کیف پول متامسک از چه ارزهایی پشتیبانی میکند

کیف پول متامسک به طور پیش فرض از اتریوم و توکن های استاندارد ERC-20 و ERC-721 پشتیبانی می کند، اما کاربران می توانند با افزودن شبکه های سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) مانند بایننس اسمارت چین (BSC)، پالیگان، آوالانچ و آربیتروم، دامنه ارزهای قابل پشتیبانی آن را گسترش دهند. این کیف پول به کاربران اجازه می دهد تا در اکوسیستم Web3 و DApps تعامل داشته باشند.

در دنیای پرشتاب ارزهای دیجیتال، انتخاب یک کیف پول مناسب، اولین قدم برای ورود به این عرصه پرهیجان است. متامسک (MetaMask) یکی از محبوب ترین و پرکاربردترین کیف پول های دیجیتال است که همچون دروازه ای به دنیای غیرمتمرکز Web3 عمل می کند. درک اینکه این کیف پول از چه ارزهایی پشتیبانی می کند، برای هر کاربری که قصد دارد با خیال راحت و با اطمینان در این فضا گام بردارد، حیاتی است. این مقاله به بررسی جامع و کامل ارزهای دیجیتال و شبکه های بلاک چینی می پردازد که توسط متامسک پشتیبانی می شوند، و همچنین راهکارهایی برای تعامل با ارزهایی که به صورت بومی در این کیف پول پشتیبانی نمی شوند، ارائه می دهد. این اطلاعات به کاربران کمک می کند تا با دانش و توانمندی بیشتری از این ابزار قدرتمند استفاده کنند.

متامسک چیست و چگونه کار می کند؟ (مقدمه ای بر کاربردها)

متامسک در سال ۲۰۱۶ توسط تیم ConsenSys با هدف تسهیل دسترسی کاربران به اکوسیستم اتریوم و برنامه های غیرمتمرکز (DApps) آن توسعه یافت. تصور کنید متامسک، پل ارتباطی شما با دنیای Web3 است؛ ابزاری که به مرورگر وب یا گوشی هوشمند شما اجازه می دهد تا مستقیماً با شبکه های بلاک چین تعامل کند. این کیف پول به طور گسترده به عنوان یک افزونه مرورگر برای کروم، فایرفاکس، اج و بریو، و همچنین به صورت اپلیکیشن موبایل برای اندروید و iOS در دسترس است. نصب اولیه آن معمولاً ساده است و به کاربران امکان می دهد تا به سرعت وارد فضای Web3 شوند.

متامسک به عنوان یک کیف پول گرم (Hot Wallet) شناخته می شود؛ به این معنی که کلیدهای خصوصی دارایی های دیجیتال شما به صورت آنلاین و در دستگاه شما ذخیره می شوند. این ویژگی امکان دسترسی سریع و آسان به دارایی ها و تعامل با DApps را فراهم می کند. با این حال، همانند هر کیف پول گرم دیگری، رعایت نکات امنیتی اولیه برای حفظ امنیت دارایی ها بسیار مهم است.

کیف پول متامسک از چه ارزهایی پشتیبانی می کند؟ (پاسخ اصلی و کامل)

پشتیبانی متامسک از ارزهای دیجیتال و شبکه های بلاک چین به طور عمده بر اساس سازگاری با ماشین مجازی اتریوم (EVM) استوار است. این سازگاری به متامسک امکان می دهد تا نه تنها با بلاک چین اتریوم، بلکه با بسیاری از شبکه های دیگر که از استاندارد EVM پیروی می کنند، تعامل داشته باشد.

پایه اصلی: اتریوم (ETH) و توکن های ERC-20 و ERC-721

قلب تپنده متامسک، پشتیبانی کامل از شبکه اتریوم (Ethereum) و توکن های ساخته شده بر روی این بلاک چین است. این توکن ها شامل دو استاندارد اصلی هستند:

• توکن های ERC-20: این استاندارد، پرکاربردترین نوع توکن در شبکه اتریوم است و برای توکن های قابل تعویض (fungible tokens) استفاده می شود. به این معنا که هر واحد از این توکن ها، ارزشی یکسان با واحد دیگر دارد. متامسک به طور کامل از این توکن ها پشتیبانی می کند. در ادامه برخی از برجسته ترین توکن های ERC-20 را مشاهده می کنید:

نام توکن	نماد	کاربرد
اتریوم	ETH	ارز بومی شبکه اتریوم، پرداخت کارمزد
تتر	USDT	استیبل کوین، حفظ ارزش دارایی
یو اس دی کوین	USDC	استیبل کوین، حفظ ارزش دارایی
یونی سواپ	UNI	توکن حاکمیتی صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ
شیبا اینو	SHIB	میم کوین محبوب
چین لینک	LINK	شبکه اوراکل برای قراردادهای هوشمند
دای	DAI	استیبل کوین غیرمتمرکز
اکسی اینفینیتی	AXS	توکن بازی Play-to-Earn
دیسنترالند	MANA	توکن متاورس Decentraland
سندباکس	SAND	توکن متاورس The Sandbox

علاوه بر این ها، هزاران توکن دیگر بر پایه اتریوم نیز وجود دارند که در متامسک قابل نگهداری و مدیریت هستند. برای یافتن قرارداد هوشمند هر توکن ERC-20 و اضافه کردن آن به متامسک، می توان به وب سایت هایی مانند CoinMarketCap یا Etherscan مراجعه کرد. آدرس قرارداد توکن (Contract Address) کلیدی ترین اطلاعات برای این منظور است.

• توکن های ERC-721 و ERC-1155: این استانداردها به ترتیب برای توکن های غیرمثلی (NFTs) و توکن های نیمه مثلی استفاده می شوند. NFTها دارایی های دیجیتالی منحصربه فردی هستند که هر یک ارزش خاص خود را دارند و شامل آثار هنری، آیتم های بازی، موسیقی و موارد دیگر می شوند. متامسک قابلیت های خوبی برای مدیریت، نمایش و تعامل با NFTها ارائه می دهد و کاربران می توانند کلکسیون های دیجیتالی خود را به راحتی در این کیف پول مشاهده کنند.

پشتیبانی از شبکه های EVM-Compatible (لایه ۱ و لایه ۲)

قابلیت اصلی متامسک که آن را بسیار کاربردی کرده، سازگاری آن با ماشین مجازی اتریوم (EVM) است. EVM در واقع محیط اجرایی برای قراردادهای هوشمند در شبکه اتریوم است. بسیاری از بلاک چین های جدیدتر و راه حل های لایه ۲، برای حفظ سازگاری با اتریوم و جذب توسعه دهندگان آن، از EVM الگوبرداری کرده اند. این ویژگی به کاربران متامسک اجازه می دهد تا با افزودن اطلاعات شبکه های مختلف، به راحتی به آن ها متصل شده و با ارزها و DApps موجود در آن شبکه ها تعامل کنند. این گستره سازگاری، متامسک را به یک ابزار همه کاره برای کاوش در اکوسیستم های مختلف بلاک چین تبدیل می کند.

در ادامه به معرفی برخی از محبوب ترین شبکه های EVM-Compatible می پردازیم که می توان آن ها را به متامسک اضافه کرد. این شبکه ها شامل بلاک چین های لایه ۱ و راه حل های مقیاس پذیری لایه ۲ هستند که هزینه های کمتر و سرعت بیشتری را ارائه می دهند.

نام شبکه	Chain ID	Currency Symbol	مثال توکن/کاربرد
بایننس اسمارت چین (BSC)	56	BNB	توکن های BEP-20 مانند CAKE, SAFEMOON
پالیگان (Polygon Mainnet)	137	MATIC	تراکنش های سریع و کم هزینه
آوالانچ (Avalanche C-Chain)	43114	AVAX	اکوسیستم DeFi و DApps
آربیتروم (Arbitrum One)	42161	ETH (گس)	راه حل لایه ۲ برای اتریوم
اپتیمیزم (Optimism)	10	ETH (گس)	راه حل لایه ۲ برای اتریوم
فانتوم (Fantom Opera)	250	FTM	شبکه پرسرعت برای DeFi
هوبی اکو چین (HECO)	128	HT	اکوسیستم غیرمتمرکز

برای استفاده از هر یک از این شبکه ها، لازم است که مشخصات آن ها (مانند RPC URL، Chain ID و Symbol) به صورت دستی یا از طریق ابزارهای کمکی به متامسک اضافه شوند. این فرآیند به کاربران اجازه می دهد تا به گستره وسیعی از دارایی ها و DApps در شبکه های مختلف دسترسی پیدا کنند.

کدام ارزها و شبکه ها در متامسک پشتیبانی نمی شوند؟ (و راه حل ها)

با وجود گستردگی پشتیبانی متامسک از شبکه های EVM-Compatible، این کیف پول به صورت بومی و مستقیم از تمامی بلاک چین ها و ارزهای دیجیتال پشتیبانی نمی کند. دلیل اصلی این عدم پشتیبانی، ناسازگاری برخی بلاک چین ها با ماشین مجازی اتریوم (EVM) است. این بدان معناست که این شبکه ها از ساختار و زبان برنامه نویسی متفاوتی نسبت به اتریوم استفاده می کنند. در نتیجه، نمی توان ارزهای بومی این شبکه ها را مستقیماً به آدرس متامسک منتقل کرد.

در ادامه به مهم ترین ارزها و شبکه هایی اشاره می شود که متامسک به صورت بومی از آن ها پشتیبانی نمی کند و در صورت تمایل به استفاده، نیازمند راهکارهای جایگزین هستند:

• بیت کوین (Bitcoin – BTC): بزرگترین و شناخته شده ترین ارز دیجیتال، بیت کوین، بر روی بلاک چین مستقل خود کار می کند و با EVM سازگار نیست. بنابراین، نمی توان بیت کوین را مستقیماً به متامسک فرستاد. راه حل این است که از نسخه های Wrapped بیت کوین استفاده شود. توکن هایی مانند Wrapped Bitcoin (wBTC) که بر روی شبکه اتریوم (ERC-20) یا Wrapped Binance Coin (BTCB) که بر روی بایننس اسمارت چین (BEP-20) هستند، نسخه هایی از بیت کوین هستند که ارزش آن ها به بیت کوین اصلی گره خورده و در شبکه های EVM-Compatible قابل استفاده اند.
• ترون (Tron – TRX) و توکن های TRC-20: شبکه ترون و توکن های استاندارد TRC-20 (مانند USDT بر روی شبکه ترون) با EVM سازگار نیستند و متامسک از آن ها پشتیبانی نمی کند. این بدان معناست که انتقال مستقیم TRX یا توکن های TRC-20 به متامسک امکان پذیر نیست و برای نگهداری آن ها نیاز به کیف پول های دیگری مانند تراست والت یا کیف پول اختصاصی ترون دارید.
• سولانا (Solana – SOL): بلاک چین سولانا، به دلیل سرعت بالا و کارمزدهای پایین، محبوبیت زیادی پیدا کرده است، اما این شبکه نیز با EVM سازگار نیست. بنابراین، ارز بومی آن، SOL، و توکن های ساخته شده بر روی سولانا، مستقیماً در متامسک پشتیبانی نمی شوند.
• کاردانو (Cardano – ADA): کاردانو نیز دارای بلاک چین مستقل خود است و EVM-Compatible نیست. در نتیجه، ADA را نمی توان مستقیماً در متامسک نگهداری کرد. با این حال، ممکن است نسخه های Wrapped یا بریج شده ADA در شبکه های EVM-Compatible وجود داشته باشند که قابلیت استفاده در متامسک را فراهم می کنند.
• ریپل (Ripple – XRP): شبکه ریپل و ارز XRP نیز از EVM پشتیبانی نمی کنند و به صورت بومی در متامسک قابل استفاده نیستند. مشابه ADA، ممکن است توکن های Wrapped XRP در شبکه های سازگار با EVM موجود باشند.
• شبکه BEP2 بایننس (Binance Chain – BEP2): باید به تفاوت میان شبکه قدیمی تر بایننس یعنی BEP2 (که بر روی Binance Chain عمل می کند) و BEP20 (که بر روی Binance Smart Chain – BSC – استوار است) توجه داشت. متامسک تنها از BEP20 که سازگار با EVM است، پشتیبانی می کند و ارزهای BEP2 را مستقیماً نمی پذیرد.
• سایر ارزهای محبوب با بلاک چین مستقل: بسیاری از ارزهای دیجیتال محبوب دیگر مانند لایت کوین (Litecoin – LTC)، دوج کوین (Dogecoin – DOGE)، استلار (Stellar – XLM)، پولکادات (Polkadot – DOT)، تزوس (Tezos – XTZ)، الگوراند (Algorand – ALGO)، کازموس (Cosmos – ATOM) و ترا (Terra – LUNA) نیز دارای بلاک چین های مستقل و ناسازگار با EVM هستند. اگرچه نسخه های Wrapped یا توکن های بریج شده این ارزها ممکن است در شبکه های EVM-Compatible قابل استفاده باشند، اما خود ارزهای بومی این شبکه ها در متامسک به صورت مستقیم پشتیبانی نمی شوند و برای آن ها نیاز به کیف پول های اختصاصی یا چند ارزی دارید.

درک این محدودیت ها به کاربران کمک می کند تا در هنگام انتقال دارایی ها، از انتخاب شبکه صحیح اطمینان حاصل کرده و از از دست رفتن احتمالی سرمایه خود جلوگیری کنند.

آموزش عملی: چگونه شبکه و توکن جدید به متامسک اضافه کنیم؟

یکی از قابلیت های کلیدی متامسک، امکان افزودن دستی شبکه های جدید و توکن های سفارشی است. این ویژگی به کاربران اجازه می دهد تا به اکوسیستم های متنوعی فراتر از اتریوم اصلی متصل شوند و دارایی های بیشتری را مدیریت کنند. این فرایند شاید در ابتدا کمی پیچیده به نظر برسد، اما با دنبال کردن گام ها، به راحتی قابل انجام است.

اضافه کردن شبکه های EVM-Compatible به صورت دستی

برای اتصال متامسک به شبکه هایی مانند بایننس اسمارت چین، پالیگان یا آوالانچ، نیاز است که اطلاعات شبکه به صورت دستی وارد شود. این فرآیند به شما امکان می دهد تا به DApps و توکن های مخصوص آن شبکه دسترسی پیدا کنید. یک مثال رایج، اضافه کردن شبکه Binance Smart Chain (BSC) است:

1. باز کردن متامسک و ورود به تنظیمات: ابتدا افزونه متامسک را در مرورگر خود باز کنید یا اپلیکیشن موبایل را اجرا کنید. سپس بر روی آیکون حساب کاربری خود (بالا سمت راست) کلیک کرده و وارد بخش Settings یا تنظیمات شوید.
2. انتخاب بخش شبکه ها: در منوی تنظیمات، گزینه Networks یا شبکه ها را انتخاب کنید.
3. افزودن شبکه جدید: در این بخش، بر روی دکمه Add Network یا افزودن شبکه کلیک کنید.
4. وارد کردن جزئیات RPC: صفحه ای برای وارد کردن اطلاعات شبکه ظاهر می شود. در اینجا باید جزئیات مربوط به شبکه مورد نظر را وارد کنید. برای Binance Smart Chain (BSC)، اطلاعات به صورت زیر است:

• Network Name: Smart Chain
• New RPC URL: https://bsc-dataseed.binance.org/
• Chain ID: 56
• Currency Symbol: BNB
• Block Explorer URL: https://bscscan.com/

تصویری در اینجا قرار می گیرد که نمونه ای از فرم پر شده برای افزودن شبکه بایننس اسمارت چین را نشان می دهد.

ذخیره و تأیید: پس از وارد کردن تمامی اطلاعات، بر روی Save یا ذخیره کلیک کنید. با این کار، شبکه جدید به لیست شبکه های شما در متامسک اضافه می شود و می توانید به راحتی بین آن ها جابه جا شوید.

ابزارهای مفید: برای سهولت در اضافه کردن شبکه ها، وب سایت هایی مانند Chainlist.org وجود دارند که به شما امکان می دهند شبکه های EVM-Compatible را به صورت خودکار و تنها با چند کلیک به متامسک خود اضافه کنید. این ابزارها با فراهم آوردن اطلاعات دقیق RPC، فرآیند را برای کاربران بسیار ساده تر می کنند.

اضافه کردن توکن های سفارشی (Custom Tokens) به متامسک

گاهی اوقات، توکن هایی که در متامسک نگهداری می کنید، به صورت خودکار نمایش داده نمی شوند، حتی اگر در شبکه صحیح باشند. در این مواقع، نیاز است که توکن را به صورت دستی و با وارد کردن آدرس قرارداد آن، به لیست توکن های خود اضافه کنید.

1. انتخاب شبکه صحیح: قبل از هر چیز، مطمئن شوید که شبکه صحیح (همان شبکه ای که توکن شما روی آن قرار دارد) در متامسک انتخاب شده است. به عنوان مثال، اگر توکن شما ERC-20 است، Ethereum Mainnet و اگر BEP-20 است، Smart Chain (BSC) را انتخاب کنید.
2. کلیک بر روی Import tokens: در صفحه اصلی کیف پول متامسک، به پایین اسکرول کرده و بر روی گزینه Import tokens یا Add Token کلیک کنید.
3. انتخاب تب Custom Token: در پنجره ای که باز می شود، به تب Custom Token یا توکن سفارشی بروید.
4. وارد کردن Contract Address توکن: در این مرحله، باید آدرس قرارداد (Contract Address) توکن مورد نظر خود را وارد کنید. این آدرس را می توانید از وب سایت هایی مانند Etherscan (برای توکن های اتریوم) یا BscScan (برای توکن های بایننس اسمارت چین) با جستجوی نام توکن پیدا کنید.
5. توضیح خودکار Symbol و Decimals: پس از وارد کردن آدرس قرارداد، معمولاً نماد (Symbol) و تعداد اعشار (Decimals) توکن به صورت خودکار پر می شوند. اگر نشدند، می توانید آن ها را نیز از CoinMarketCap یا Block Explorer مربوطه پیدا کنید.
6. تکمیل فرآیند: در نهایت، بر روی Add Custom Token یا افزودن توکن سفارشی کلیک کنید و سپس Import Tokens یا وارد کردن توکن ها را بزنید. با این کار، توکن مورد نظر به لیست دارایی های شما در متامسک اضافه خواهد شد و موجودی آن نمایش داده می شود.

تصویری در اینجا قرار می گیرد که گام به گام نحوه اضافه کردن توکن سفارشی به متامسک را نشان می دهد.

این مراحل به شما کمک می کنند تا کنترل کاملی بر دارایی های خود در شبکه های مختلف داشته باشید و از امکانات گسترده متامسک بهره مند شوید.

مزایا و معایب استفاده از متامسک برای مدیریت دارایی ها

متامسک با وجود محبوبیت فراوان، مانند هر ابزار دیگری، مزایا و معایب خاص خود را دارد که شناخت آن ها برای هر کاربری که قصد استفاده بهینه و ایمن از آن را دارد، ضروری است.

مزایا:

• سهولت دسترسی به DApps: متامسک به عنوان یک دروازه اصلی به Web3 عمل می کند و اتصال کاربران به هزاران برنامه غیرمتمرکز (DApps) در شبکه های مختلف را بسیار آسان می سازد. این دسترسی شامل صرافی های غیرمتمرکز (DEXs)، بازارهای NFT، پلتفرم های وام دهی و وام گیری DeFi و بازی های بلاک چینی می شود.
• اکوسیستم گسترده: به دلیل سازگاری با EVM، متامسک از طیف وسیعی از شبکه ها و توکن ها پشتیبانی می کند که این امر، امکان تعامل با بخش عظیمی از اکوسیستم ارزهای دیجیتال را فراهم می آورد.
• رابط کاربری آسان: حتی برای کاربران تازه کار نیز، رابط کاربری متامسک نسبتاً ساده و قابل فهم است. فرآیندهای ارسال، دریافت و تعامل با قراردادهای هوشمند به شکلی بصری طراحی شده اند.
• امنیت قابل قبول (در صورت رعایت نکات): با وجود اینکه متامسک یک کیف پول گرم است، اما با پیاده سازی مکانیزم های امنیتی و توصیه به کاربران برای نگهداری امن عبارت بازیابی (Seed Phrase)، سطح امنیتی مناسبی را فراهم می کند. کلیدهای خصوصی در دستگاه کاربر رمزگذاری می شوند.
• منبع باز بودن (Open Source): کدهای متامسک به صورت عمومی در دسترس هستند. این شفافیت به جامعه توسعه دهندگان اجازه می دهد تا کدهای آن را بررسی، بهبود و مشکلات احتمالی را شناسایی کنند که به افزایش امنیت و اعتماد کمک می کند.
• جامعه کاربری بزرگ: متامسک دارای یک جامعه کاربری بسیار بزرگ و فعال است. این بدان معناست که منابع آموزشی فراوان، پشتیبانی جامعه محور و به روزرسانی های مداوم برای آن وجود دارد.

معایب:

• کیف پول گرم (ریسک امنیتی ذاتی آنلاین بودن): مهم ترین نقطه ضعف متامسک، ماهیت گرم بودن آن است. از آنجا که کلیدهای خصوصی در دستگاه متصل به اینترنت ذخیره می شوند، همیشه در معرض خطراتی مانند بدافزارها، حملات فیشینگ یا هک دستگاه قرار دارند. این مسئله باعث می شود که برای نگهداری مقادیر زیاد دارایی، استفاده از کیف پول های سخت افزاری (سرد) به عنوان مکمل، توصیه شود.
• عدم پشتیبانی بومی از بلاک چین های غیر EVM: متامسک به صورت مستقیم از بلاک چین هایی که با EVM سازگار نیستند (مانند بیت کوین، ترون، سولانا، کاردانو و …) پشتیبانی نمی کند. این بدان معناست که برای مدیریت این ارزها، نیاز به استفاده از کیف پول های دیگر یا نسخه های Wrapped آن ها در شبکه های سازگار با EVM وجود دارد که می تواند پیچیدگی هایی را برای کاربران ایجاد کند.
• وابستگی به مرورگر (در افزونه): نسخه افزونه مرورگر متامسک به عملکرد و امنیت مرورگر وابسته است. اگر مرورگر شما دچار مشکل شود یا به بدافزاری آلوده شود، ممکن است امنیت دارایی های شما به خطر بیفتد.
• کارمزد گاز (Gas Fees): تعامل با شبکه های بلاک چین از طریق متامسک نیازمند پرداخت کارمزد گاز است که به دلیل نوسانات و شلوغی شبکه، می تواند گاهی اوقات بالا باشد، به خصوص در شبکه اصلی اتریوم.

با در نظر گرفتن مزایا و معایب، می توان گفت متامسک ابزاری فوق العاده برای تعامل روزمره با دنیای Web3 و DeFi است، اما برای نگهداری طولانی مدت و ایمن مقادیر بالای دارایی، ترکیب آن با کیف پول های سخت افزاری یک استراتژی هوشمندانه به شمار می رود.

نتیجه گیری

در این سفر به دنیای متامسک، با قابلیت های گسترده این کیف پول محبوب آشنا شدیم. متامسک، به راستی، فراتر از یک ابزار ساده برای نگهداری ارزهای دیجیتال است؛ این کیف پول، دروازه ای است به اکوسیستم وسیع و پویای Web3. قابلیت آن در پشتیبانی از اتریوم و هزاران توکن ERC-20 و ERC-721، و همچنین سازگاری با طیف وسیعی از شبکه های EVM-Compatible مانند بایننس اسمارت چین، پالیگان، آوالانچ و آربیتروم، آن را به ابزاری قدرتمند و همه کاره برای هر علاقه مند به ارزهای دیجیتال تبدیل کرده است. این ویژگی ها به کاربران اجازه می دهند تا به راحتی در صرافی های غیرمتمرکز فعالیت کنند، به بازارهای NFT دسترسی پیدا کنند، در پروتکل های DeFi مشارکت جویند و از تجربه کاربری روان در این فضا لذت ببرند.

اما، همانطور که دیدیم، شناخت محدودیت های متامسک در پشتیبانی از شبکه های غیر EVM و نیاز به راهکارهای جایگزین (مانند استفاده از توکن های Wrapped) نیز به همان اندازه مهم است. آموزش های عملی برای افزودن شبکه ها و توکن های جدید، به کاربران این امکان را می دهد تا کنترل بیشتری بر دارایی های خود داشته باشند و از تمامی قابلیت های این کیف پول بهره مند شوند. در نهایت، با در نظر گرفتن مزایا و معایب آن، می توان گفت متامسک همچنان یکی از بهترین انتخاب ها برای کاربران فعالی است که به دنبال کاوش در پهنه وسیع دنیای غیرمتمرکز هستند. رعایت نکات امنیتی و تحقیق مداوم، کلید تجربه کاربری موفق و ایمن در این عرصه پویا خواهد بود.