ساخت و ساز به روش صنعتی شیوه‌ای در پاسخ به نیاز روز افزون مسکن است که مزیت اصلی سرعت در اجرا را به همراه دارد. انبوه‌سازی مسکن از طریق روش‌های صنعتی ساختمان‌سازی از دهه ۴۰ و ۵۰ میلادی و پس از پایان جنگ جهانی دوم متداول شده است.امکان برنامه‌ریزی دقیق برای تهیه و آماده کردن مصالح مورد نیاز ساختمان موجب یکنواختی روند اجرای کار و در نتیجه تسریع در انجام پروژه می‌شود. در واقع ویژگی تکرارپذیری، پایه و اساس شیوه تولید صنعتی ساختمان است.همانطور که می دانید در یک سازه بتنی، قالب ها برای استحکام بتن بکار برده می‌شوند. بنابراین برای شکل دهی و ثابت کردن بتن نیاز است که قبل از انجام بتن ریزی، عملیات قالب‌بندی انجام شود.
سیستم قالب بتنی پیوسته نیز یک روش جدید ساختمان سازی صنعتی است که بر اساس استفاده از قالب‌بندی در یک سازه بتنی عمل می کند. اما به دلیل نوع یکپارچگی آن سازه، در اصطلاح به روش قالب تونلی فرم شهرت یافته است.در ادامه این مطلب قصد داریم تا شما را بیشتر با این شیوه نوین در بلند مرتبه سازی آشنا کنیم. با انتقال تکنولوژی سیستم قالب تونل فرم به متخصصین عمرانی بومی، برای اولین بار در داخل کشور اجرای این روش توسط شرکت قالب بتن سپنتا برای بلند مرتبه سازی‌های تکرار شونده انجام گرفت و در حال حاضر برای ساخت انواع سازه‌های مجموعه‌ای بتنی متداول شده است.
پاسخ به 15 پرسش مهم در مورد روش قالب تونلی
برای شناخت کامل شما از این سیستم نوین انبوه سازی، تلاش کرده ایم با پاسخگویی به مهمترین سوالات در خصوص تعریف، کاربرد، مزایا، روش های اجرا و قیمت قالب تونلی دیدگاه جامع و کاملی در رابطه با این سیستم قالبندی برای شما ارائه کنیم.
1- قالب تونلی چیست؟
قالب تونلی یک سیستم مدرن ساخت و ساز از طریق انجام همزمان عملیات‌های آرماتوربندی، قالب بندی و بتن‌ریزی در فونداسیون، سقف و دیوار سازه به صورت یکپارچه و پیوسته است که امکان ساخت اسکلت بتنی هر طبقه از ساختمان در یک سیکل کاری یک روزه را فراهم می‌کند.
اصلی‌ترین دلیل نامگذاری این روش به نام قالب تونلی، شکل قرارگیری سلولی این قالب‌ها در مرحله اجرا است که کل اجزای سازه را در یک مرحله قالب‌بندی می‌کند. این سیستم در سطح جهان با عنوان انگلیسی قالب تونلی فرم (TUNNEL FORM SYSTEM) نیز شناخته می‌شود.
قالبهای فلزی مورد استفاده در این روش از چندین قطعه تشکیل شده‌اند که به صورت یکدست و طبق پلان معماری پروژه در کارگاه مونتاژ می‌شوند و با قرارگیری به صورت پشت به پشت یک فضای خالی ایجاد می‌کنند که امکان بتن‌ریزی پیوسته در هر دو طرف دیوارها و سقف‌های سازه را بصورت همزمان فراهم می‌کند.
سرعت بالا، کیفیت اجرا و کاهش هزینه‌های ساختمان سازی مهمترین دستاورد روش قالب تونلی در پروژه‌های انبوه سازی است که این فناوری تازه ورود قالب‌بندی را به انتخاب اول بسیاری از پیمانکاران و کارفرمایان بلندمرتبه سازی تبدیل کرده است.
با اجرای پروژه به شیوه قالب تونل فرم تمام اجزای سازه از بتن مسلح خواهد بود و هیچ نیازی به عملیات بنایی پس از باز کردن قالب‌ها نیست. از سوی دیگر فلزی بودن این نوع قالب‌بندی علاوه بر کمتر بودن وزن قالب‌ها، دوام و کیفیت بیشتری در نتیجه اجرا به همراه دارد تا جایی که امکان استفاده تا ۵۰۰ بار بدون نیاز به تعمیرات اساسی در قالب‌ها را فراهم می‌کند.
ساختار یکپارچه و جعبه‌ای حاصل از سیستم قالب تونل فرم شامل دیوارهای بتنی و سقف‌های دال بتنی به عنوان عناصر باربر به جای تیر و ستون در اعضای سازه‌ای معمول است.انسجام حاصل از درگیری مناسب دیوارها با کف و سقف سازه که بار قائم از دال را متحمل شده و انتقال می‌دهند، مقاومت سیستم قالب تونلی در برابر باد و زلزله به عنوان نیروهای جانبی وارد شده به ساختمان را بهبود می‌بخشد و عملکرد سازه‌ای و رفتار لرزه‌ای ساختمان را تقویت می‌کند.
2- تاریخچه سیستم قالب تونلی مربوط به چه زمانی است؟
شروع استفاده انبوه سازان از روش قالب تونلی را می‌توان دهه ۵۰ میلادی دانست که برای اولین بار در کشور فرانسه مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در سال‌های بعد کشورهایی نظیر آمریکا، استرالیا، مالزی و ترکیه نیز به استفاده از این روش صنعتی ساخت و ساز صنعتی روی آوردند. سیستم قالب تونلی فرم مسیر تکامل خود را در طی سال‌های اخیر ادامه داده است و آخرین بازنگری عملیاتی این روش، توسط شرکت Mesa ترکیه در سال ۲۰۰۷ صورت گرفته است.
مقاومت قابل توجه ساختمان‌های ساخته شده با این روش در برابر زلزله از مهمترین عوامل متداول شدن آن در بین کشورهای درگیر با این نیروی طبیعی برای ساخت پروژه‌های بلند مرتبه است.
3- استفاده از قالب تونلی در ایران در چه مرحله ای است؟
آغاز طرح‌های ملی مسکن مهر و شروع همکاری با پیمانکاران ترکیه‌ای منجر به ورود روش قالب تونلی به ایران شد. اکیپ‌های ترکیه‌ای سازنده قالبهای تونلی، انجام پروژه های ساختمان سازی تا ۱۶ طبقه را در ایران به انجام رساندند.مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن نیز در سال ۱۳۸۷ روش قالب‌بندی پیوسته تونلی را به عنوان تکنولوژی جدید انبوه‌سازی معرفی کرد.
4- کاربرد سیستم قالب بندی فلزی به روش قالب تونل فرم چیست؟
پروژه‌های انبوه سازی ومجموعه‌های مسکونی و ساختمان‌های بلند مرتبه در مقیاس گسترده، کاربرد اصلی سیستم ساختمان سازی صنعتی با قالب بندی پیوسته فلزی به روش قالب تونلی است.
با توجه به مصرف کمتر فولاد و مصرف بیشتر بتن و به ویژه سرعت اجرای بالا، توجیه اقتصادی بی‌نظیری برای پروژه‌های بزرگ به دنبال دارد. همچنین استفاده از تکنولوژی جدید موجب افزایش کیفیت و دقت ساخت از طریق رعایت مقررات و استانداردهای ساختمان سازی شده است.
بهینه‌ترین حالت استفاده از این روش ساخت و ساز، در بلند مرتبه‌سازی‌های ۸ طبقه و بالاتر است و به صورت کلی از محل کاهش هزینه‌ها تا ۲۰ درصد نسبت به شیوه ساخت اسکلت‌های رایج بتنی و تا ۴۰ درصد نسبت به اسکلت فلزی صرفه‌جویی اقتصادی در پی دارد.در مقاله بررسی و مقایسه روش قالب تونلی با اسکلت فلزی و بتنی مشخصات فنی دقیق‌تری در این زمینه برای اطلاع شما ارائه خواهد شد.
5- تفاوت سیستم قالب تونلی با سایر روش های قالب بندی چیست؟
یک سازه بر پایه یکی از دو روش ساخت با اسکلت فلزی و یا ساخت با اسکلت بتنی اجرا می‌شود.
در یک پروژه با اسکلت بتنی به کار بردن قالب برای شکل دهی و استحکام بتن ضروری است. شیوه قالب بندی پیوسته از طریق بکارگیری قالبهای مونتاژ شده فلزی که به جای تیر و ستون از دیوارها به عنوان عناصر باربر استفاده می‌شود شامل تفاوت‌ها و ویژگی‌های مثبت قابل توجهی نسبت به روش اسکلت فلزی و سایر روش‌های اسکلت بتنی به شرح زیر است:
- استفاده کمتر از میلگرد وزن سازه ساخته شده به روش قالب تونلی را در شرایط طراحی بهینه کمتر خواهد کرد.
- سرعت بتن ریزی با توجه به آماده بودن قالب‌ها بسیار زیاد بوده و اجرای پروژه در این روش نسبت به سایر روش‌های متداول نخاله سازمانی بسیار کمتری ایجاد می‌کند و از کارایی بالایی برخوردار است.
- استحکام دوام و کیفیت سازه به نسبت سایر روش‌های اسکلت فلزی و بتنی بیشتر است و عملکرد بهتری در مقابل آتش سوزی دارد.
6- نحوه عملکرد سیستم قالب تونلی به چه صورت است؟
روش قالب بندی پیوسته بتنی موسوم به سیستم قالب تونل فرم یک شیوه ساخت و ساز به روش مدولار است. مدولار بودن این روش به شکلی است که قالبهای فلزی برای بتن‌ریزی دیوار و سقف ساختمان از قبل در محیط کارگاهی ساخته شده و برای مونتاژ به محل پروژه منتقل می‌شوند. قالب فلزی مونتاژ شده یک فضای خالی در درون خود دارد که محل قرارگیری میلگردها و بتن‌ریزی بر روی آن است.
تزریق بتن نسبت به تعداد واحد طبقات معمولاً در یک سیکل ۲۴ ساعته و به صورت پیوسته انجام می‌شود. ابعاد قالبهای ساخته شده به روش قالب تونل فرم طبق اندازه فضای مشخص شده و در نقشه معماری، طراحی می‌شود و شامل محل قرارگیری قاب‌های درب و پنجره و مسیرهای توزیع تجهیزات الکترونیکی و تاسیسات مکانیکی است.
پس از آن که برای ایجاد استحکام یک روز فرصت داده شد، نوبت به مرحله قالب برداری می‌رسد. در این مرحله قالب‌ها در همان ابعاد اولیه و بدون نیاز به قطعه قطعه شدن از طریق فاصله دادن از جدار‌های بتن و حرکت افقی روی چرخ یا غلطک از فضا خارج می‌شوند و برای بتن‌ریزی و قالب‌بندی طبقه بعدی از طریق جرثقیل به بالا انتقال داده می‌شوند.
در نهایت ساخت اسکلت یک طبقه از سازه به پایان رسیده است و یک فونداسیون بتن آرمه به همراه دیوارهای باربر و سقف‌های دال از بتن مسلح ایجاد شده است و کارهای تاسیساتی مکانیکی و الکتریکی نیز همراه با بتن ریزی صورت گرفته است.
این نوع عملکرد در سیستم قالب تونلی فرم امکان موازی کردن اقدامات اجرایی در پروژه‌های ساخت و ساز برای افزایش سرعت اجرا و کاهش هزینه‌ها را میسر می‌کند و منجر به در اختیار داشتن یک برنامه‌ریزی دقیق زمانبندی شده به همراه طراحی‌های استاندارد می‌شود.
