر می نمائیم و ١٠ سانتیمتر از چاه را برای نفوذ آب باران و آبهای سطحی به داخل چاه با شن و سنگریزه پر می نمائیم روئ چاه مخصوصا در مواقعی که از لوله پولیکا استفاده نمی گردد نباید آسفالت شده و یا با سیمان پر گردد.
١٠-داخل شیار های حفاری شده را با خاک سرند شده کشاورزی یا خاک نرم معمولی و یا خاک معمولی مخلوط با بنتونیت پر نمائید.
برقگیر غیرفعال شامل یک میله ساده نوک تیز است که دقیقاً مخروط ایمنی از نوک آن به فاصله ۴۵ درجه می باشد و در محاسبات عملی برای بالا رفتن اطمینان این زاویه را ۳۵ یا حتی پایین تر در نظر می گیرند . برقگیر فعال با فناوری مختلف ( خازنی ، اتمی و … ) هوای اطراف خویش را یونیزه می نماید و بدینوسیله ایمنی بیشتری را ایجاد می نماید . این نوع برقگیرها با توجه به توان ایمنی ایجادی به کلاس های ۱ ، ۲ و ۳ تقسیم می گردند. در برقگیرهای فعال معمولاً سه مؤلفه کلاس حفاظتی ، شعاع حفاظت و ارتفاع برقگیر نسبت به سطح بایستی مورد توجه قرار گیرد. از نظر قیمت دکل مهاری جی 45 نیز دکل های فعال گران تر هستند و می بایست در انتخاب آنها دقت نماییم تا مجهز به سیستم هادی میانی مناسب باشد تا دکل درست عمل کرده و موجب خسارت نشود .
