وکیل وصی کیست؟
وصی :
افراد می توانند پیش از فوت ، نوشته ای که به اصطلاح به آن وصیت نامه نیز می گویند تنظیم نمایند که در آن تقسیم بندی میراث و اموال خود را شرح داده باشد و حتی شخصی را انتخاب کرده باشد که پس از فوت به انجام امور مربوطه که در وصیت نامه مشخص شده بپردازد که به آن شخص وصی گفته می شود .
به عبارتی دیگر به شخصی که ازطرف وصیت کننده انتخاب می شود تا پس از فوت وی به انجام امور آن بپردازد و اموال و دارایی میت را اداره کند ، وصی گفته می شود .
در ماده 826 قانون مدنی نیز اشاره ای به این موضوع شده که بیان می دارد :
وصیت کننده موصی ، کسی که وصیت تملیکی به نفع او شده است موصی له ، مورد وصیت موصی به و کسی که به موجب وصیت عهدی ولی بر مورد ثلث یا بر صغیر قرار داده می شود وصی نامیده می شود .
معنا و مفهوم وصیت نامه :
هر فردی ممکن است در طول زندگی خود ، فرصت انجام برخی کارها را نداشته باشد بنابراین می تواند به واسطه نوشته یا سندی که به آن وصیت نامه گفته می شود ، انجام برخی امور را به شخصی واگذار کند و یا حتی می تواند در وصیت نامه خود بخشی از اموالش را به فرد یا افرادی بدهد .
نکته دیگری که وجود دارد این است که وصیت نامه هم می تواند به صورت کتبی نوشته شده باشد و یا به صورت شفاهی ضبط گردد .
از لحاظ شرعی تاکید بسیاری بر نوشتن وصیت نامه وجود دارد و یک تکلیف دینی به حساب می آید .
شرایط وصی :
1 – اینکه وصی تا چه حد اختیاراتی دارد توسط موصی یا همان وصیت کننده تعیین می شود و در صورتی که بیش از آن حدی که موصی مشخص کرده پیش برود ، برای او عواقبی به همراه خواهد داشت و اعمال آن باطل است .
2 – صغیر را می توان به انفاق یک فرد کبیر یا همان بالغ و عاقل ، وصی قرار دهد و در این صورت تا زمانی که صغیر به رشد کامل و بلوغ برسد ، فرد کبیر به اجرای وصیت رسیدگی می نماید .
3 – وصی باید در خصوص اموالی که طبق وصیت نوشته شده توسط موصی و در اختیار او قرار داده شده امین باشد .
4 – به جز پدر و جد پدر ، شخص دیگری حق ندارد برای صغیر ، وصی قرار دهد .
تعداد وصی :
موصی یا همان شخص وصیت کننده برای انجام امور خود پس از فوت می تواند چند وصی انتخاب نماید.
در این زمان انجام تمام امور به عهده یک شخص نیست و بین هر چند نفر وصی که باشد تقسیم می شود مگر اینکه موصی در وصیت نامه خود به صورت دقیق مشخص کرده باشد که انجام هر یک از امور به عهده کدام شخص است .
ماده 855 به این نکته نیز اشاره کرده که بیان می دارد :
موصی می تواند چند نفر را به نحو ترتیب وصی معین کند به این طریق که اگر اولی فوت کرد ، دومی وصی باشد و اگر دومی فوت کرد ، سومی وصی باشد و هکذا .
چنانچه وصی از انجام مسئولیت خود ، خودداری نماید چه عواقبی به دنبال خواهد داشت ؟
شخص وصی می تواند زمانی که وصیت کننده چنین مسئولیتی را پیش از فوت خود به او واگذار می کند ، وصی تمایل یا عدم تمایل خود را جهت قبول چنین مسئولیتی اعلام نماید .
اما چنانچه عدم تمایل خود را پیش از فوت شخص وصیت کننده اعلام نکند ، نمی تواند پس از فوت موصی اعلام عدم تمایل کند و موظف به اجرای وصیت است .
مقایسه وکیل با وصی :
- – وکالت زمان حیات موکل یا به عبارتی زمان زندگانی و حیات پیش از فوت او می باشد ، اما وصایت مربوط به پس از فوت شخص وصیت کننده می باشد .
2– چنانچه وصی از حدود اختیاراتی که موصی برای او مشخص کرده فراتر برود و کاری را انجام دهد که صلاحیتش را ندارد ویا حتی از انجام مسئولیتی که بر عهده دارد خودداری کند ضامن و منعزل خواهد شد .
3– بسیاری از امور را م توان با توکیل به غیر انجام داد اما یکسری امور هستند که انسان باید خود انجام دهد و بسیار محدودند . اموری نیز هستند تحت وصایت قرار می گیرند بر خلاف اموری که قابل ارجاع به وکالت محدود هستند .
لازم است به این نکته نیز بپردازیم که شخص وصی در صورتی که موصی در وصیت نامه خود ذکر کرده باشد که نمی تواند انجام برخی یا کلیه امور را به شخص دیگر یا یک وکیل واگذار کند ، نمی تواند خلاف آن را انجام دهد .
اما چنانچه در وصیت نامه اشاره ای هم به این موضوع نشده باشده وصی می تواند مسئولیت خود را به شخص دیگرواگذار کند یا یک وکیل اختیار کند که انجام امور را به عهده بگیرد .
یا حتی اگر در انجام امور مختلف مربوط به وصیت نامه نیاز به مشورت با وکیل داشت ، می تواند از وکیل مربوطه آن حوزه کمک بگیرد . به طور مثال اگر در حوزه ملکی نیاز به مشاوره داشت می تواند با یک وکیل ملکی مشورت داشته باشد و یا اگر در حوزه مهریه سوال داشت می تواند از وکیل مهریه کمک بگیرد .
درواقع به این بستگی دارد که وصیت کننده در وصیت نامه خود چنین اجازه ای به وصی داده باشد یا خیر.
بنابراین می توان نتیجه گرفت که افراد می توانند پیش از فوت شخصی رامشخص نمایند تا امورشان را پس از فوت پیگیری نماید که به آن شخص در قانون وصی گفته می شود .
شخصی که از طرف موصی یا وصیت کننده به عنوان وصی تعیین می شود می تواند تمایل یا عدم تمایل خود را پیش از فوت موصی اعلام نماید ودر صورتی که پس از فوت موصی اعلام عدم تمایل کند ، مورد قبول نیست و باید پیش از فوت وصیت کننده عدم تمایل خود را اعلام می نمود .
لازم به ذکر است که وصی از زمانی که شخص موصی فوت میکند ، مامور به انجام وصیتی که از سوی موصی تعیین شده می شود و نمی تواند از انجام مسئولیتی که بر عهده دارد خودداری کند اما می تواند پیش از فوت موصی ، وصی شدن را رد نماید تا مسئولیتی پس از فوت موصی ، بر عهده او نباشد.
از طرفی دیگر در صورتی که موصی این اجازه را به وصی داده باشد ، می تواند مسئولیت را به شخص دیگری واگذار کرده یا از وکیل پایه یک دادگستری کمک بگیرد .