اسیدشویی برای چه سنگی مناسب است؟

اسید شویی سنگ و کاربردها و ویژگی های آن

تاکنون روی پله های سنگی ادارات و مکان های عمومی که از فرط رفت و آمد و میزان جرم گرفتگی سیاه شده اند قدم گذاشته اید؟ یا تاکنون وارد خانه هایی شده اید که روی سنگ های آن ملات و سیمان خشک شده و هیچ جوری قابل پاک شدن نیست؟ آیا فکر کرده اید که در این حالت چه باید کرد؟ همه این موارد تنها با روش هایی مانند اسیدشویی در کفسابی و سنگسابی قابل رفع شدن است. در زیر با این روش و کاربردهای آن بیشتر آشنا خواهید شد.

کاربرد سنگ ها در ساختمان

سنگ طبیعی یکی از گزینه های گران قیمت است که هنوز هم در طراحی، تزئینات و بازسازی بسیاری از خانه ها مورد استفاده قرار می گیرد. مورد استفاده این سنگ ها برای کاشی کاری، دیوارپوشی، کف و اوپن آشپزخانه و… است. اما جرم ها همیشه می توانند روی سنگ را بگیرند و از کیفیت و براق بودن آن کم کنند و برای رسیدن به زیبایی مجدد این سنگ ها نیاز به یک تمیزکاری کامل دارد. خصوصا سنگ هایی که جرم های زیادی گرفته و اصطلاحا رنگ گرفته و سیاه شده اند حتی با شوینده های معمولی قابل پاک شدن نیستند و باید با اسیدشویی سنگ به استقبال آنها بروید.

اسیدها با خاصیت قوی ای که دارند یک ماده شیمیایی سنگین هستند که آلودگی ها، مواد چرب و شوره های روی سنگ را در هنگام نماشویی برطرف کنند. برای مثال اسید هیدروکلریک یکی از همین اسیدهای قوی است که به راحتی جرم روی سنگ ها را پاک می کند و هنگام استفاده از آن باید مراقب پوست و چشم ها باشید و یا این کار را به یک متخصص بسپرید.

انواع فرچه برای اسیدشویی سنگ

اسیدشویی سنگ با ابزارهای مختلفی انجام می شود که یکی از آنها فرچه است. انواع فرچه ای که در اسیدشویی سنگ مورد استفاده قرار می گیرد:

• فرچه پلاستیکی
• فرچه سیمی نرم
• فرچه بکسری

فرچه سیمی نرم بیشترین کاربرد را در این روش دارد و معمولا بیشتر از دو روش دیگر اجرا می شود. چرا که توصیه می شود از فرچه بکسری تنها در مواردی استفاده شود که مواد و ملات ریخته شده روی سنگ با فرچه سیمی نرم قابل پاک شدن نباشد. این فرچه موجب آسیب رساندن به سنگ می شود و حدالامکان بهتر است که از آن استفاده نشود. فرچه پلاستیکی نیز برای سنگ های کف که آلودگی زیادی ندارد و موادی به آنها نچسبیده است و سطوح ملایم تری دارند استفاده می شود.

انواع اسید برای اسیدشویی

به طور کلی اسیدهایی که برای شستشوی سنگ در ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند شامل یکی از موارد زیر است:

• اسید هیدروکلریک (جوهر نمک)
• اسید دیسکلر
• اسید جرم آلکس

اسید جرم آلکس یکی از پرکاربردترین اسیدها در این زمینه است هم از قدرت جوهر نمک و اسید دیسکلر برخوردار است. برای شستشوی سرامیک و موزاییک بیشتر از جوهرنمک استفاده می شود. اما اسید دیسکلر که اسید قوی تری است تنها برای مواردی که جرم ها با اسیدهای دیگر پاک نشوند وارد میدان می شود.

نکته: توجه داشته باشید که اسید ها باید به طور مناسب مورد استفاده قرار گیرند، در غیر این صورت ممکن است خسارت هایی را به وجود بیاورد که از جمله آن می توان به خورندگی سنگ اشاره کرد. در استفاده با اسید حتما موارد گفته شده را رعایت نمایید.

مراحل اسیدشویی سنگ

اگر خواستید که این کار را در منزل انجام دهید با رعایت موارد ذیل این کار را انجام دهید. اما پیشنهاد ما به شما این است که این کار را به متخصصین بیرونی بسپارید، چرا که کار با اسید به مراقبت های خاص خود احتیاج دارد.

گام اول

گل ها و گیاهانی که روی پله ها یا سطح سنگی شما قرار دارد را از محل دورکنید و یا آنها با یک کاور پلاستیکی بپوشانید. سطح سنگ را با جاروی معمولی یا جارو برقی تمیز کنید تا آشغال ها و گردو غبار از روی آن پاک شود. سنگ ها را با شلنگ آب خیس و مرطوب کنید.

گام دوم

یک جفت دستکش لاستیکی و عینک ایمنی بپوشید. یک سطل ۵ گالنی را با ۱۰ قسمت آب سرد و یک قسمت اسید هیدرولیک یا سایر اسیدهای ذکر شده در بالا با توجه به جنس سنگ و مشورت با متخصصان پر کنید.

مرحله سوم

پس از آماده شدن ترکیب نوع فرچه خود را انتخاب کنید و آن را وارد محلول کرده و روی سنگ محکم بکشید. فرچه را به عقب و جلو و طرفین حرکت دهید. سپس بقیه محلول را روی سنگ بریزید و به مدت ده دقیقه بگذارید بماند تا تمام چربی و جرم و آلودگی ها را در خود حل و پاک کند. پس از ده دقیقه با کمک شلنگ رویش آب بریزید و بشویید.

گام چهارم

برای اینکه مطمئن شوید هیچ اسیدی روی سطح سنگ باقی نمانده می توانید میزانی جوش شیرین روی سنگ ها بپاشید و آن را با یک جارو یا برس محکم بکشید. جوش شیرین به طور طبیعی خاصیت اسیدی را خنثی کرده و آن را از بین می برید. مجددا سنگ ها را با شلنگ آب بشویید و با پارچه ای نرم خشک کنید و از تمیزی آن لذت ببرید.

اکنون که با اسیدشویی سنگ آشنا شدید حتما پیش از انجام این کار تمام موارد ایمنی را رعایت کنید و حتما به جنس سنگ و فرچه و نوع اسید سازگار با سنگ منزل تان پیش از اجرای این روش ها دقت کنید. اما پیشنهاد ما به شما این است که این کار را به متخصصینی مانند کارشناسان استادکار بسپارید.

روش‌های اسیدشویی

طیف وسیعی از روش‌های اسیدشویی وجود دارد که می‌توان در ساخت قطعات فولادی ضدزنگ، اجزای ساختمان و فلزکاری نیز از آنها استفاده کرد. مهم‌ترین ترکیباتی که در اسیدشویی فولاد ضدزنگ از آنها استفاده می‌شود اسید نیتریک و اسید می‌باشد. روش‌های عمده استفاده شده توسط متخصصان اسیدشویی برای تمیز کردن کامل مواد یا مناطق بزرگ عبارتند از:

• اسیدشویی به روش غوطه‌وری درون مخزن
• اسیدشویی به روش اسپری بر روی سطوح
• اسیدشویی به روش بازگردشی

روش غوطه‌وری در مخزن معمولاً خارج از محل و در کارخانه تولیدکننده یا متخصص اسیدشویی انجام می‌شود.

اسیدشویی افشانه ای (اسپری) می‌تواند در محل جهت نماشویی انجام شود، اما باید با تجهیزات و توسط متخصصان با روش‌های ایمن و با دفع مناسب اسید انجام شود. روش غوطه وری در مخزن دارای مزیت ایجاد مقاومت به خوردگی مطلوب در تمام سطوح با دسترسی سخت و هم‌چنین یکنواختی اسیدشویی برخوردار است. همچنین بهترین گزینه در زمینه بهداشت و ایمنی است زیرا همیشه «خارج از سایت» انجام می‌شود. انجام اسیدشویی در کارخانجات تولیدکننده فولاد ضدزنگ یا کارگاه‌های که در آن فرایند با دقت کنترل می‌شود، آثار مخرب محیط زیستی این فرایند را کاهش می‌دهد.

در مورد لوله‌کشی انجام شده برای حمل مایعات خورنده، استفاده از روش اسیدشویی بازگردشی توصیه می‌شود. این روش شامل گردش سیال اسیدشویی از طریق سیستم می‌باشد.

در مناطق کوچکتر، به ویژه در اطراف مناطق جوشکاری شده، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

در هنگام اسیدشویی با ژل یا خمیر مخصوص اسیدشویی باید توجه داشت که حتماً قبل از خشک شدن ژل آن را با به خوبی شستشو داد.

تغییر رنگ در اثر جوشکاری (Heat Tint)

تغییر رنگ ایجاد شده بر روی یک لوله جوشکاری شده

تغییر رنگ در اثر جوشکاری و حرارت نتیجه شکل گرفتن یک لایه ضخیم اکسید شفاف در سطح فولاد است که در مقایسه با لایه محافظ اولیه خواص محافظتی کمتری دارد. همچنین دقیقاً در زیر این لایه اکسید، فولاد دچار کاهش سطح کروم می‌شود. رنگ‌بندی آن شبیه به رنگ‌بندی عملیات حرارتی «» است که در سطوح دیگر فولادها دیده می‌شود که محدوده آن از رنگ نارنجی کاهی تا آبی تیره متغیر است.

تغییر رنگ حرارتی بر روی ساختارهای فولاد زنگ‌نزن را می‌توان با استفاده برس کشیدن بر روی خمیر یا ژل اسیدی، اسیدشویی افشانه ای، اسیدشویی با غوطه‌وری درون مخزن یا روش‌های تمیز کردن الکتروشیمیایی برطرف کرد، البته این کار باید بعد از پاکسازی کامل منطقه از چربی انجام شود. برای حذف تغییر رنگ ایجاد شده در اثر جوشکاری ممکن است به ترکیبی از تکنیک‌های پرداخت‌کاری نیاز باشد، زیرا استفاده از به تنهایی نمی‌تواند برای حذف فلز کافی از سطح مؤثر باشد. این ترکیب می‌تواند شامل عملیات‌های مکانیکی (سنگ زنی یا فرزکاری) و پس از آن، آلودگی زدایی با اسید نیتریک باشد. حذف تغییر رنگ حرارتی از سطوحی که از دید پنهان است اهمیت بالایی دارد، چرا که این سطوح به احتمال زیاد در معرض محیط سرویس قرار خواهند گرفت و در صورت برطرف نشدن می‌تواند باعث زنگ‌زدگی فولاد زنگ‌نزن شود.

اسیدشویی گریدهای مختلف فولادهای زنگ‌نزن

قابلیت اسیدشویی فولادهای زنگ نزن مختلف به درصد عناصر آلیاژی و هم چنین نحوه ساخت قطعه بستگی دارد. به همین دلیل، فرایند منحصر به فردی که برای همه گریدهای فولاد زنگ نزن اثر بخش باشد وجود ندارد. اندازه قطعه و تعداد قطعاتی که قرار است اسیدشویی شوند عوامل دیگری هستند که به انتخاب صحیح عامل پاک‌کننده و روش اسیدشویی کمک می‌کنند.

فولادهای زنگ‌نزن آستنیتی

این دسته از فولادها از قبیل فولادهای ۳۰۴، 304L، ۳۱۶، 316L فولادهایی هستند که اسیدشویی آنها ساده در نظر گرفته می‌شود. مخلوطی از اسید نیتریک و هیدروفلئوریک اسید در آب از پرکاربردترین محلول‌های مورد استفاده برای اسیدشویی این دسته از فولادها هستند. با تغییر عواملی مانند زمان، غلظت‌ها و دما می‌توان اثربخشی آن را تنظیم کرد. بهترین راه بررسی غلظت مورد نیاز اسیدها در آب، آزمون عملی می‌باشد.

فولادهای زنگ‌نزن آلیاژ-بالا و فولادهای زنگ‌نزن دوپلکس

این دسته مقاومت به خوردگی بیشتری داشته و نیاز به مخلوط‌های خورنده‌تری از اسیدها در دماهای بالاتر و زمان‌های بیشتر دارند. خطر اسیدشویی اضافی (Overpickling که باعث زبری سطح می‌شود) در این گریدها کمتر می‌باشد. در هنگام اسیدشویی گریدهای آلیاژ-بالا، آماده‌سازی سطح به روش مکانیکی برای حذف اکسیدها توصیه می‌شود.

فولادهای زنگ‌نزن فریتی و مارتنزیتی

این دسته از فولادها از قبیل ۴۳۰ و ۴۱۰، درصد کروم کمتری نسبت به فولادهای زنگ‌نزن دارند و در حالت کلی این بدان معناست که این فولادها مقاومت به خوردگی کمتری داشته و اسیدشویی آنها «آسان‌تر» است.

فولادهای زنگ‌نزن مارتنزیتی در حالت سخت‌کاری شده

این دسته از فولادها زمانی که در معرض اسیدهایی که باعث هیدروژن‌زایی می‌شوند، قرار بگیرند دچار تردشدگی هیدروژنی یا حمله درون-دانه ای می‌شوند. در این دسته توصیه می‌شود برای تمیزکاری از روش‌های مکانیکی استفاده گردد. در صورتی که اسیدشویی اجتناب‌ناپذیر باشد، قطعات باید بلافاصله بعد از اسیدشویی به مدت ۲۴ ساعت در دمای ۱۲۰ تا ۱۵۰ درجه سلسیوس حرارت داده شوند تا هیدروژن به بیرون رانده شده و از ترد شدگی جلوگیری شود. در صورت استفاده از اسیدهایی که باعث تولید هیدروژن نمی‌شوند-مانند محلول‌هایی که در استاندارد ASTM A380 آورده شده‌است – نیاز به این کار نمی‌باشد.

خنثی سازی اسید و دفع فاضلاب

آبی که برای آبکشی قطعه پس از اسیدشویی استفاده شده‌است، اسیدی و حاوی فلزات سنگین (شامل کروم و نیکل و…) می‌باشد. این آب باید طبق الزامات قانونی دفع شود. باید از روش‌های خنثی‌سازی توسط عوامل قلیایی مانند یا به همراه عوامل ته‌نشین‌ کننده استفاده گردد. تنظیم PH این فاضلاب باعث می‌شود تا فلزات سنگین به صورت هیدروکسیدهای فلزی رسوب کنند. میزان رسوب‌زایی در PH با مقدار ۹٫۵ در بهینه‌ترین حالت می‌باشد. فلزات سنگین لجنی تشکیل می‌دهند که باید به روش صحیح دفع فلزات سنگین دفع گردد.

قوانین ایمنی

در هنگام انجام فرایند اسیدشویی در همه حال باید از تجهیزات ایمنی مناسب منجمله نقاب صورت، دستکش لاستیکی و لباس ایمنی لاستیکی استفاده گردد. از آنجایی که گازهای مضر و سمی در مکان‌هایی که این عملیات انجام می‌شود متصاعد می‌شوند، باید روی حوضچه‌های اسیدشویی را روکش کشید و مکان تهویه کافی داشته باشد. باید به پرسنل آموزش‌های کافی داده شود که در هنگام بروز حادثه چه کنند.